Reading...
Play button
Play button
Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
42 Cards in this Set
- Front
- Back
|
Türk adı
|
İlk olarak Çin yıllıklarında
8. yy.dan itibaren Bizans, İran ve Arap kaynaklarında Türkçe konuşan topluluklara Türk adı Uygur metinlerinde "güç, kuvvet", Kaşgarlı Mahmut'un Divan-ı Lügati't-Türk'te "olgunluk çağı", eski Çin kaynaklarında ise "miğfer" anlamında kullanılmış |
|
|
Türkiye
|
Türklerin toplu olarak yaşadıkları yerler için coğrafi bir terim
|
|
|
Türklerin ana yurdu
|
Orta Asya
|
|
|
Türkler - Orta Asya
|
Karasal iklim:
Tarımdan çok "hayvancılık" temel geçim kaynağı Sürülere otlak ve su bulabilmek için "göçebe" yaşam biçimi |
|
|
Türklerin Orta Asya'dan göç etme nedenleri
|
İklim koşulları:
Kuraklık, salgın hastalıklar, otlakların ve tarım alanlarının daralması Artan nüfus Boylar arası mücadeleler ve dış baskılar Yeni ülkeler fethetme isteği Boylar arası bağlılıktan dolayı, göç eden bir boyu diğerinin takip etmesi |
|
|
Türkler - Göçebelik
|
Atın evcilleştirilmesi
Arabanın ve tekerleğin kullanımı |
|
|
Türk göçlerinin sonuçları
|
Orta Asya'dan göç eden Türkler Anadolu, Suriye, Orta Avrupa ve Sibirya'ya yerleşmişler
Kültürün yayılması ve yerel kültürlerle etkileşim (Türk tarihini bir bütün halinde incelemenin zorluğu) Yeni devletler Önlerine çıkan kavimleri sürükleyerek büyük göçlere neden olmuşlar: Avrupa ve Asya'nın siyasal ve kültürel yapısının değişmesi Bazı boyların milli benliklerini kaybetmesi |
|
|
Asya (Büyük) Hun Devleti
|
Teşkilatlı ilk Türk devleti
Merkez: Ötüken |
|
|
Asya Hun - Mete dönemi
|
Türk boyları ilk defa Mete döneminde bir yönetim altında toplanmış
Çin vergiye bağlanmış İpek yolu'na hakimiyet Devlet teşkilatı ve askeri yapılanması sonraki devletler için örnek olmuş |
|
|
Mete'nin Çin politikası
|
Çok büyük bir devlet olna Çin'in dışarıdan yönetilemeyeceğini bildiği için Çin'e yerleşme politikası gütmemiş:
Amaç, Türklerin ulusal kimliklerinin korunması Çin vergiye bağlanmış |
|
|
Asya Hun Devleti'nin yıkılması - Neden - Sonuç
|
Çinli prensesler
Çinli elçiler Türk prenslere hediyeler ve ekonomik yardımlar Hunlar arasında propaganda Hunların birbirlerine düşmesi Parçalanma (!?!) Hunlarının bir kısmı Çin hakimiyetine girmiş Bir kısmı batıya göçmüş (Kavimler Göçü) |
|
|
Kavimler Göçü (375) - Neden
|
Çin baskısı ve kuraklık
4. yy.dan itibaren batıya göç Türklere yenilen Gotların batıya ilerlemesi Roma'ya kadar uzanan geniş bir coğrafyada karışıklıklara sebep olmuş (375) |
|
|
Kavimler Göçü - Sonuç
|
Avrupa'da karışıklıklar
Roma İmparatorluğu'nun parçalanması (395) Germen kavimlerinin Avrupa'ya yerleşmesi (İngiltere, Fransa, İtalya, İspanya gibi devletlerin temelleri) Germen kavimleri arasında Hıristiyanlığın yayılması (Avrupa'da Kilise ve Papa'nın güçlenmesi) Avrupa'da ortaya çıkan otorite boşluğu: Feodal rejimlerin kurulması İlkçağ'ın sonu Ortaçağ'ın başlangıcı Avrupa Hun Devleti'nin kurulması |
|
|
Feodalizm
|
Batı Roma'nın yıkılmasından sonra ortaya çıkan merkezi otorite boşluğu
Halk kendi güvenliği için güçlü kişilerin himayesi altına girmek zorunda kaldı Halk: Asiller Rahipler Burjuvalar Köylüler |
|
|
Feodalizm - Sonuç
|
Rejimin oluşturduğu siyasal, sosyal ve ekonomik bölünmüşlük Avrupa'daki halklar arasında farklılıklar oluşmasına neden oldu.
