Maður Og Náttúa Kafli 4 Gb

Front 1

DNA sameindir skiptast upp í einingar sem kallast

Back 1

Gen

Front 2

Líka kallað erfðavísir, um 25.000 mismunandi gen í litningum manna

Back 2

GEN

Front 3

Í litningum manna eru

Back 3

Um 25.000 mismunandi gen

Front 4

Ríkjandi gen

Back 4

Gen sem ríkja yfir þeim víkjandi og stýra genasamsætunni

Front 5

Víkjandi gen

Back 5

Gen sem víkur fyrir ríkjandi geninu í genasamsætu

Front 6

DNA

Back 6

Deoxýríbósakjarnsýra

Front 7

Hvað er A,T,C,G

Back 7

Niturbasar, bókstafir sem skrá niður upplýsingar í DNA sameindunum, eins konar stafróf erfðanna

Front 8

Niturbasar eru

Back 8

Byggingarefni DNA sameindarinnar

Front 9

A tengist

Back 9

T

Front 10

C tengist

Back 10

G

Front 11

A

Back 11

Adenín

Front 12

T

Back 12

Tímín

Front 13

C

Back 13

Sítósín

Front 14

G

Back 14

Gúanín

Front 15

DNA sameind

Back 15

Afar löng, lífræn sameind sem er í kjarna frumna og ber í sér erfðaupplýsingar þeirra.

Front 16

Jafnskipting (Mítósa)

Back 16

Fruma með 46 litninga byrjar á því að tvöfalda erfðaefnið (92)og skiptir sér síðan aftur svo til verða tvær nýjar frumur, nákvæmlega eins og upphaflega fruman, með 46 litninga hvor. Allar frumur líkamans nema kynfrumur skipta sér svona

Front 17

Rýriskipting (Meiósa)

Back 17

Kynmóðurfruma (annað hvort í eggjastokkum kvenna eða í eistum karla) með 46 litninga byrjar á að tvöfalda erfðaefni sitt (92 litningar). Síðan skiptir hún sér í tvennt (tvær 46 litninga frumur) og þær skipta sér svo endanlega hvor um sig í tvennt svo til verða fjórar kynfrumur, hver með 23 litninga.

Front 18

XX

Back 18

Kona

Front 19

XY

Back 19

Karl

Front 20

Okfruma

Back 20

Frjóvguð eggfruma

Front 21

Eineggja tvíburar

Back 21

Þegar frjóvguð eggfruma skiptist í tvær frumur sem aðskiljast og verður hvor um sig að sjálfstæðum einstaklingi.

Front 22

Tvíeggja tvíburar

Back 22

Þegar tvær sáðfrumur frjóvga tvær eggfrumur samtímis.

Front 23

Litningapar

Back 23

Inniheldur einn litning frá móður og einn frá föður. Það eru 23 litningapör í hverri frumu mannsins.

Front 24

Arfhreinn

Back 24

Lífvera sem hefur tvö ríkjandi eða tvö víkjandi gen í genasamsætu.

Front 25

Arfblendinn

Back 25

Lífvera sem hefur tvö mismunandi gen (eitt ríkjandi og eitt víkjandi) í genasamsætu.

Front 26

Genasamsæta

Back 26

Par af genum. Annað frá móður, hitt frá föður. Ákvarða sama eiginleika.

Front 27

Heilkenni Downs

Back 27

Algengasti meðfæddi erfðagallinn. Þeir sem eru með Downs hafa 47 litninga í frumum sínum í stað 46 litninga.

Front 28

Litblinda og dreyraskýki

Back 28

Erfðasjúkdómar sem geta stafað af gölluðum kynlitningum. Þessir sjúkdómar eru algengari hjá körlum.

Front 29

Erfðatækni

Back 29

Gerir mönnum kleift að rannsaka gen og breyta þeim.

Front 30

Erfðatækni

Back 30

Gerir mönnum kleift að rannsaka gen og breyta þeim.

Front 31

Með erfðatækni er hægt að...

Back 31

Framleiða ný lyf, búa til nýjar plöntur og auka þekkingu okkar á erfðum lífvera.

Front 32

Vaxtarhormón

Back 32

Eitt af fyrstu efnunum sem framleidd voru með erfðatækni

Front 33

Genalækningar

Back 33

Þegar nýjum genum er komið fyrir í líkamanum og reynt er að láta frumur líkamans framleiða sjálfar lyf sem hann þarf á að halda.

Front 34

DNA þreifarar

Back 34

Finna og greina bakteríur sem valda sýkingum

Front 35

Erfðamengi

Back 35

Allar upplýsingar sem erfðaefni (DNA) lífveru geymir.

Front 36

Genakort

Back 36

Notuð til að skilja hvaða hlutverki hvert gen gegnir

Front 37

DNA-greining

Back 37

Greining sem gerð er á erfðaefni úr manni eða öðrum lífverum. Oft notuð til að skera úr um faðerni.

Front 38

Kindin Dollý

Back 38

Fyrsta spendýrið sem var klónað

Front 39

H

Back 39

H