Reading...
Play button
Play button
Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
96 Cards in this Set
- Front
- Back
- 3rd side (hint)
|
Tarik Öncesi (Prehistorik) çağlar
|
Yazıdan önce
Arkeolojik kazılardan elde edilen bilgiler Yeni bulgularla, kanılar değişmekte |
Taş Çağı
Maden Çağı |
|
|
Taş Çağı
|
MÖ 600.000 - 5.000
Madenlerin ortaya çıkışına kadar |
Eski Taş (Paleolitik)
Orta Taş (Mezolitik) Yeni Taş (Neolitik) |
|
|
Eski Taş (Paleolitik) Çağ
|
Yontma taş çağı: MÖ 600.000 - 10.000
Çakmak taşının yontulmasıyla kesici ve delici aletler İnsanlar doğaya bağımlı Mağara Toplayıcılık, avcılık Küçük gruplar (Toplumsal yaşam zayıf) Mağara duvarlarına resim |
|
|
|
Orta Taş (Mezolitik) Çağ
|
MÖ 10.000 - 8.000
Buzul çağı sona ermiş. Mağara ve ağaç kavukları Avcılık ve toplayıcılık Ateş Çakmak taşından (mikrolit) yapılan aletler |
|
|
|
Yeni Taş (Neolitik) Çağ
|
Cilalı Taş Çağı: MÖ 8.000 - 5.500
İklimin iyileşmesi İlk tarım ve ticaret faaliyetleri İlk evler, toplu yerleşimler Sosyal kurallar ve mülkiyet Çanak, çömlek Keten, kenevir gibi bitkilerden dokumacılık |
İlk olarak Mezapotamya, Anadolu, İran, Suriye çevresinde (Ön Asya) girilmiştir.
|
|
|
Tarımsal faaliyetlerin başlaması
|
Avcılık, toplayıcılık azalmış
Göçebelik yerine yerleşik yaşam tarzı Tüketicilikte üreticiliğe (Nüfus artışı) Mülkiyet, miras, sınıf farklılıkları Evcilleştirme |
|
|
|
Köylerin kurulmasının nedenleri
|
Tarımsal faaliyetler
Su kaynaklarına yakınlık Güvenlik, yardımlaşma, işbölümü ihtiyaçlarından dolayı birbirine yakın evler |
|
|
|
Yerleşik yaşama geçilme ve köyler
|
Toplumsal yaşam: İşbölümü, meslekler
Güvenlik nedeniyle askerlik anlayışı Ortak giderler için vergi Anlaşmazlıkların çözümü için hukuk Mimari gelişme |
|
|
|
Üretimin başlaması - Ticaret
|
İhtiyaçtan fazla üretim
Takas |
|
|
|
Ticaretin başlaması
|
Toplumlar arası ilişkiler (bilgi ve tecrübe paylaşımı)
İşbölümü gelişmiş Taşımacılık gelişmiş |
|
|
|
Maden Çağı
|
Bakır Çağı
Tunç Çağı Demir Çağı |
Madenlerin keşfi
|
|
|
Bakır Çağı
|
Doğada bol, kolay işlenir
Bakırla ibrlikte altınla gümüş (altın ve gümüş yeterince sert ve dayanıklı olmadığından yalnızca süs eşyalarında kullanılmış) |
|
|
|
Tunç Çağı
|
Bakır ve kalayın karışımı
Daha sert ve dayanıklı "Site" adı verilen ilk şehir devletleri Mezapotamya'da Sümer, Akad; Anadolu'da Hitit |
|
|
|
Demir Çağı
|
Demir: Doğada bol, dayanıklı, sert, ağır
Araç gereç, silah yapımı Üretim artmış, ticaret ve silah yapım teknikleri gelişmiş Toplumlar arası etkileşim artmış Demir Çağı'nın sonlarında Sümerler yazıyı kullanmaya başlamış (MÖ 3200) ve Tarih Çağları başlamış |
|
|
|
Tarih öncesi çağlar dünyanın her yerinde aynı anda yaşanmamıştır.
|
Mezopotamya'da Maden Çağı yaşanırken Avrupa'da Cilalı Taş Çağı yaşanmıştır.
|
|
|
|
Tarih Çağları
|
İlkçağ (MÖ 3200 - MS 375)
Ortaçağ (375 - 1453) Yeniçağ (1453 - 1789) Yakınçağ (1798 - ...) |
Yazıyla başlar.