|
|
|
Feodalizm - Yıkılış
|
Barutlu silahların icadı
Yeniçağ başında, Almaya dışında, Avrupa feodalite yıkılmıştır. |
|
|
Avrupa Hun Devleti'nin Avrupa'ya etkisi
|
Atilla: Hıristiyanlar tarafından "Tanrının kırbacı" olarak adlandırılmış
Almanların Nibelungen destanı, Hun - Germen mücadelelerinden meydana gelmiştir Pantolon ve ceket giyme, at koşumları ve atları eyerleme konularında Avrupa'ya örnek olmuşlar Avruplalılar ordularını Türk ordusu düzeninde yapılandırmış |
|
|
Atilla - Roma
|
Roma'yı işgal etmeden dönmesi:
Roman'nın Hıristiyanlar için kutsal olması Batı Roma'yı etkisiz hale getirdiğine inanması Sasaniler üzerine sefere çıkmak istemesi |
|
|
I. Kök Türk Devleti
|
Tarihte Türk adını taşıyan ilk devlet
|
|
|
Kök Türk Devleti - Ülke yönetimi
|
Devlet doğu - batı olarak ikiye ayrılarak yönetilmiş:
Amaç, yönetimi kolaylaştırmak Neden, ülkenin hanedan üyelerinin ortak malı sayılması |
|
|
Kutluk (II. Kök Türk) Devleti - Orhun Kitabeleri
|
Kök Türk alfabesiyle yazılmış
Türk tarihinin ve edebiyatının ilk yazılı örnekleri Tonyukuk, Kül Tigin, Bilge Kağan adına Danimarkalı Wilhelm Thompsen tarafından oknumuş Kitabelerde: Devletin kuruluşu 50 yıllık Çin esareti Yıkılış sebepleri Birlik ve beraberliğin önemi Çin entrikaları Hükümdarın millete hesap vermesi Devletin ve halkın karşılıklı görevleri Türk devlet anlayışı |
|
|
Uygurlar - Mani dininin etkileri
|
Yerleşik yaşama geçiş:
Tarım, mimari, şehircilik, ticaret Matbanın temeli: Mani dinini yaymak için yazılan kitapların basımında kullanılan kalıplar Mani dininin hayvansal gıdaları yasaklaması: Türklerin savaşçı özelliklerinin kaybolması |
|
|
Karluklar
|
İslamiyeti topluca kabul eden ilk Türk boyu
İlk Türk - İslam devleti olan Karahanlıların kurulmasına zemin |
|
|
Kırgızlar
|
Manas Destanı:
Dünyanın en uzun destanı |
|
|
İtil Bulgar Devleti
|
Bazı araştırmacılar tarafından ilk Müslüman Türk devleti sayılıyor
İslamiyeti kabul ettikleri için kimliklerini korumuşlar |
|
|
Peçenekler - Malazgirt
|
Malazgirt Savaşı'nda Bizans ordusunda yer alan Peçenekler, Büyük Selçukluların tarafına geçerek Türklerin savaşı kazanmasını sağlamışlar
Peçeneklerin bu tutumu "ulusçuluk bilinci"yle hareket ettiklerini gösteriyor |
|
|
Oğuzlar
|
24 boydan oluşan Oğuzlar; Büyük Selçuklular, Anadolu Seçukluları ve Osmanlılar gibi devletleri kurmuşlar
|
|
|
Kut
|
Tanrı tarafından verilen devleti yönetme yetkisi
|
|
|
Kut anlayışının sonuçları
|
Halkın hakana mutlak bağlılığı
Ülke hükümdar ailesinin ortak malı (Ailenin bütün erkeklerinin tahta çıkma hakkı) Aile üyeleri arasında sık sık taht kavgaları: Devletin zayıflaması Dış müdahelelere zemin |
|
|
İkili teşkilat
|
Yönetimi kolaylaştırmak için devletin ikiye ayrılması:
Türk devletlerinde feodal bir yönetim biçimine zemin |
|
|
Kurultay
|
Hükümdara yardımcı
