Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
195 Cards in this Set
- Front
- Back
|
NEURONY |
Są komórkami zdolnymi do otrzymywania informacji i przekazywania jej innym neuronom |
|
|
Błona |
Pokrywa powierzchnię komórki oddziela wnętrze komórki od środowiska pozakomórkowego. Składa się z dwuwarstwy lipidowej |
|
|
posiadają je wszystkie komórki z wyjątkiem czerwonych krwinek. Jest to struktura zawierająca chromosomy |
JĄDRO |
|
|
Mitochondrium |
Jest elementem komórki odpowiadającym za metabolizm dostarczając jej energii niezbędnej do funkcjonowania |
|
|
Rybosomy |
Zachodzi w nich synteza nowych białek które stanowią materiał budulcowy komórki. |
|
|
Siateczka śródplazmatyczna |
Składa się z sieci cienkich kanalikow za pomocą których nowozsyntezowane białka są transportowane do różnych miejsc w komórce |
|
|
Budowa neuronu |
Składa się z jądra, błony komórkowej mitochondriów rybosomów |
|
|
NEURONY o dużych rozmiarach składają się z części głównych |
Dendrytów, somy ( ciała komórki) aksonu i zakończeń presynaptycznych |
|
|
Neuron ruchowy |
Pobudzany jest przez inne neurony A następnie sam przekazuje impulsy od swojego ciała komórkowego zlokalizowanego w rdzeniu kregowym do mięśni lub gruczołów |
|
|
Budowa neurony ruchowego |
|
|
|
Neuron czuciowy |
Ma wyspecjalizowane zakończenia do odbioru informacji ze skóry |
|
|
Budowa neuronu czuciowego |
|
|
|
Dendryty |
Rozgałęziające się wypustki które zweżaja się ku końcowi. Powierzchnia dendrytu pokryta jest receptorami synaptycznymi odbierającymi informację z innych neuronów |
|
|
Budowa dendrytu |
|
|
|
Ciało komórkowe |
Czyli soma. Zachodzi tu do większości procesów metabolicznych .ciała komórkowe wielu neuronów pokryte są synapsami |
|
|
Akson |
Cienkie włókno o stałej średnicy w większości przypadków dłuższym od dendrytów. Ale on przewodzi informacje przesyłając impuls do innych neuronów czy też mięśni gruczołów. Aksony są pokryte osłonka mielinową |
|
|
Węzły Ranviera |
Przerwy w osłonce mielinowej |
|
|
Zakończenie presynaptyczne |
Aksony mają wiele rozgałezień każde z nich na końcu rozszerza się tworząc zakończenie presynaptyczne zwane także kolbką końcową. |
|
|
Zakończenie presynaptyczne |
Jest to miejsce z którego uwalnianie są związki chemiczne przechodzące przez szczelinę oddzielającą jeden neuron od drugiego |
|
|
Akson aferentny |
Przewodzi informacje do danej struktury (każdy neuron czuciowy jest aferentny w stosunku do reszty układu) |
|
|
Akson eferentny |
Przewodzi informacje od danej struktury (każdy neuron duchowy jest eferentny wobec całej reszty układu nerwowego) |
|
|
Struktury komórkowe A aksony |
|
|
|
GLEJ |
Poza neuronami stanowi główną składową układu nerwowego nie przesyła informacji na długie dystanse jak to czynią neurony |
|
|
Astrocyty |
Typ komórek glejowych kształtem przypominających gwiazdę owijają się wokół zakończeń synaptycznych kilku aksonów. Astrocyty pomagają aksonom zsynchronizowac ich działanie. Astrocyty biorą udział w oczyszczaniu układu nerwowego usuwają pozostałości po obumarłych neuronach |
|
|
Mikroglej |
Składa się z niewielkich komórek które usuwają materiał odpadowy a także wirusy, grzyby |
|
|
Glej promienisty |
Należy do astrocytów kieruje migracją neuronów A także ich dendrytów i aksonów w trakcie rozwoju zarodkowego |