|
|
|
Tarihsel çağların sürelerinin giderek kısalmasının nedeni
|
Toplumlar arası etkileşimin artması
Teknolojik gelişmelerin hızlanması |
|
|
|
Kültür - Uygarlık
|
Kültürel etkileşim sonucu uygarlık adı verilen milletlerarası ortak değerler oluşmuştur.
|
|
|
|
İlk uygarlıkların kurulduğu yerler
|
Mezopotamya
Mısır Anadolu İran Çin Hindistan |
|
|
|
Mezopotamya'nın konumu
|
Mezopotamya: İki nehir arası (Dicle ve Fırat)
Verimli ve göç ve ticaret yolları üstünde (farklı uygarlıkların etkisine açık) |
|
|
|
Mezopotamya uygarlıkları
|
Sümer
Akad Elam Babil Asur |
|
|
|
Sümerler (MÖ 4.000 - MÖ 2.350)
|
Mezopotamya'da kurulmuş ilk önemli uygarlık
Yazıyı kullanan ilk uygarlık (MÖ 3200) Sümer dilinde Türkçe'ye benzer birçok kelimeye rastlanmış Dini konulu "Gılgamış, Tufan ve Yaradılış" destanları |
|
|
|
Ziggurat
|
Sümer tapınağı
Ürün deposu Ayin yapılan yer Rahip barınağı Rasathane (gözlemevi) İlk dönemlerde okul |
|
|
|
Sümerlerin devlet yapılanması
|
"Site" denilen şehir devletleri halinde (Güçlü bir devlet olmaya engel)
"Site"ler "patesi" ya da "enesi" denilen krallar tarafından yönetilmiş Krala yardımcı danışma meclisi |
|
|
|
Sümerlerde din
|
"Ziggurat" denilen tapınak
Çok tanrılı din Ahiret inancı yok |
|
|
|
Sümerlerde kral
|
Kral Tanrı adına yönetimde
Dini törenlerin yönetimi Ordunun yönetimi Hukuki yetkiler |
|
|
|
Sümerlerde halk
|
Halk sınıflı
(krallar, rahipler, hürleri köleler) Köleler dışında her erkek asker |
|
|
|
Mezopotamyada mimari
|
Yeterince taş yok
Pişirilmiş topraktan yapılan kerpiç ve tuğla (Mimari eserler uzun süre yaşamamış) |
|
|
|
Sümerlerin temel geçim kaynağı
|
Tarım
Kara sabanı icat etmeleri ve sulama kanalları yapmaları tarımı geliştirmiş |
|
|
|
Sümerlerin yazıyı kullanmaya başlamaları
|
Tarih çağlarının başlaması
Bilgi birikimi ve aktarımı Yönetim, ticaret, hukuk alanlarında işlerin kolaylaşması Eğitim ve öğretim faaliyetleri |
|
|
|
İlk yazılı kanunlar
|
Sümerlerin Lagaş Kralı Urukagina (MÖ 2.375)
Urgakina, kitabelerde, dulları, öksüzleri ve diğer güçsüzleri koruyacak bir düzen kurmak için kanunları koyduğunu ifade etmiş. Cezalar genellikle tazminat ödemeyi öngörmüş. |
|
|
|
Sümerlerin yazılı kanunlar yapması
|
Cezada adalet (Aynı suça aynı ceza)
Toplumda adalet Hukuk anlayışının gelişmesi |
|
|
|
Sümerlerde bilim
|
Aritmetik ve geometrinin temelleri
Alan, hacim, uzunluk ve ağırlık ölçüleri Astronomi Ayı 30, yılı 360 güne bölmüşler Ay ve Güneş tutulmalarını hesaplamaışlar |
|
|
|
Akadlar (MÖ 2.350 - MÖ 2.100)
|
Mezopotamya
İlk büyük imparatorluk İlk düzenli ve sürekli ordu Paralı ve devamlı orduları sayesinde Sümer egemenliğine son vermişler Kültürel açıdan Sümerlerin etkisinde |
|
|
|
Elamlar (MÖ 3.000 - MÖ 640)
|
Mezopotamya
Başlangıçta şehir devletleri sonra krallık |
|
|
|
Babiller (MÖ 2.100 - MÖ 539)
|
En önemli hükümdar Hamurrabi:
Dine dayalı hükümdarlık anlayışı yerine, gücünü ordudan alan mutlak krallık Temel geçim kaynağı tarım Tıp, astronomi ve mimaride gelişmişler Mimari: Babil Kulesi, Asma Bahçeleri |
|
|
|
Hamurrabi kanunları
|
Sümer kanunlarından yararlanarak
Bölgesel devletlerden imparatorluğa geçiş sürecinde birlik için Hammurabi'nin ceza hukuku: Kısasa kısas |
|
|
|
Asurlular (MÖ 2.000 - MÖ 639)
|
İlk kütüphane (Ninova'da)
|
|
|
|
Asulular - Anadolu
|
Anadolu'da ticaret kolonileri
Anadolu'yla kültürel etkileşim Anadolu'nun yazıyla tanışması ve tarih çağlarının başlangıcı |
|
|
|
İskitler (MÖ 5. yy. - MÖ 2. yy.)