Boy beyleri, ileri gelen devlet memurları ve bağlı kavimlerin yöneticileri |
|
|
Kurultayın yetkileri
|
Törelerde değişiklik
Hükümdarın ve veliahdın belirlenmesi Siyasal, sosyal, ekonomik sorunlarla ilgili karar Hükümdar kurultayda alınan kararlara uymak zorunda değil (!?!) (daha ziyade danışma meclisi) |
|
|
Hatun
|
Hükümdarın eşi
Devlet işlerinde söz sahibi Elçi kabulünde, şölenlerde, toplantılarda, dini törenlerde, savaş ve barış meclislerinde mutlaka bulunurdu Yasa niteliğindeki emirnamelerde hatunun da imzası olurdu Gerektiğinde vekil olarak devlet başkanı |
|
|
Türkler - Ordu - Mete Han
|
İlk düzenli ve disiplinli Türk ordusunun kurucusu Mete Han
"Onlu sistem" (onbaşı, yüzbaşı, binbaşı, ...): Ordunun idaresinin kolaylaşması Ordunun hareket yeteneğinin artması Düzenin ve disiplinin sağlanması "Ordu - millet bilinci" Her Türk savaşa hazır |
|
|
Türk ordusu
|
Ücretli değil
Her Türk asker Temeli atlı askerler "Turan taktiği" |
|
|
Türkler - Hukuk - Töre
|
Töre: Toplum hayatını düzenleyen yazısız hukuk kuralları
Adalet, iyilik ve eşitlik Günün ihtiyaçlarına göre törede değişiklik Devlete başkaldırma, ordudan kaçma, adam öldürme, namusa tecavüz cezası idam Küçük suçlarda kısa süreli hapis cezası (göçebe yaşam) Hükümdar dahil herkes uymak zorunda (kanunun üstünlüğü) |
|
|
Türkler - Sosyal hayat
|
Göçebe
Bağımsızlığa önem: Bağımsızlığı kaybetmektense göç etmek tercih edilmiş At ve koyun besleme Bozkır şartlarının gereği "kışlak ve yaylak" hayatı Uygurlar döneminde yerleşik hayat Türk devletleri sınıfsızdı Toplumsal dayanışma: Dini ve milli bayramlar, şölenler |
|
|
Türkler - Din
|
Gök Tanrı anlayışı
Tanrı sonsuz: Hiçbir şekle sokulamaz (Putçuluk yok) Cennet, cehennem ve yeniden diriliş Bu inanç İslamiyetin benimsenmesini kolaylaştırmış Dini hoşgörü: Maniheizm, Budizm, Nasturizm, Musevilik, Hıristiyanlık, Müslümanlık Bulundukları bölgede azınlık durumuna düşen Türkler İslamiyet dışındaki dinleri benimseyerek milli benliklerini kaybetmişler |
|
|
Türkler - Edebiyat
|
İlk örnekler sözlü:
Destanlar, efsaneler, sagular, koşuklar, savlar ve halk türküleri İskitler: Alper Tunga ve Şu Hunlar: Oğuz Kağan Kök Türkler: Bozkurt ve Ergenekon Uygurlar: Türeyiş ve Göç Kırgızlar: Manas |
|
|
Orhun Kitabeleri - Demokrasi - Sosyal devlet
|
Demokrasi:
Hükümdarların halkına hesap vermesi Halkın mutluluğu için çalıştığını söylemesi (!?!) Sosyal devlet anlayışı: "Açların doyurulması, çıplakların giydirilmesi" |
|
|
Türkler - Bilim
|
Yazılı eser ve belge kısıtlı
Astronomi: On İki Hayvanlı Türk Takvimi Uygurlar döneminde matbaa: Çin ve Hint eserlerinin tercümesi |
|
|
Türkler - Sanat
|
Yaşam tarzının yansıması:
Küçük ve kolay taşınabilen eserler Eşyalar üzerine hayvan işlemesi Maden işlemeciliği milli sanat Dokumacılık Göçebe yaşamdan dolayı Uygurlara kadar mimari eser yok Uygur mimarisinde Maniheizm ve Budizm etkisi |