|
|
Gradient elektryczny |
Różnica ładunku elektrycznego pomiędzy wnętrzem A zewnętrznem komórki |
|
|
Stan polaryzacji |
Różnica ładunku elektrycznego (wnętrze neurony jest naładowane ujemnie względem zewnętrzna) |
|
|
Potencjał spoczynkowy |
Roznica potencjalu w nieaktywnym neuronie. Wynika on głównie z obecności ujemnie naładowanych cząsteczek białkowych wewnątrz komórki nerwowej . Potencjał spoczynkowy gwarantuje gotowość neuronu do do błyskawicznej reakcji na bodziec |
|
|
Błona komórkowa jest selektywnie przepuszczalna |
Oznacza to że niektóre cząsteczki mogą przez nią przechodzić łatwiej niż inne |
|
|
POMPA SODOWO -POTASOWA |
Kompleks bialkowy wypompowuje trzy jony sodu na zewnatrz komórki, wciągając dwa jony potasu do wewnątrz. Jest mechanizmem transportu aktywnego który wymaga energii. (Przerwa w dopływie krwi może go zatrzymać) |
|
|
Gradient stężeń |
Różnica w rozmieszczeniu jonów pomiedzy wnętrzem A zewnętrznem błony |
|
|
Gradient sodowy i potasowy dla potencjału spoczynkowego |
|
|
|
Hiperpolaryzacja |
To przekraczające zwykły stan neuronu nagromadzenie się ujemnego ładunku wewnątrz komórki |
|
|
Depolaryzacja |
Ubytek ujemnego ładunku wewnątrz komórki |
|
|
Potencjał czynnościowy |
Reakcja polegająca na błyskawicznej depolaryzacji po której następuje niewielkie odwrócenie typowej polaryzacji |
|
|
Wzgórek aksonalny |
Zgrubienie gdzie akson opuszcza ciało komórki |
|
|
Rozchodzenie się potencjalu czynnościowego |
Przemieszczanie się potencjału czynnościowego wzdłuż aksonu |
|
|
Neurony lokalne |
To neurony mające bardzo krótkie dendryty i równie krótkie jeżeli je posiadają aksony,które przekazują informacje jedynie między najbliższymi sąsiadami. Nie generują potencjałów czynnościowych |
|
|
Potencjały postsynaptyczne |
Generowane są przez neurony lokalne mają zmienna siłę i nie podlegają regule wszystko albo nic |
|
|
Synapsa |
Szczelina pomiędzy dwoma neuronami. Miejsce kontaktu dwóch sąsiadujących neuronów lub neuronu i komórki efektora |
|
|
Odruchy |
Automatyczne reakcje miesni na stymulacje |
|
|
Łuk odruchowy |
Pętla biegnąca od pobudzenia neuronu czuciowego do reakcji mięśnia |
|
|
Neuron presynaptyczny |
Neuron wysyłający informacje |
|
|
Neurobiologia |
Zbiór dyscyplin zajmujących się badaniem budowy rozwoju i czynności układu nerwowego. Przedmiotem badań neurobiologii są mechanizmy sterujące czynnościami ruchowymi mechanizmy percepcji procesy uczenia się i pamięci sterowanie przez mózg czynnościami motywacyjnymi |
|
|
Plastyczność mózgu |
- układ nerwowy charakteryzuje się dwiema właściwościami -pobudliwością i plastycznością |
|
|
Pobudliwość układu nerwowego |
Szybkie przejściowe zmiany czynności neuronów i ośrodków spowodowane działaniem bodźców na receptory |
|
|
Plastyczność układu nerwowego |
Plastyczność polega na tym że uklad nerwowy nie tylko reaguje na bodźce ale także ulega trwałej modyfikacji |
|
|
Metody badania mózgu |
- Eksperyment ostry i chemiczny na zwierzętach - Stereotaksja - pobudzanie ośrodków mózgowych - wyłączanie czynności ośrodków mózgowych trwałe lub czasowe - Radiografia - Metody genetyczne - Zjawiska bioelektryczne w badaniu czynności mózgu |
|
|
Eksperyment ostry |
Eksperyment ostry jednorazowy przy pełnej narodzie np. Usunięcie nerwu |
|
|
