H6. Groepen Aan Het Werk. Oudenhoven En Giebels.

Front 1

H6.1 Omschrijving en functies van normen
Normen =

Back 1

opvattingen die aangeven welk gedrag er v/d groepsleden wordt verwacht.

Sommigen dwingend, anderen vrijblijvend. Mensen conformeren zich aan de groepsnorm (als je je er niet aan houdt, ondervindt je groepsdruk om je alsnog aan te passen)

Front 2

4 functies van normen:

Back 2

1. Continuïteit; continuïteit v/d groep bewaren
2. Zekerheid & voorspelbaarheid; het bieden van zekerheid & voorspelbaarheid. Houd je aan de normen volgen er sancties, de voortgang van de groep wordt anders geremd.
3. Identiteit; het tot uitdrukking brengen v/d groepswaarden en daarmee identiteit v/d groep, bijv. kleding, haardracht, bepaalde manieren (voorbeeld = studentencorps)
4. referentiekader 4e functie = normen fungeren als referentiekader aan de hand waarvan individuele opvattingen getoetst kunnen worden.

Front 3

Groepen gebruiken vaak normen om zich van andere groepen te onderscheiden en zo hun identiteit te benadrukken.

Back 3

Groepen gebruiken vaak normen om zich van andere groepen te onderscheiden en zo hun identiteit te benadrukken. Bijv. jeugdgroepen hebben een eigen cultuur en eigen normenstelsel

Front 4

Ook op organisatie niveau wordt via een eigen normenstelsel de identiteit benadrukt;

Back 4

voorbeeld = personeelsadvertenties (sollicitanten kunnen duidelijk zien welke normen kunnen verwachten)

Front 5

Soorten normen

• Formele Groepsnormen:
• Informele groepsnormen:

Back 5

• Formele Groepsnormen: Normen vastgelegd als afspraak in bijv. statuten

• Informele groepsnormen: Onduidelijke normen, ongeschreven, die pas merkbaar zijn bij het overtreden. Je kijkt elkaar niet aan inde lift, houdt altijd een x afstand ed.

Groepsnormen reguleren het gedrag in een groep, hoe je met elkaar omgaat. Hoe de taak gedaan wordt, steun, vriendschap, wat wel wat niet kan. Etc etc.

Front 6

Normen als Referentie kader.

Back 6

Normen fungeren aals een standaard, een referentiekader aan de hand waarvan individuele opvattingen getoetst worden.

Front 7

Conformiteit =

Back 7

verandering van gedrag of opvatting in de richting v/e groep als gevolg van een reële of denkbeeldige groepsdruk.

Front 8

H6.2 Ontstaan van normen
Ontstaanswijzen van normen:

Back 8

• Normen zijn concretiseringen van algemene maatschappelijke waarden
• Bepaalde normen komen voort uit functie-eisen
• Veel normen zijn al aanwezig voor toetreding tot de groep
• Bij toetreden van een groep introduceren mensen vaak nieuwe normen. Deze worden of overgenomen, of stuiten op verzet.
• In situaties waarin er geen normen overdracht plaats vindt ontstaan vaak ‘critical incidents’. De reacties op een situatie bepalen dan de (nieuwe)norm.
• Hoe je je de eerste bijeenkomst gedraagt, waar je gaat zitten etc. is vaak bepalend voor wat later de norm gaat worden.
• Soms ontstaan normen spontaan en om onduidelijke redenen. (waarom hebben punkers een hanenkam?).

Front 9

H6.3 Conformiteit

Conformiteit=

Back 9

Een verandering van gedrag of opvatting in de richting van een groep als gevolg van een reële of denkbeeldige druk. (Kiesler & Kiesler. 1969)

Front 10

Een bekend onderzoek naar conformiteit:

Back 10

Het Asch experiment (1951,1952) met lijnen van diverse lengtes.

Resultaten uit onderzoek:
• Een grotere meerderheid maakt niet uit in de hoeveelheid conformiteit.
• Als 1 persoon de meerderheid doorbreekt, doen anderen dat ook.
• Onzekerheid doet conformiteit toenemen.
• Mensen conformeren zich eerder als ze minder intelligent zijn.
• Autoritaire persoenen conformeren zich eerder naar een meerderheidsstandpunt.
• Conformiteit hangt sterk samen met anoniem vs publiek. Hoe publieker een situatie hoe groter de conformiteit.
• De aantrekkingskracht tot een groep, de cohesie. (leidt tot groupthink)

Front 11

Het Asch experiment (1951,1952) met lijnen van diverse lengtes.

