Nr. 2 | 5. Desember 2014 - Stjórnskipunarréttur

Front 1

Handhafar ríkisins:

Back 1

Þeir sem eru í forsvari ríkisins

Front 2

Aðalréttarheimild Íslands:

Back 2

Lýðveldisstjórnarskráin frá 17. júní 1944

Front 3

Ísland er lýðveldi með þingbundna stjórn, ríkisvaldið skiptist í:

Back 3

*Löggjafavald
*Framkvæmdarvald
*Dómsvald

Front 4

Þingræði:

Back 4

Þýðir að sá sem sinnir ríkisstjórn verður að vera studdur af meira en helming Alþingis.

Front 5

Þrískipting Montesquieu:

Back 5

Notuð til þess að dreifa valdi:
*Löggjafavald - Alþingi og forseti
*Framkvæmdarvald - Stjórnvöld og forseti
*Dómsvald - Dómendu

Front 6

Löggjafavald:

Back 6

Alþingi og forseti fara með þetta vald. Alþingi sem samanstendur af 63 þjóðkjörnum einstaklingum og forseta. Þeir ákveða lög sem þjóðin fer eftir og setja lagalegan grundvöll sem Framkvæmdarvald og Dómsvald vinna síðan eftir.

Front 7

Framkvæmdarvaldið:

Back 7

Ríkisstjórn og Forsetinn, sjá um að settum lögum sé framfylgt.

Front 8

Dómsvaldið:

Back 8

Dómarar eru sjálfstæðir og dæma ekki eftir neinu öðru en settum lögum og lagabálkum. Þeir eru ráðnir til langs tíma og ekki er hægt að víkja þeim úr starfi nema með dómi.

Front 9

Forseti Íslands:

Back 9

35 ára og eldri, 1500 undirskriftir
Er ekki með beint neitunarvald en getur sett ákveðin mál fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu.
Er handhafi framkvæmdarvalds og löggjafavalds.

Front 10

Þingræðisreglan:

Back 10

Æðstu handhafar framkvæmdarvaldsins, ráðherrar, verða að njóta stuðnings löggjafavalds.

Front 11

Umboðsvald:

Back 11

Outsource-a einhverju framkvæmdarvaldi eins og lögreglu eða innheimtu opinberra gjalda.

Front 12

Kosningaréttur:

Back 12

Allir 18 ára einstaklignar, ef þú gerist ríkisborgari í öðru landi fellur kosningaréttur þinn niður. Þú öðlast líka kosningarétt ef þú öðlast íslenskan ríkisborgararétt.

Front 13

Trúfrelsi:

Back 13

Allir eiga rétt á því að stofna trúfélög og iðka trú í samræmi við sannfæringu sína. Nema hún skerist á við góðu siðferði.

Front 14

Svipting ríkisborgararétts:

Back 14

Ekki má svipta neinn ríkisborgararétts nema hann gerist.

Front 15

Persónufrelsi:

Back 15

Engan má svipta frelsi nema með heimild skv. lögum.

Front 16

Gæsluvarðhald:

Back 16

Má einungis beita sem þygri refsingu en fésekt eða varðhald. Aldrei má sæta gæsluvarðhaldi lengur en nauðsyn krefur.

Front 17

Framkvæmdarvald:

Back 17

Sér um að halda uppi lögum og reglum og er í forsvari Ríkisins bæði inn á við og út á við.

Front 18

Ráðuneyti:

Back 18

Sérhvert ráðuneyti tekur til landsins alls og hefur á hendi yfirstjórn og gæslu þeirra stjórnsýslugreina sem undir það heyra, ráðuneytin eru tólf talsins: Forsætisráðuneyti, Dóms- og kirkjumálaráðuneyti, Félagsmálaráðuneyti, Fjármálaráðuneyti, Heilbrigðisráðuneyti, Iðnaðarráðuneyti, Viðskiptaráðuneyti, Menntamálaráðuneyti, Samgönguráðuneyti, Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneyti, Umhverfisráðuneyti og Utanríkisráðuneyti.

Front 19

Stjórnsýslulög:

Back 19

Reglur um hvernig hið opinbera á að meðhöndla mál.

Front 20

Stjórnsýsluákvarðanir:

Back 20

T.d. Vínveitingaleyfi, rekstrarleyfi

Front 21

Grundvallarreglur stjórnsýslunnar -

Rannsóknarregla:

Back 21

Stjórnvöldum er skylt að mál sé nógu upplýst áður en tekið er ákvörðun.

Front 22

Grundvallarreglur stjórnsýslunnar -

Jafnræðisreglan:

Back 22

Stjórnvöld skulu sjá til þess að jafnrétti og samræmi sé í samskonar málum.

Front 23

Grundvallarreglur stjórnsýslunnar -
Meðalhófsreglan:

Back 23

Þegar stjórnvald þarf að taka íþyngjandi ákvörðun, þ.e. leggja skyldur á herðar einstaklings eða svipta hann einhverju sem hann hefur öðlast.
Dæmi: Vínveitingaleyfi eða bóndi að skera niður fé.

Front 24

Grundvallarreglur stjórnsýslunnar -

Upplýsinga- og andmælaréttur:

Back 24

Áður en ákvörðun um mál er tekin á einstaklingur rétt á að tjá sig um málið til þess að gæta eigin hagsmuna við málsmeðferðina.

Front 25

Grundvallarreglur stjórnsýslunnar -
Rökstuðningur stjórnvaldsákvörðunar:

Back 25

Aðilar geta farið fram á að stjórnvöld rökstyðji ákvarðanir sínar en það verður að vera gert innan við 14 daga frá því að ákvörðun er birt. Stjórnvöld verða síðan að svara á innan við14 dögum.

Front 26

Grundvallarreglur stjórnsýslunnar -
Afturköllun ákvörðunar:

Back 26

Stjórnvöld getur breytt ákvörðun allt fram að birtingu, eftir það má bara breyta augljósum villum og þær skulu vera tilkynntar tafarlaust.

Front 27

Grundvallarreglur stjórnsýslunnar -
Stjórnsýslukæra:

Back 27

Sætti einstaklingur sig ekki við stjórnarákvörðun má aðili kæra hana til æðra stjórnvalds og fá hana fellda úr gildi

Front 28

Sýslumenn:

Back 28

Fara hver í sínu umdæmi með stjórnsýslu ríkisins.

Front 29

Umboðsmaður Alþingis:

Back 29

Þeir sem telja hafa verið brotið á sér geta leitað til umboðsmanns Alþingis. Hann hefur eftirlit með stjórnsýslu ríkisins fyrir hönd Alþingis.

Front 30

Kvörtun:

Back 30

Sá sem vill kvarta til umboðsmanns verður að skila inn skriflegri kvörtun ásamt sönnunargögnum.

Front 31

Ríkisendurskoðun:

Back 31

Endurskoða starfsemi á vegum ríkisins.