Eksperyment chroniczny |
Dla badań behawioralnych zmiana chromosomów po usunięciu nerki |
|
|
Stereotaksja |
Badania czynności struktur w głębi mózgu unieruchomienie mózgu |
|
|
Pobudzanie ośrodków mózgowych |
Draznienie elektryczne chemiczne osmotycznr i termiczne |
|
|
Radiografia |
Badanie czynności komórek mózgowych w preparacie mózgu metodą autoradiograficzna |
|
|
Metody genetyczne |
W badaniach na zachowaniem wykorzystuje się zwierzęta o zmienionej aktywności genu kodującego syntezę przekaźnika hormonu lub białka receptorowego neuronu |
|
|
Zjawiska bioelektryczne w badaniu czynności mozgu; |
Badanie czynności neuronów elektroencefalografia (EEG) |
|
|
Metody wizualizacji struktur mózgowych |
* Tomografia komputerowa * Rezonans Magnetyczny |
|
|
Tomografia komputerowa (TK) |
Rodzaj tomografii rentgenowskiej. Jest metodą diagnostyczną pozwalająca na uzyskanie obrazów tomografiicznych (przekrojow) danego obiektu. |
|
|
Rezonans Magnetyczny (MR) |
Obrazowanie magnetyczno-rezonansowe. Urządzenie generuje silne pole magnetyczne co powoduje równolegle ustawienie osi rotacji atomów o nieparzystej masie atomowej |
|
|
Metody badania czynności mózgu |
* Funkcjonalny rezonans magnetyczny * Emisyjna tomografia pozytonowa * Elektroencefalografia |
|
|
Emisyjna tomografia pozytonowa (PET) |
Pozwala na otrzymanie obrazów aktywności żyjącego mózgu poprzez rejestrację promieniowania jonizujacego emitowanego przez wstrzykniete do krwiobiegu substancje chemiczne |
|
|
Elektroencefalografia ( EEG) |
Nieinwazyjne metodą diagnostyczną służącą do badania bioelektryczności mózgu . Odpowiednie rozmieszczenie na powierzchni skóry czeski elektrod które rejestrują zmiany potencjału elektrycznego na powierzchni skóry pochodzące od aktywności neuronów który mózgowej i po odpowiednim ich wzmocnieniu tworzą z nich zapis elektroencefalogram |
|
|
Komórka |
podstawowa jednostka strukturalna organizmów roślinnych i zwierzęcych zawierająca materiał genetyczny. Zbudowana jest z jądra komórkowego i cytoplazmy otoczonej błoną komórkową. Jest elementarna jednostka budowy organizmu. |
|
|
Białka |
są to wielocząsteczkowe związki organiczne zbudowane z reszt aminokwasowych; zawierają węgiel, wodór, tlen, azot i siarkę; są podstawowymi składnikami struktury komórek. |
|
|
Białka jako podstawowe elementy funkcjonowania organizmu |
Białka strukturalne hormony enzymy przekaźniki wtórne czynniki wzrostu białka receptorów |
|
|
Informacje genetyczne |
Decydują o syntezie elementów komórkowych Kod genetyczny jest diagramem budowy narządów. Budowa białka jest zakodowane w jednostkach dziedzicznych zwanych genami |
|
|
Kwasy nukleinowe |
Odgrywają główną rolę w kodowaniu informacji genetycznej. |
|
|
Rozróżniamy kwasy nukleinowe |
* DNA - zawierający zasady A G C T ryboza bez tlenu kwas fosforowy * RNA - zawierający zasady A G C U ryboza z tlenem i kwas fosforowy |
|
|
Kwasy nukleinowe zbudowane są z |
* zasady purynowej ( adenina A , guanina G ) * zasady pirymidowej (Cytozyna C, tymina T , Uracyl U * rybozy * kwasu fosforowego |
|
|
Ekspresja genu |
*Jest to zespół mechanizmów działających na geny w wyniku których dochodzi do syntezy białka *Mechanizmy te działają na poziomie transkrypcji i translacji. |
|
|
Genotyp |
Zespół wszystkich genów organizmu |
|
|
Fenotyp |