Resultaten uit onderzoek:

Back 11

• Een grotere meerderheid maakt niet uit in de hoeveelheid conformiteit.
• Als 1 persoon de meerderheid doorbreekt, doen anderen dat ook.
• Onzekerheid doet conformiteit toenemen.
• Mensen conformeren zich eerder als ze minder intelligent zijn.
• Autoritaire persoenen conformeren zich eerder naar een meerderheidsstandpunt.
• Conformiteit hangt sterk samen met anoniem vs publiek. Hoe publieker een situatie hoe groter de conformiteit.
• De aantrekkingskracht tot een groep, de cohesie. (leidt tot groupthink)

Front 12

Conformeren vs niet conformeren.

Er zijn binnen conformiteit en geen conformiteit meerdere soorten/aspecten:

Back 12

1 conformiteit
• Compliance (meegaan)
• Conversion (omgaan)

2 Niet conformeren
• Onafhankelijkheid
• Anticonforming

1 conformeren
-Compliance (meegaan)
Instemming zonder overtuiging van het standpunt
-Conversion (omgaan)
Je gaat mee, en bent overtuigd, omgegaan


2 Niet conformeren
-Onafhankelijkheid
Kiezen voor de eigen mening, niet die van de groep.
-Anticonforming
Opzettelijk een standpunt innemen tegen de groep. Hierin laat je je dus ook leiden door de groep.

Front 13

1 conformiteit
• Compliance (meegaan)
• Conversion (omgaan)

2 Niet conformeren
• Onafhankelijkheid
• Anticonforming

Back 13

1 conformeren
-Compliance (meegaan)
Instemming zonder overtuiging van het standpunt

-Conversion (omgaan)
Je gaat mee, en bent overtuigd, omgegaan


2 Niet conformeren
-Onafhankelijkheid
Kiezen voor de eigen mening, niet die van de groep.

-Anticonforming
Opzettelijk een standpunt innemen tegen de groep. Hierin laat je je dus ook leiden door de groep.

Front 14

H6.4 Afwijkend gedrag

Groepen zijn niet gesteld op leden die tegendraads zijn. Overtreding van de norm word als een aanval gezien want een aanval op de norm ondermijnd de zekerheid. Bovendien vormt het een gevaar voor het saamhorigheidsgevoel.

De 1e reactie op een andersdenkende is

Back 14

is hem proberen te overreden. (schachter)

Front 15

Sancties tegen afwijkend gedrag/anders denkenden , de deviant.

Schachter noemt het de ‘deviant’. Er worden pogingen gedaan tot overreden. Lukt dat niet, wordt hij

Back 15

afgewezen en niet meer als groepslid geaccepteerd.

Front 16

Afwijkende mening van leiders.
Kunnen leiders zich meer veroorloven?

Back 16

In eerste instantie niet, ze dragen de norm uit. Later bouwt hij krediet op. en mag afwijkende standpunten innemen of bepaalde normen overtreden.

Idiosyncratisch krediet
De aparte positie van de leider wordt ‘het idiosyncratisch krediet’ genoemd. Het belang van dit krediet is dat er veranderingen in normen kunnen optreden zonder grote conflicten.

Front 17

Idiosyncratisch krediet

Back 17

De aparte positie van de leider wordt ‘het idiosyncratisch krediet’ genoemd. Het belang van dit krediet is dat er veranderingen in normen kunnen optreden zonder grote conflicten.

Front 18

Bijdrage van devianten
De bijdrage van devianten is het doorbreken van standaard denkpatronene en daarmee creativiteit en innovatie en aanzet tot verandering.

Back 18

Er wordt ook gebruik gemaakt van Devianten’ in de vorm van ‘Skunks’, dwarsliggers, de pioniers, de zieners van de organisatie. Skunk is stinkdier)

Skunkworks
Skunkworks zijn groepjes mensen die zich bezighouden met veelbelovende projecten.

Front 19

Skunkworks

Back 19

Skunkworks zijn groepjes mensen die zich bezighouden met veelbelovende projecten.

Front 20

H6.5 Rollen

Aan posities van mensen zitten verwachtingen die voorschrijven hoe je moet handelen. Dit worden rollen genoemd.

Back 20

Rollen zijn de normen die aan een sociale positie gekoppeld zijn.

Front 21

Rollen en normen.

Back 21

Rollen verhogen de voorspelbaarheid van gedrag.
Normen doen dat voor een groep, rollen individueel.

Normen benadrukken de gelijkheid, rollen juist de verschillen. Ze geven je een identiteit.

Vormen van rolvervulling
• Vervulling van Identiteit
• Rol distantie

Identiteit
Een rol is een belangrijk deel van de identiteit. Ze zijn hun rol. Denk aan een predikant.

