Reading...
Play button
Play button
Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
21 Cards in this Set
- Front
- Back
|
16.2 Technologie en arbeid in historisch perspectief
Veel technologische veranderingen zijn ontstaan sinds de |
industriële revolutie.
|
|
|
Werkverdeling is bedacht door ...
en zorgde voor .... |
Adam Smith en zorgde voor gespecialiseerde arbeiders.
|
|
|
Deze ideeën werden in de praktijk uitgevoerd,
Hoe werd arbeid verdeeld? |
arbeid werd verticaal verdeeld door Frederic Taylor.
Hierdoor ontstonden machtsverschillen. Ook de lopende band werd uitgevonden in deze periode. |
|
|
Er waren nog een aantal historische perioden waarin verandering plaatsvond:
1. Tot aan ongeveer 1960 ... 2. Tot aan ongeveer 1970/80 .... 3. Vanaf ongeveer 1990 ...... |
1. Tot aan ongeveer 1960 stond mechanisering centraal.
2. Tot aan ongeveer 1970/80 ontwikkelde de automatisering zich. 3. Vanaf ongeveer 1990 kwam de informatisering op. |
|
|
Substitutie = hulpmiddelen inzetten ter vervanging van menskracht
1. Mechanisering (tot aan jaren 60) 2. Automatisering (jaren 70 en 80) 3. Informatisering (jaren 90) • Wat is bij elk van deze stappen meer: |
substitutie
|
|
|
16.3 Effect van technologie op gezondheid en welbevinden
Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de invloed van technologie op de gezondheid. Door alle voorgaande ontwikkelingen hebben werknemers nog weinig invloed op het werk dat ze leveren. Waar leidt dit toe? |
uiteindelijk leidt dit tot geestelijke problemen.
Werknemers die te maken hebben met automatisering zijn weinig tevreden over het werk en er is veel ziekteverzuim. |
|
|
Een vorm van substitutie en extentie (uitbreiding van de eigen mogelijkheden) is recent:
|
De computer
|
|
|
Babbage vond de horizontale verdeling van arbeid uit wat leidt tot verschraling van de taakinhoud
Taylor voegde daar wat aan toe? |
verticale verdeling aan toe, waarmee ook zeggenschap over de wijze van de taak wordt ontnomen
|
|
|
16.3 Effect van technologie op gezondheid en welbevinden
Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de invloed van technologie op de gezondheid. Wat is daar uit gekomen? |
Door alle voorgaande ontwikkelingen hebben werknemers nog weinig invloed op het werk dat ze leveren en uiteindelijk leidt dit tot geestelijke problemen.
Werknemers die te maken hebben met automatisering zijn weinig tevreden over het werk en er is veel ziekteverzuim. |
|
|
Het inzicht dat de invloed van technologie op gezondheid plaatsvindt via de kenmerken van de taak heeft geleid tot de sociotechnische benadering van systeemontwerp
Wat wordt daarin benadrukt? |
Dat niet alleen technische ontwikkeling van systemen van belang is, maar het onderscheid tussen het technische systeem en het sociale systeem.
|
|
|
16.4 Computerwerk en stress
Ook de komst van computers levert dezelfde problemen op als in de voorgaande paragraaf genoemd werden. Wat zijn de gevolgen: |
1. Inhoudelijk verandert het werk,
het werk wordt zwaarder op laag niveau. 2. Organisatie van het werk. Het werk wordt anders georganiseerd, computers kunnen storingen krijgen en kijken naar een beeldscherm zorgt voor vermoeidheid. Systemen veranderen snel. 3. Technologie verandert, dit zorgt voor nieuwe mogelijkheden maar ook voor problemen. 4. Cognitieve mogelijkheden, men moet het systeem kennen en begrijpen, dit vereist kennis en cognitieve capaciteiten van de werknemer. 5. Technologische mogelijkheden, veel papierwerk is tegenwoordig in computersystemen verwerkt, alles is in een klik bij de hand. 6. Belasting door arbeid, computerwerk biedt mogelijkheden, maar zorgt ook voor minder fysieke beweging wat weer tot gezondheidsklachten kan leiden. |
|
|
• Gezondheid en welbevinden van operators van hooggeautomatiseerde systemen:
|
lage arbeidstevredenheid en welbevinden, lage ervaren gezondheid en hoog ziekteverzuim
|
|
|
• Waarom hebben vrouwen meer last van psychische klachten en vermoeidheid dan mannen:
|
waarschijnlijk omdat zij vaker in lagere functies werkzaam zijn, dan mannen
|
|
|
• Hoe vinden jongeren (nieuwe) technologie:
|
zij vinden dat hun productiviteit is toegenomen,
vinden hun werk interessanter worden, hebben het gevoel dat ze invloed hebben op hun werk en dat ze hun werk beter beheersen |
|
|
De verwachtingen doe men heeft van de technologie heeft invloed op:
|
Het niveau van welbevinden
|
|
|
• Informatiestress:
|
de ‘berg’ aan e-mail die dagelijks binnenkomt verontrustend vinden, en niet weten hoe met al die informatie om te gaan, er structuur in te brengen en te beslissen wat wel of niet belangrijk is
|
|
|
• MCI:
|
Mens-Computer Interactie
|
|
|
• Cognitieve ergonomie:
|
discipline die zich bezighoudt met de gebruiksvriendelijkheid van een systeem
|
|
|
• EPM:
|
Electronic Performance Monitoring; er wordt geregistreerd wanneer iemand met de computer werkt, wat er met de computer gedaan is enzovoort (elektronische registratie van prestaties)
|
|
|
• Carpaletunnelsyndroom:
|
de zenuw die door een tunnel in het polsgewricht loopt, wordt afgeklemd
• Maakt dit deel uit van RSI: JA |
|
|
• Welke verschuiving komt door (de) technologie:
fysieke belasting naar mentale belasting • Welke vaardigheden worden erdoor aangesproken: de cognitieve vaardigheden • eeuw van de Verlichting.. in deze periode: stond rationalisering voorop en werd ook nagedacht over hoe de samenleving -en dus ook de economie- het beste ingericht kon worden • wat introduceerde Babbage: horizontale verdeling van werk, wat leidt tot verschraling van de taakinhoud • wat zag Blauner (1964) bij werknemers in de auto-industrie (lopende band): ze waren zowel op hun werk als in hun vrije tijd erg passief en namen weinig initiatieven |
• wat leidt (bij nieuwe technologie) tot minder klachten en meer arbeidstevredenheid:
wanneer de werknemers betrokken worden bij de introductie en implementatie van deze nieuwe technologie • wanneer voelen werknemers zich bedreigd: als technologie snel wordt ingevoerd, zonder voldoende consideratie met het personeel (inspraak, training en instructie) • waarom moeten mensen die computers bedienen zich vaak extra inspannen: het kan minder tot niet aangepast worden aan de persoon qua ingewikkeldheid of tempo |