Zespół cech określanych przez genotyp |
|
|
Źródła zmienności genetycznej |
*Rekombinacja *mutacje |
|
|
Rekombinacja |
Zamiana fragmentów genów między chromosomami lezacymi w parach. Powstaje nowa kombinacja genów, która choć pochodzi od obojga rodziców daje cechy, których nie posiada żadne inaczej mówiąc jest to zmieszanie się genów rodziców w genotypie potomstwa |
|
|
Mutacje |
Zmiany w pojedynczych genach zmiany rodzaju sekwencji lub liczby nukleotydow w DNA |
|
|
Gatunek |
Za gatunek uważa się zespół zwierząt lub roślin o podobnych cechach morfologicznych o zblizonym sposobie bytowania i podobnych relacjach że środowiskiem W obrębie gatunku wyróżnia się populacje zamieszkują jeden teren polują rozmnażania się |
|
|
Dobór naturalny |
Koncepcja selekcji naturalnej wysunięta przez Darwina i Walancea opiera się na trzech obserwacjach: * organizmy wytwarzają o wiele więcej potomstwa niż jest to bezpośrednio potrzebne do reprodukcji * liczba osobników w danej grupie nie zmienia się zasadniczo z pokolenia na pokolenie * w obrębie grupy występują znaczne różnice między osobnikami |
|
|
Komórka nerwowa - neuron |
Jest podstawową jednostką anatomiczno-czynnościową układu nerwowego. Termin oznacza ciało komórki nerwowej wraz z wyjątkami zwanymi włoknami nerwowymi |
|
|
Budowa komórki |
|
|
|
Aksony, neuryty |
Wypustki przewodzace impuls bioelektryczne od ciała komórki na obwód w kierunku odśrodkowym lub odkomórkowym. Rozpoczynają się zwykle wzgórkiem aksonu. |
|
|
Dendryty |
Wypustki przewodzace impulsy z obwodu do ciała komórki w kierunku dośrodkowym lub dokomorkowym Neuron ma dwa bieguny wykonawczy i odbiorczy |
|
|
Cechy czynnościowe neuronów |
Pobudliwość i przewodnictwo |
|
|
Prawo dynamicznej polaryzacji neuronu |
Impulsy nerwowe w danej wypustce nerwowej są zawsze przewodzone tylko w jednym kierunku |
|
|
Synapsa |
Za ich pośrednictwem neurony kontaktują się ze sobą. Jest to miejsce stylu dwóch neuronów lub neuronu z narządem wykonawczym albo odbiorczym |
|
|
Podział synaps w zależności od mechanizmu przekazywania impulsów |
* synapsy chemiczne (pęcherzykowe) * synapsy elektryczne (niepęcherzykowe) |
|
|
Przewodzenie impulsów |
* błona neuronu jest spolaryzowana elektrycznie i chemicznie * wnętrze komórki ma ładunek ujemny oraz przewagę jonów K+ * na zewnątrz komórki przewaga jonów Na+ |
|
|
Metody genetyczne w badaniach fizjologicznych |
*inbret *outbred *selekcja sztuczna |
|
|
Inbret |
krzyżowanie między osobnikami spokrewnionymi do uzyskania populacji homozygotycznej |
|
|
Outbred |
Populacje heterozygotyczne |
|
|
Selekcja sztuczna |
Dobieranie osobników do rozrodu w celu uzyskania pożądanych fenotypów |
|
|
Potencjał spoczynkowy |
W nieaktywnym neuronie różnica potencjałów między wnętrzem A środowiskiem zewnętrznym wynosi ok - 70mV |
|
|
Potencjał czynnościowy |
Gwałtowna dekoloryzacja która następuje po przekroczeniu progu pobudzenia |
|
|
Przewodzenie potencjału czynnościowego wzdłuż aksonu odbywa się w sposób |
Ciągły lub skokowy |
|
|
Synapsa chemiczna składa się z trzech części |
- Błony presynaptycznej - szczeliny synaptycznej - błony postsynaptycznej |
|
|
Antagonista |
Substancja blokująca działanie neuroprzekaźnikow |
|
|
Agonista |
Substancja naśladująca lub wzmacniająca działanie neuroprzekaźników |
|
|
