Eenheid Van Lewe

Front 1

PROKARIOTIESE SEL

Back 1

Selle sonder selkern bv bakterië

Front 2

EUKARIOTIESE SEL

Back 2

Selle met n selkern

Front 3

DIFFERENSIASIE

Back 3

Alle selle is nie diesf nie, hulle verskil in grootte, vorm en struktuur om bepaalde funksies te verrig

Front 4

SPESIALISASIES

Back 4

Selle raak gespesialiseerd om seker funksies te verrig

Front 5

PROTOPLASMA

Back 5

Lewende materiaal in plante en diere

Front 6

SEL

Back 6

Front 7

SELWAND

Back 7

Slegs by plante

Enigste nie-lewende deel

3 dele:

- Primêre selwand

- Middellamel

- Sekondêre selwand

Front 8

PRIMÊRE SELWAND

Back 8

- Kom by alle plantselle voor

- Dun en net buite selmembraan

- Bestaan uit sellulose-vesels en rek soos dit goeie

-Klein opening in selwand = stippel

Front 9

Middellamel

Back 9

- Bestaan uit pektien en is buite PSW

- aangr plantselle se SW word deur middellamel geheg

Front 10

SEKONDÊRE SELWAND

Back 10

- Ouer plante ontwikkel dit tussen SMB en PSW

- Bestaan uit uit sellulose-vesels en lignien

- Onrekbaar

Front 11

SITOPLASMA

Back 11

SPM is vloeibare of jellieagtig

Vloeibare SPM is grondplasma

Front 12

FUNKIE VAN SITOPLASMA

Back 12

- Alle metabolisme prosesse vind in dit plaas

- Siklose: sirkulering van stowwe dmv sitoplasma se beweging

- Bergplek vir belangrike stowwe

Bv vetdruppels

- Help sel vorm behou

Front 13

SELMEMBRAAN

Back 13

Buitenste dun elasties lewende grens buite SPM

Front 14

BOU VAN SELMEMBRAAN

Back 14

Volgens Drywendr Mosaïekmodel:

- 2 fosfolipiedmolekules met proteienmolekules ingebed

- Fosfolipied bestaan uit 2 dele:

1) kop wys na buite en trek H2O aan

2) Stert wys na binne en stoot H2O af

- Nie staties nie

- H20 oplosbare molekules kan nie deur fosfolipied laag nie

(Glukose, aminosure, soute)

- H20 oplosbare molekules kan dus deur die hidrofobiese gaan

Front 15

Funkie van selmembrane

Back 15

Dis selektief deurlaatbaar en besluit watse stowwe in en uit gaan

Front 16

Beweging oor membrane

Back 16

Die beweging van stowwe in en uit die sel, daars 3:

- Diffusie

- Osmose

- Aktiewe vervoer

Front 17

DIFFUSIE

Back 17

Die onwillekeurig vervoer van molekules in gasse vanaf n hoë konsentrasie gebied na n laer konsentrasie gebied, totdat eweredigheid bereik is. (Passiewe vervoer)

Front 18

OSMOSE

Back 18

Beweging van watermolekules vanaf n gebied met n hoë🔱 na n gebied met n laer 🔱 deur n selektief deurlatende membraan, tot ewewig bereik is.

Front 19

AKTIWITEITE VERVOER

Back 19

Wanneer molekules vanaf n lae konsentrasies na n hoë konsentrasie gaan

Energie dus benodig

Front 20

SELKERN (NUKLEUS) BOU

Back 20

- Ronde vorm

- Bestaan uit 4 dele:

1) kernmembraan

2) kernplasma

3) kernliggaampie

4) chromatiennetwerk

KMB: dubbele mebraan wat porie besit en selkern omsluit

KPM: jellie vloeistof wat kern vul

KLP:(Nukleolus) bestaan uit RNA en P

CTN: Wnr mitose plaasvind verdig hulle en vorm chromosome

Front 21

FUNKIE VAN SELKERN

Back 21

Beheer selaktiwiteit

Chromosome dra erflikheidseienskappe tot volgende generasie

Front 22

Mitochondria (Bou)