|
Orta Asya ve Karadeniz'in kuzeyi
İskit - Pers savaşları İskitlerin Alp Er Tunga, İranlıların da Şehname destanlarına konu olmuş |
|
|
|
Mısır - Coğrafi konum
|
Afrika'nın kuzeydoğusunda
Coğrafi koşulları nedeniyle göç ve istila hareketlerinden fazla etkilenmemiş Bu nedenle Mısır'a özgü bir kültürün oluşmuş |
|
|
|
Mısır'ın devlet yapısı
|
"Nom" denilen şehir devletleri
Firavunlar döneminde tanrı-kral anlayışı (Dini ve siyasi güç) |
|
|
|
İlk yazılı antlaşma
|
Kadeş Antlaşması
Mısır - Hitit arasında |
|
|
|
Mısır - Hukuk
|
"Firavun" denilen tanrı-kral'ların dini ve siyasi gücü elinde bulundurması, emirlerinin tanrı buyruğu sayılması Mısır'da hukukun gelişimini engellemiştir.
|
|
|
|
Mısır - Din - Ahiret
|
Çok tanrılı
Ahiret inancı - Mumyalama Ahiret inancı din adamlarının önemini artırmıştır. |
|
|
|
Mısır piramitleri
|
Firavunlar için mezar
|
|
|
|
Mısır - Yazı
|
Hiyeroglif yazısı (MÖ 4. binin sonlarında)
Yazı malzemesi: Papirüs |
|
|
|
Mısır - Bilim - İhtiyaç
|
Tarım ürünlerinden alınan vergi:
Matematik Nil'in taşma zamanları: Astronomi, Takvim (Güneş yılı esaslı ilk takvim) Nil'in taşmasıyla arazi sınırlarının yeniden belirlenme ihtiyacı: Geometri |
|
|
|
Persler
|
Anadolu, Mezopotamya ve Mısır'ı kapsayan büyük bir imparatorluk
|
|
|
|
Perslerde yönetim anlayışı
|
Kralların yetkileri sınırsız, sözleri kanun niteliğinde
Monarşik yönetim "Satraplık" adı verilen eyaletler (Amaç ülke yönetimini kolaylaştırmak) |
|
|
|
Persler - Yol
|
Posta örgütü
Ulaşıma önem Kral Yolu'nun uzatılması ve kesme taşla döşenmesi Ticaretin gelişmesi ve denetimin kolaylaşması |
|
|
|
Hindistan - Dış saldırılar - Neden
|
Toprağın verimli olması
İklimin gevşeklik veren sıcak ve nemli yapıda olması Az besinle yaşama olanağı olması (!?!) İklim yapısı istilacıların savaşçı özelliklerini yitirmesine neden olmuş |
|
|
|
Hindistan - Dil
|
Dil birliği kurulamamış
Bugüne kadar uzanan etnik çatışmaların ana nedeni |
|
|
|
Hindistan - Kast
|
Kastlarda üstünlük sırası:
Brahman (din adamları) Kşatriyalar (racalar, askerler ve asiller) Vaysiyalar (tüccarlar ve çifçiler) Südralar (zanaatkarlar ve işçiler) Kastlar arası geçiş yok Kast dışı sosyal ilişki yasak Parya: Kast kurallarını uymayan toplumdan dışlanır |
|
|
|
Çin - Etkilendiği kültürler
|
Türk, Moğol, Tibet
Türklerin etkisi ile atlı birlikler |
|
|
|
Çin - Din
|
Taoizm, Konfüçyüslük, Budizm
Budizm resim ve heykelciliğin gelişmesini sağlamış. Bu durum inançların sanat anlayışı üzerinde etkili olduğunu gösterir. |
|
|
|
Çin - Mimari
|
Çin Seddi ve Budist tapınakları
Bu durum mimarinin dinsel ve askeri kaynaklı olduğunu gösterir. |
|
|
|
Çin - Ticaret
|
Tarım
İpek Yolu: İpek, iplik, porselen ve kumaş Avrupa'ya Mürekkep, kağıt, barut, pusula ve matbaa gibi birçok gelişmeye öncülük (dünya kültürünün gelişmesine katkı) |
|
|
|
Fenikeliler - Ticaret
|
Akdeniz kıyılarında ticaret kolonileri:
Deniz ticaretinin gelişmesine katkı Akdeniz ülkeleri arasında kültürel etkileşim |
|
|
|
Fenikeliler - Yazı
|
Mısır'dan öğrendikleri yazıyı geliştirerek "ilk alfabe"
Fenike alfabesinin Yunanlar ve Romalılar tarafından geliştirimesi sonucu "Latin alfabesi" |
|
|
|
Fenike - Dünya uygarlığına katkı
|
Cam
|
|
|
|
İbraniler
|
Kudüs'ü başkent yapan Hz. Davut zamanında bağımsız devlet kurmuşlar.