W rozwoju neuronów można wyróżnić następujące etapy |
*proliferacja * migracja * różnicowanie * mielinizacja * synapsogeneza |
|
|
Zalążkiem mózgowia są trzy pęcherzyki |
- przodomozgowie (dzielące się później na kresomozgowie i miedzymozgowie ) - śródmózgowie (nie dzieli się dalej) - tyłomózgowie ( dzieli się na tylmozgowie wtórne (most) i rdzeniomozgowie (rdzeń przedłużony) |
|
|
Dojrzewanie funkcjonalne układu nerwowego |
Polega na doskonaleniu mechanizmów pobudliwości neuronów wykształceniu systemu przekaźników powstaniu synaps oraz wytworzeniu połączeń sympatycznych |
|
|
Istota szara |
Skupienia ciał komórek nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN). Istota szara tworzy płaszcz mózgu (kore) leżącą na zewnątrz a w rdzeniu tworzy słupy przednie tylne i boczne leżące w środku istoty białej |
|
|
Istota biała |
Skupienia wypustek w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN) |
|
|
Ograniczone skupienie istoty szarej w OUN nosi nazwę jądra pola lub warstwy a w obrębie kory - ośrodka |
Poza OUN skupienie ciał komórkowych nosi nazwę zwoju |
|
|
Wiązka wypustek - aksonów dendrytów lub obydwu przebiegających w obrębie OUN |
Droga nerwowa |
|
|
Wiązki wypustek biegnące poza OUN |
Nerw |
|
|
Uklad autonomiczny różni się od somatycznego |
- wolnym przewodzeniem impulsów (0,5 m/sek) - wydzielanie w synapsach eferentnych nie tylko Ach, ale i noradrenaliny - efektorami są mięśnie gładkie, mięsień sercowy i gruczoły - nierównomiernym rozmieszczeniem ośrodków w układzie nerwowym - występowaniem w przebiegu włókien odśrodkowych zwojów dzielących je na włókna przed i zazwojowe - odmienną budową nerwów ( włókna bezrdzenne) |
|
|
Włókna układu współczulnego |
Docierają do narządów i przygotowują je do zachowań typu "walcz lub uciekaj" a więc nasilają aktywność oddechową, podwyższają tętno, hamują procesy trawienne |
|
|
Uklad nerwowy przywspółczulny |
Steruje wegetatywną, niezwiązaną z reagowaniem na zagrożenie aktywnością narządów wewnętrznych |
|
|
Układ autonomiczny dzieli się na |
* współczulny - nakierowany na wydatkowanie energii ( pobudzający) * przywspółczulny - kierujący się na gromadzenie energii (hamujący) |
|
|
Pod względem anatomicznym wyróżnia się: |
* ośrodkowy układ nerwowy * układ nerwowy obwodowy |
|
|
Ośrodkowy uklad nerwowy składa się z dwóch dużych części |
* mózgowia * rdzenia kręgowego |
|
|
Wg. Kryterium anatomiczno-ontogenetycznego mózgowie dzieli się na: |
* kresomózgowie * międzymózgowie * śródmózgowie * most i rdzeń przedłużony * móżdżek |
|
|
Najbardziej wyróżniającą się część mózgowia u ssaków |
Przodomózgowie - jego zewnętrzną część tworzy kora mózgowa, a pod nią leżą jądra podstawy i wzgórze |
|
|
Wg. Kryterium fizjologiczno- klinicznego mózgowie dzieli się na |
* mózg * pień mózgu * móżdzek |
|
|
Mózgiem |
Nazywa się tylko kresomozgowie w skład którego wchodzą - półkule mózgu - struktury węchomózgowia - jądra podstawne (ośrodki podkorowe) |
|
|
Półkule mózgowe |
* warstwy komórek leżące na zewnątrz półkul mózgowych tworzą istotę szarą zwaną korą mózgową * pod nią leży istota białe złożona z włókien nerwowych *obie półkule łączą się ze sobą za pomocą spoidła wielkiego |
|
|
Płat potyliczny |
Leży w tylnej części mózgu Jest głównym miejscem odbioru sygnałów wzrokowych. Uszkodzenie jakiegokolwiek fragmentu tego płata powoduje ślepote mózgową |