Back 22

- Kom in sitoplasma voor

- Het dubbele membraan, buite laag glad, binne laag besit kristas

- Kristas vergroot binne opv waar Ch reaksies plaasvind

- Gevul met matriks

- Matriks besit ribosome en enz, hulle 2 sintetiseer

Front 23

FUNKSIE VAN MITOCHONDRIA

Back 23

Selrespirasie vind plaas hier

Front 24

RIBOSOME (BOU)

Back 24

- Klein bolvormig struktuur in P en D

- Bestaan uit RNA en P

- Kom voor op ER, in MTCH, CLP,SPM

Front 25

RIBOSOOM FUNKSIE

Back 25

Plek waar proteienintese plaasvind

(wnr 51+ aminosure aan mkr bind)

Front 26

ENDOPLASMATIESE RETIKULUM (ER) BOU

Back 26

Fyn membraannetwerk in P en D

Aaneenlopende stelsel van kanale

Verbind SMB en KMB

2 Tipes;

1) Growwe ER: besit ribosome opv

2) Gladde ER: besit nie ribosome opv

Front 27

ER FUNKSIE

Back 27

Vervoer stowwe van een deel v SPM na ander

Vergroot inwendige selopv

Front 28

GOLGI-APPARAAT BOU

Back 28

Bestaan uit stapels, hol, plat, membraansakkies, bekend as sisternum

In P en D

In selle wat afskeidingsfunkie het

Front 29

FUNKSIE VAN GOLGI-APPARAAT

Back 29

Help met vervaardiging van afskeidings soos mukus en speeksel

Berei P voor vir vervoer ma ander dele vam sel

Front 30

PLASTIEDE

Back 30

Slegs in plante

Daars 3:

1) Chloroplast

2) Chromoplast

3) Leukoplast

Front 31

CHLOROPLAST (BOU)

Back 31

- Meestal in fotosinterende dele van plant

- Dubbel membraan

- Stroma vuk CHLP

- Lamella kom voor in stroma

- Lamela vorm stapel (grana)

- Tussen lamelle kom chlorofil voor

- 2 grana word verbind met membraan (intergranum)

Front 32

FUNKIE VAN CHLOROPLAST

Back 32

Fotosintese vind hier plaas

Front 33

CHROMOSPLASE (BOU)

Back 33

Plastiese wat in geel, orange en rooi blomme blare en vrugte kom

Besit karotenoïede

CHLP verander in CHMP wnr dit ryp word

Front 34

FUNKIE VAN CHROMOPLAST

Back 34

Gee geel, oranje en rooi and blomme blare en vrugte

Front 35

LEUKOPLASTE

Back 35

Kleurlose plastied wat voedsel in onoplosbare vorm berg

Front 36

LEUKOPLASTE FUNKSIE

Back 36

Raak gespesialiseerd om voedsel in vorm van stysel, lipiede of P te berg

Kan in CHLP verander as aan lig blootgestel word

Front 37

VAKUOLE BOU

Back 37

- VLSTF gevulde ruimte in SPM

- Omring deur SDM, genoem tonoplast

- Gevul met selsap

- Groot in plantselle

- Klein of afwesig in dierselle

Front 38

FUNKSIES VAN VAKUOLE

Back 38

Selsap veroorsaak druk in vakuool, turgordruk, wat stewigheid bied

Bevat die pigment antosianiene wat blou en pers aan vrugte en blomme gee

Front 39

ANDER TIPE VAKUOLE (ALMAL DIERE)

Back 39

Saamtrekbare vakuole: regulering van waterbalans in sel

Voedselvakuole: vertering en berginv van voedsel

Blasies: vervoer stowwe vanaf golgi-apparaat na ander dele van sel

Lisosome: -klein vakuole gevul met verteringsensieme

-Speel rol in voedselvertering

Front 40

SENTROSOOM BOU

Back 40

- In sitoplasma naby SK in dierselle

- 2 silindervormige strukture genoem sentriole

Front 41

SENTROSEEM FUNKIESE

Back 41

Spoelvorming in mitose

Front 42

PLANTSEL

Back 42

Front 43

DIERSEL

Back 43