Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
24 Cards in this Set
- Front
- Back
|
Metodologija u psihologiji |
Pridonosi boljem razumijevanjem složenog procesa empirijskih istraživanja u psihologiji, nudeći istovremeno, što je čak važnije, podlogu za kritičnost, ne samo prema nenaučnim već i prema naučnim metodama. |
|
|
Načini spoznavanja svijeta |
Američki filozof Charles Peirce podijelio je načine spoznavanja u četiri kategorije: metoda ustrajnosti, metoda autoriteta, prediskustvena (a priori) metoda, naučna metoda. |
|
|
Nauka |
Jedni je poistovjećuju sa mnoštvom činjeničnih saznanja prikupljenih u cjelini (naglasak na naučnom produktu), drugi s objektivnim istraživanjem iskustvenih pojava (naglasak na metodologiji), a treći s posebnim stavom što ga zauzima prema stvarnosti (naglasak na načinu razmišlljanja). |
|
|
Pozitivizam |
Unutar pozitivizma se postavlja zahtijev da se ostane pri činjenicama te da se ograniči na područja dohvatljiva iskustvenoj provjeri. Auguste Comte, začetnik pozitivizma, smatra da ljudska misao prolazi kroz tri stadijuma: teološki, metafizički i činjenični ili naučni. Comte razvrstava čiste nauke onog vremena u piramidu. |
|
|
Bečki krug |
Početkom XX vijeka forirana se skupina filozofa i naučnika pod vodstvom Moritza Schlika, pokreću tzv. logički pozitivizam, držeći se doktorine da su sve tvrdnje neprovjerljive osjećajima, izuzev onih koje se daju dokazati metamatikom ili logikom, bez značaja i važnosti. Po Carnapu stav ima teorijsko značenje tek po mogućnosti provjeravanja, idejama koje se ne mogu provjeriti bavi se metafizika. Prebacuje se fokus sa ZAŠTO na KAKO. |
|
|
Post-pozitivizam |
Zagovornici: Popper, Kuhn, Campbell. Post-pozitivizam je vratio važnost i značenje teorijskim pojmovima koji nisu izravno izvedeni iz iskustva, uočavajući kako je odricanje od njih prepreka, a ne prečica prema spoznaji. |
|
|
Razlika između nauke i pseudo-nauke |
Metodologija i mogućnost odbacivanja ili opovrgavanja. |
|
|
Metodologija |
Naučna metodologija je sastav pravila i postupaka na osnovu kojih se obavljaju istraživanja i u skladu sa kojima se provjeravaju izvodi različitih teorija. |
|
|
Podjela naučne i nenaučne psihologije |
Eysenck pravi razgraničenje između psihologije koja razumije i one koja objašnjava, u prvu ubraja psihoanalizu i slične terapijske prsitupe, a u drugu naučnu psihologiju. |
|
|
Psihologija zdravog razuma |
Poznata i pod nazivima popularna psihologija ili psihologija svakodnevnice. Ima dugu prošlost u vremenu u kojem je ljudima služila kao pomgalao spoznavanja drugih. |
|
|
Razlika u opštem pristupu između naučnih i nenaučnih pristupa znanju |
Nenaučni opšti pristup je intuitivan i zdravorazumski, a naučni opšti pristup je empirijski. |
|
|
Razlika u opažanju kod naučnih i nenaučnih pristupa znanju |
Kod nenaučnih pristupa opažanje je prigodno, nesistematski i bez kontrole, a kod naučnih pristupa opažanje je sistematski i kontrolisano. |
|
|
Razlika u izvještavanju kod naučnih i nenaučnih pristupa znanju |
Kod nenaučnih pristupa izvještavanje je subjektivno, a kod naučnih pristupa izvještavanje je objektivno. |
|
|
Razlika u definicijama pojmova kod naučnih i nenaučnih pristupa znanju |
Kod nenaučnih pristupa definicije pojmova su dvosmislene i nejasne, a kod naučnih pristupa definicije pojmova su jasne i operacionalne. |
|
|
Razlika u instrumentima kod naučnih i nenaučnih pristpua znanju |
Kod nenaučnih pristupa instrumenti su netačni i neprecizni, a kod naučnih pristupa instrumenti su precizni i tačni. |
|
|
Razlika u mjerenju kod nenaučnih i naučnih pristupa znanju |
Kod nenaučnih pristupa mjerenje je nevaljano i nepouzdano, a kod naučnih pristupa mjerenje je valjano i pouzdano. |
|
|
Razlika u pretpostavakama kod nenaučnih i naučnih pristupa znanju |
Naučne pretpostavke su provjerljive, nenaučne pretpostavke nisu provjerljive. |
|
|
Razlika u zaključcima kod nenaučnih i naučnih pristupa znanju |
Nenaučni pristup dovodi do subjektivnih, ličnih zaključaka koji nadilaze objektivne podatke, dok naučni pristupi vode do zaključaka koji su utemeljeni na podacima. |
|
|
Razlika u stavu kod nenaučnih i naučnih pristupa znanju |
Kod nenaučnih pristupa znanju stav je nekritičan, a kod naučnih stav je kritički i skeptičan. |
|
|
Epistemologija |
Filozofska disciplina zaokupljena znanjem i spoznajom, a bavi se, krajnje pojednostavljeno, temeljnim pitanjima koja mogu biti postavljena u potrazi za istinom, |
|
|
Temeljne pretpostavke nauke, pozitivističko gledište, temeljna načela |
1. Prirodom vlada red 2. Priroda je spoznatiljiva 3. Znanje je nadmoćno neznanju 4. Sve prirodne pojave imaju prirodne uzroke 5. Ništa nije samo po sebi razumljivo 6. Znanje se usvaja iskustvom |
|
|
Post-modernističko gledište i relativizam |
Održavaju sumnju u postojanje objektivne stvarnosti i mogućnost univerzalnih teorija i objašnjenja što ih nudi nauka. Relativizam, štoviše ne pravi razliku između objektivno provjerljivog znanja i praznovjerja. |
|
|
Popperova odbrana naučne metode |
Popper priznaje da naučnik pojedinac možda i nije objektivan, da je sklon nekim teorijama više nego drugim te da njegovi nalazi mogu biti artefakti i uzrokovani očekivanjima, ali sam naučni proces, koji uključuje mnoštvo naučnika, jeste objektivan jer se spram nalaza odnosi kritički, provjerava ih i odbacuje u slučaju neodrživosti. |
|
|
Ciljevi nauke |
Konačni cilj: prikupljanje znanja odnosno spoznavanje svijeta kako bi se nad njime, osobito nad pojavama od važnosti za ljudsku egzistenciju, uspostavio nadzor. Ciljevi kojima neposredno teži su: opisivianje, predviđanje, razumijevanje i kontrola. |