|
|
Płat ciemieniowy |
* leżący w części środkowej obejmuje pierwszorzędową korę somatosensoryczną która jest miejscem docelowym sygnałów dotykowych oraz informacji z receptorów mięśniowych i ścięgnistych *W płacie ciemieniowym tworzone są reprezentacje położenia oczu, głowy i ciała. Z tego miejsca informacje przesyłane są do obszarów sterujących ruchami |
|
|
Płat skroniowy |
Położony w bocznej części w pobliżu skroni. Zawiera on pierwszorzędne ośrodki słuchu pełni rolę w rozumieniu mowy. W płacie tym znajduje się asocjacyjny ośrodek wzroku. Jest on również elementem nerwowego podłoża zachowań emocjonalnych i motywacyjnych |
|
|
Płat czołowy |
* jest największy u ludzi. W jego skład wchodzi pierwszorzędowa kora ruchowa oraz przedczołowa. Jeden z zakrętów ( przedsrodkowy) jest częścią kory wyspecjalizowaną w sterowaniu ruchami precyzyjnymi * najbardziej rozwinięta część płata czołowego u ludzi to kora przedczołowa * neurony tej kory charakteryzują się dużą ilością dendrytów tworzących połączenia z innymi neuronami dzięki czemu kora ta pełni funkcję asocjacyjną. |
|
|
Jądra podstawy |
Grupa struktur podkorowych składająca się z trzech głównych elementów - jądra ogoniastego - skorupy - gałki białej |
|
|
Pień mózgu obejmuje |
* rdzeń przedłużony * most * śródmózgowie * niektóre części międzymózgowia |
|
|
Rdzeń przedłużony |
Zgrubienie i przedłużenie rdzenia kręgowego. Kontroluje ważne dla życia odruchy; oddychanie tętno wymioty ślinienie kaszel i kichanie. Odbywa się to przez nerwy czaszkowe które przewodzą sygnały czuciowe z obszaru głowy i sterują mięśniami głowy |
|
|
Most |
W obrębie którego krzyzuje się większość włókien nerwowych - stąd nazwa. Zawiera kilka jąder nerwów czaszkowych. |
|
|
Twór siatkowaty |
Znajduje się w rdzeniu przedłużonym i moście. Jego część zstępująca steruje ośrodkami ruchowymi rdzenia kręgowego a wstępująca unerwia obszary ruchowej kory mózgowej. Jądra szwu unerwiają obszary przodomózgowia |
|
|
Śródmózgowie |
Zajmuje centralną część mózgowia Ważne struktury to: - istota czarna - pokrywa - wzgórki dolne i górne |
|
|
Podwzgórze |
Jest głównym regulatorem homeostazy wewnątrzustrojowej. |
|
|
Przysadka mózgowa |
Gruczoł dokrewny połączony szypułką z dolną częścią podwzgórza. (Część nerwowa) |
|
|
Móżdżek |
Duża część tyłomózgowia sterująca: * koordynacją ruchów * napięciem mięśni * uwagą słuchowo wzrokową |
|
|
Układ limbiczny |
Grupa połączonych struktur tworząca rodzaj obrzeża dookoła pnia mózgu. Jego struktury pełnią ważną rolę w powstawaniu motywacji i emocji regulacji łaknienia pragnienia aktywności seksualnej lęku i agresji. |
|
|
Do układu limbicznego zaliczamy |
*Opuszkę węchową * podwzgórze * hipokamp * ciało migdałowate * zakręt obręczy |
|
|
Obwodowy układ nerwowy składa się z dwóch części |
*Somatycznej obejmującej nerwy poza mózgowiem i rdzeniem unerwiające narządy zmysłów i mięśnie *układu autonomicznego |
|
|
Komórka mięśniowa (włókno mięśniowe) |
Jest najmniejszą jednostką funkcjonalną mięśnia która wraz z unerwiającą ją komórką nerwową tworzy jednostkę ruchową |
|
|
Jednostka ruchowa |
Podstawowy element funkcjonalny narządu ruchu |
|
|
Motoneuron |
Komórka nerwowa unerwiająca włókno mięśniowe jego akson wraz z rozgałęzieniami moze unerwiać wiele włókien mięśniowych |