Rol distantie
De andere kant bestaat uit rol distantie. Je fungeert binnen een X rol zolang je die rol uitvoert. Daarna niet meer.

Front 22

Vormen van rolvervulling
• Vervulling van Identiteit
• Rol distantie

Back 22

Identiteit
Een rol is een belangrijk deel van de identiteit. Ze zijn hun rol. Denk aan een predikant.

Rol distantie
De andere kant bestaat uit rol distantie. Je fungeert binnen een X rol zolang je die rol uitvoert. Daarna niet meer.

Front 23

H6.6 Roldifferentiatie

Posities en daarmee rollen vullen elkaar aan. De priester is niets zonder volgelingen, de commandant niet zonder soldaten.

Met andere woorden:

Back 23

er is Roldifferentiatie nodig voor een groep om te functioneren.

Front 24

Indeling in rollen
Rolverdeling kan op meerdere manieren:

Back 24

• Leiders
• volgers

• Taakrollen
• Sociaal emotionele rollen

Daarnaast heb je nog de
• Criticus
• Non-conformist
• Harde werker
• Stille groepslid

En niet nuttige rollen:

• De dwarsligger
• Sarcast
• Aandachtstrekker

Front 25

Rollen = normen die aan sociale positie gekoppeld zijn (bundeling van voorschriften) (maatschappelijke positie bv dominee, vakbondsleider enz)

Back 25

Rollen groepsleden = stelsel van verwachtingen passend bij specialisaties die geleidelijk ontstaan als individuen met elkaar in interactie treden (bv criticus, gangmaker enz.)

Front 26

Rollen verhogen voorspelbaarheid (net als normen)
Normen werken onderlinge gelijkheid groepsleden in de hand.

Back 26

Rollen benadrukken juist verschillen tussen groepsleden; geven je een identiteit.

Front 27

Belbin 8 kernrollen binnen een team;

Back 27

- Uitvoerder
- Coördinator
- Vormgever
- Onafhankelijk denker
- Regelaar
- Voortgangsbewaker
- Teamwerker
- Doorzetter

Front 28

Belbin 8 kernrollen binnen een team;

Back 28

Belbin 8 kernrollen binnen een team;

Front 29

H6.7 Rolproblemen
Problemen met rollen kunnen op diverse wijzen voorkomen. Zoals door:

• Rolverwachting
• Intra-rol conflict
• Inter rolconflict
• Roloverlading
• Rolonduidelijkheid
• Job satisfactie

Back 29

Rol verwachting
Komt voor met moeilijk te verenigen belangen van partijen

Intra-rolconflict =
de tegenstrijdige verwachtingen hebben betrekking op 1 rol (bv leerkrachten; collega’s ene kant, leerlingen andere kant)

Inter-rolconflict =
wanneer individu 2 of meer conflicterende rollen vervult (bv. moeder met een zware management functie)

Roloverloading = Conflict tussen verwachtingen en mogelijkheden; verwachtingen tav rolbekleder zijn zo hoog dat er nauwelijks aan te voldoen valt (bv kroonprins)

Rolonduidelijkheid =
wanneer mensen in onzekerheid verkeren tav wat wordt verwacht van hen bijv. onduidelijk wat een functie inhoudt

Jobsatisfaction
Werktevredenheid wordt minder door bijv stress.

Front 30

H6.8 Technieken ter voorkoming van rolproblemen

Back 30

Ontspanningstechnieken
Cognitieve herstructurering-Mensen leren anders te denken.

Attributie theorie-
Gaat uit van het kunnen controleren van gedrag en daarom vat hebben op het eigen bestaan.

Front 31

Technieken, ontwikkeld in het organisatieadvieswerk.
Van de Vliert maakt een driedeling in technieken om rolproblemen op het werk aan te pakken.

1. Herwaardering rollen
2. Herverdeling van verantwoordelijkheden
3. Rolvernieuwing.

Back 31

1 Herwaardering rollen
De manier is hier rolduiding. De bedoeling is je inleven in de rol van de ander, met als resultaat begrip voor het gedrag van de ander en zichzelf.

2 Herverdeling van verantwoordelijkheden
Het doel is de grenzen aangeven van de rol van beide partijen. Rolonderhandeling is hier de techniek. Er moet op een niet emotionele manier een compromis bereikt worden.

3 Rolvernieuwing.
Doel is het verschaffe van informatie over het meest geschikte rolgedrag. De techniek is rolvoorschrijving. Mensen uit de organisatie ontwerpen samen met hem de meest passende rol.

Ook worden rollenspelen gebruikt bij rolconflicten.