"Kudüs" Müslümanlar, Yahudiler, Hıristiyanlar tarafından "kutsal kent" Hz. Süleyman'dan sonra İsrail ve Yahudi devleti olarak ikiye ayrılmışlar |
|
|
|
İbraniler - Eser
|
Mescid-i Aksa
Hz. Muhammed'in Miraç'ta uğrak yeri |
|
|
|
İbraniler - Din
|
Pek çok İlkçağ uygarlığının aksine tek tanrı inancı "Musevilik"
Bu inancı yaymaya çalışmamışlar, kendilerine ait bir din olarak görmüşler |
|
|
|
Anadolu - Coğrafi konum
|
Kıtalar arası köprü:
Göç ve ticaret yolları Verimli topraklar ve elverişli iklim Anadolu'da bu özelliklerden dolayı tarih boyunca pek çok uygarlık kurulmuş. Kültürel etkileşime açık olması üzerinde kurulan uygarlıkların gelişimini hızlnadırmış. |
|
|
|
Anadolu uygarlıkları
|
Hattiler
Hititler Frigyalılar Lidyalılar İyonyalılar Urartular |
|
|
|
Kadeş Antlaşması
|
Hitit - Mısır arasında
İlk yazılı antlaşma: Bu durum her iki devletin de yazıyı kullandığını gösterir Antlaşmada Hitit kraliçesinin de imzası vardır. Bu durum kraliçenin devlet işlerinde söz sahibi olduğunu gösterir. |
|
|
|
Hitit - Devlet yapılanması
|
Küçük beyliklerin birleşiminden oluşan feodal yapı
Kral aynı zamanda başkomutan, başyargıç ve başrahip (Güçlü merkezi otorite) Saltanat sistemi Soylulardan oluşan Pankuş Meclisi: Kralın yetkilerini sınırlandırıcı nitelikte Kraldan sonra en güçlü kişi "tavananna" denilen kraliçe |
|
|
|
Hititler - Sosyal hayat
|
Sınıflı toplum:
Eşitsizliğin göstergesi |
|
|
|
Hititler - Ekonomi ve Hukuk
|
Tarım:
Tarımı ve hayvancılığı koruyan kanunlar İlk kez tımar sistemi Mülkiyet hakkı: Kişilerin servet biriktirmesine olanak Köleler de dahil Aile hukukuna ve ceza hukukuna önem: Evlilik, resmi bir sözleşme Fertlerin güvenliği |
|
|
|
Hititler - Din
|
Çok tanrılı
Diğer tanrıları da kutsal kabul etmişler: Dinsel konularda hoşgörü Hititler zamanında Anadolu: "Bin Tanrı İli" |
|
|
|
Hitit analları (Yıllık)
|
Öldükten sonra tanrılara hesap verme inancı:
Krallar yaptıkları işleri "anal"lara yazmışlar Başarıları yanında başarısızlıklarına da yer vermişler (Bu nedenle Hitit analları tarafsız tarih kaynaklarıdır) |
|
|
|
İyonyalılar - Yönetim
|
Önce krallık, sonra oligarşik hükümetler, sonra da demokratik hükümetler
Bağımsız şehir devletleri: Siyasi birlik yok (Bu durum İyonya'nın siyasal alanda etkili olmasını zorlaştırmış, genellikle güçlü devletlere bağlı kalmışlar) |
|
|
|
İyonyalılar - Kültür - Neden
|
Denizcilik sayesinde zenginleşme
Uygarlıkların kesişme noktasında bulunma Zenginlerin bilim ve sanata ilgilenmesi Ön Asya'daki ticaret yollarının bitiş noktası Düşünce özgürlüğünün gelişmesi |
|
|
|
İyonyalılar - Denizcilik
|
Lidyalılar, İyonyalıların kara ticaretini engellemiş:
Güçlü donanma ile Akdeniz ve Karadeniz'de ticaret kolonileri |
|
|
|
İyonya - Bilim
|
Tales:
Güneş tutulmasını önceden hesaplamış Pisagor: Dünya'nın yuvarlak olduğunu ilk öne süren |
|
|
|
Urartular - Din
|
Ahiret inancı:
Mezarlar oda şeklinde, eşyalı, dayalı döşeli |
|
|
|
Frigyalılar - Din - Tarım
|
Dini inanışlarda tarımın etkisi:
Toprak ve bereket tanrıçaları En önemlisi "Kibele" |
|
|
|
Firgyalılar - Hukuk
|
Tarımı ve hayvancılığı korumak için sert kanunlar:
Öküz öldürenlere ve saban kıranlara ölüm |
|
|
|
Frigler - Kültür
|
Fabl
|
|
|
|
Lidyalılar - Para - Askerlik
|
Lidya:
Gediz ve Küçük Menderes arasında kalan bölüm Para: Değiş-tokuş usulü ortadan kalmış Ticaret gelişmiş Dünyanın en eski serbest pazarı Paralı askerlik: Vatan sevgisinden yoksun askerler savaşlarda başarılı olamamış (Bu durum Lidya'nın yıkılmasını hızlandırmış) |
|
|
|
Kral Yolu
|
Lidyalıların inşa ettiği Kral Yolu zamanının en iyisi ve güveniliriydi.
Lidya zenginleşmiş Doğu - Batı kültürleri arasında etkileşim |
|
|
|
Yunanistan - Şehir devletleri
|
Birbirinden bağımsız yaşamak isteyen şehir devletleri siyasal birliğin kurulmasını olanaksız kılmış
|
|
|
|
Yunan - Din
|
Çok tanrılı
Tanrılar yarı insan, ölümsüz varlıklar Tanrıları tasvir eden çok sayıda heykel: Heykelciliğin gelişmesi |
|
|
|
Yunanistan - Demokrasi
|
Sınıf mücadeleleri sonunda yapılan kanunlar:
Köylülerin borçları hafifletilmiş Kölelik dışındaki sınıflar kaldırılmış Halk meclisleri açılmış |
|
|
|
Yunanlar - Koloni
|
Ticaret faaliyetleri
Yeni topraklar üzerinde hakimiyet Kültürlerinin yayılması |
|
|
|
Yunanlar - Olimpiyat
|
Olimpiyat geleneği Yunanistan'da ortak bir kültürün oluşmasını sağlamış.
|
|
|
|
Yunanlar - Kültür
|
Homeros'un İlyada ve Odise destanları:
Ulusal birlik duygusu |
|
|
|
Yunanistan - Bilim
|
Felsefe, tıp, tarih, astronomi, aritmetik, geometri
Sokrates, Platon (Eflatun), Aristoteles |
|
|
|
Bergama Krallığı - Uygarlık
|
Koyun ve keçi derilerinden yapılan parşömen denilen bir kağıt türü
400.000 civarında kitaptan oluşan Bergama kitaplığı Zeus Tapınağı |
|
|
|
Roma İmparatorluğu'nun parçalanması - Neden
|
Kavimler Göçü
Merkezi otoritenin zayıflaması İç karışıklıklar Savaşların uzun sürmesi |
|
|
|
Roma'da Sosyal yapı - Hukuk
|
Sınıflı toplum:
Patriciler (Roma'lı soylular) Plepler (Roma'ya sonradan gelenler) Köleler (İşgal altındaki ülkelerden getirilenler) Sınıf çatışmaları sonunda, Plepler ve Patriciler arasındaki farkları kaldırmak için "On İki Levha Kanunları" yapılmış: Pleplere memur ve asker olma hakkı Buna benzer düzenlemelerle gelişen "Roma hukuku" birçok devlete örnek olmuş |
|
|
|
Roma - Merkezi otorite
|
Anadolu'nun birçok yerinde geniş yollar ve köprüler yaparak ülkede mekan birliğini sağlamışlar:
Merkezi otoritenin güçlenmesi |
|
|
|
Romalılar - Uygarlık
|
Yunanlardan aldıkları Fenike alfabesini geliştirerek "Latin alfabesi"ni oluşturmuşlar
Miladi takvim |
|
|
|
Doğu Roma (Bizans İmparatorluğu)
|
Roma'nın parçalanmasının ardından
İstanbul başkent |
|
|
|
Bizans - Selçuklu
|
Bizans Malazgirt ve Miryokefalon savaşlarını kaybedince Anadolu Türklerin eline geçmiş
|
|