|
|
Odruch |
Jest to reakcja ruchowa ustroju na bodźce przebiegające za pośrednictwem układu nerwowego |
|
|
Łuk odruchowy zbudowany jest z pięciu elementów |
*Receptor *drogi doprowadzające impulsy do ośrodków *Ośrodek Ruchu *drogi doprowadzające od ośrodka do efektora *narząd wykonawczy |
|
|
Wrzeciona mięśniowe |
Receptory wrażliwe na rozciągnięcie |
|
|
Stan mięśni i ich gotowość do skurczu jest kontrolowana przez |
Proprioreceptory wrażliwe na rozciągnięcie i napięcie mięśnia |
|
|
Narząd ścięgnisty Golgiego |
Receptory reagujące na wzrost napięcia mięśniowego |
|
|
Według aktualnych poglądów czynnościami ruchowymi steruje |
System struktur i połączeń nerwowych o hierarchicznej organizacji według której wyróżnia się niższy średni i wyższy poziom integracji |
|
|
Niższy poziom integracji |
Do struktur niższego poziomu integracji zalicza się rdzeń kręgowy i ośrodki pnia mózgu i rdzenia przedłużonego mostu i śródmózgowie poziom ten obejmuje podstawowe elementy czynności ruchowych takich jak utrzymanie napięcia mięśniowego i regulację odruchów uczestniczących w mechanizmie lokomocji |
|
|
Średni poziom integracji |
*Struktury należące do średniego poziomu integracji sterują wykonywaniem złożonych czynności ruchowych * rolę pełnią czuciowe i ruchowe okolice kory mózgowej przy udziale jąder podstawy jąder wzgórza i istoty czarnej |
|
|
Motoneurony rdzenia kręgowego |
Są bezpośrednio unerwione przez aksony drogi korowo-rdzeniowej wychodzące z okolicy czuciowo-ruchowej kory |
|
|
Informacje czuciowe z proprioreceptorów |
Dochodzą do wzgórza a stąd do okolicy czuciowej kory |
|
|
Główne ciało prążkowane |
Regulacja napięcia mięśniowego - jądra podstawy |
|
|
Neuroprzekaźniki pobudzające to |
Acetylocholina i kwas glutaminowy |
|
|
Neuroprzekaźniki hamujące to |
GABA i enkefaliny |
|
|
Każda z części układu nerwowego ma swoje ośrodki i drogi nerwowe. W zakresie ruchu można wyróżnić dwa zespoły ośrodków i dróg nerwowych |
Układ piramidowy i układ pozapiramidowy ściśle ze sobą współpracujące |
|
|
Układ piramidowy |
* Kieruje wykonywaniem ruchów świadomych - ośrodkiem jest kora ruchowa z komórkami piramidalnymi * wykształca się w rozwoju filogenetycznym dopiero u ssaków osiągając najwyższy stopień rozwoju u człowieka * ośrodki układu piramidowego znajdują się w obrębie kory mózgu w zakręcie przyśrodkowym tzw. korę ruchową |
|
|
Drogi nerwowe zaliczamy do układu piramidowego są drogami dwuneuronowymi |
I neuron w korze mózgowej II neuron jądra początkowe nerwów czaszkowych lub rdzeniowych Efektorami są mięśnie poprzecznie prążkowane |
|
|
Do układu piramidowego należą dwie drogi |
* Korowo-rdzeniowa * korowo-jądrowa |
|
|
Droga korowo rdzeniowa (grzbietowo-boczna) zwana piramidową |
Utworzona przez aksony wychodzące z pierwszorzędowej kory ruchowej oraz struktur przyległych a także jądra czerwiennego w śródmózgowiu odpowiedzialnych za sterowanie ruchami zewnętrznych regionów ciała |
|
|
Droga korowo-jądrowa |
*Zawiera obok aksonów z pierwszorzędowej kory ruchowej aksony z dodatkowej kory ruchowej a także z wielu innych regionów kory mózgowej * zawiera także aksony wychodzące ze śródmózgowia, tworu siatkowatego oraz jądra przedsionkowego czyli obszaru mózgu który analizuje informacje przesyłane z narządu przedsionkowego. Sterują obustronnymi skurczami mięśni tułowia ruchami angażującymi obie strony ciała mięśniami szyi i barków |
|
|
Drogi piramidowe występują |
U człowieka i małp człekokształtnych |
|
|
Drogi piramidowe odpowiadają za |
Dowolne precyzyjne ruchy zwłaszcza kończyn |
|
|
Uszkodzenie ciał komórek pierwszych neuronów lub ich aksonów powodują |
Utratę zdolności wykonywania ruchów dowolnych, przykurcze wzmożenie odruchów ścięgnistych głębokich, wystąpienie objawu Babińskiego |
|
|
Układ piramidowy |
Chodź decydujący dla dowolnej motoryki może jednak działać tylko przy ścisłej współpracy z układem pozapiramidowym |
|
|
Układ pozapiramidowy |
*Współdziała także skoro wy mi ośrodkami czucia a także układem autonomicznym * jest starszy filogenetycznie od układu piramidowego jest więc układem który zapewnia tworzenie automatyzmów ruchowych (praksji) oraz reguluje postawę ciała i napięcie mięśniowe |
|
|
Przykładami działania tego układu mogą być (pozapiramidowego) |
Balansowanie kończynami górnymi przy chodzeniu, taniec , jazda na łyżwach. Czynności te odbywają się bez udziału świadomości a ich wykonanie zapewniają wieloneuronowe odruchy |
|
|
Jądra podstawne są odpowiedzialne za |
Wytwarzanie sekwencji ruchowych w czasie ruchów dowolnych i wygaszanie sekwencji zbędnych |
|
|
Zadania układu pozapiramidowego |
Kieruje wykonywaniem ruchów zautomatyzowanych reguluje napięcie mięśniowe i postawę ciała o |
|
|
Ośrodki układu pozapiramidowego |
Kora pozapiramidowa ruchowa, jądra podkorowe - czerwienne, ogoniaste, wzgórze, istota czarna, gałka blada, ciało prążkowane |
|
|
Drogi układu pozapiramidowego |
*Nie biegną nigdy bezpośrednio z ośrodków układu do efektorów lecz zawsze wielo neuronowymi szlakami przerywanymi włączonym iwnie neuronami pośrednimi |
|
|
Wśród dróg pozapiramidowych wyróżniane są |
* Droga rdzeniowo-siatkowa do jąder siatkowych rdzenia przedłużonego i mostu * Droga rdzeniowo-śródmózgowiowa do tworu siatkowatego i istoty szarej okołowodociągowej śródmózgowia * wyróżnia się jeszcze inne drogi prążkowia gałki bladej istoty czarnej i jądra czerwiennego |
|
|
Uszkodzenie jąder podstawnych są przyczyną zespołów |
* Hipokinetycznych (choroba Parkinsona) * hiperkinetycznych (pląsawice) |
|
|
Wyższy poziom integracji |
*Na wyższym poziomie integracji czynności ruchowych powstają plany działań i opracowane są rozkazy przesłane do mięśni *Domeną wyższego poziomu integracji jest dowolna działalność ruchowa *ośrodkami są pierwszorzędna kora ruchowa Kora przedruchowa i dodatkowa kora ruchowa |
|
|
Kora przedczołowa |
Reaguje na bodźce typu światło czy hałas które mogą wywołać reakcję ruchową |
|
|
Kora przedruchowa |
Jest aktywna w czasie przygotowania ruchu pełni funkcję przy organizowaniu ruchu w przestrzeni |
|
|
Dodatkowa kora ruchowa |
Wykazuje najsilniejszą aktywność przed serią szybkich ruchów w ustalonym porządku |
|
|
Móżdżek |
Struktura OUN odgrywająca istotną rolę w aktywności ruchowej |
|
|
W móżdżku czynnościowo wyróżniamy strefy |
*Środkową i pośrednią w których występuje reprezentacja poszczególnych części ciała strefy te korygują aktualnie wykonywane ruchy *boczną która koryguje stosownie do aktualnej sytuacji ruchy planowane lub zamierzone |
|
|
Kora móżdżku zbudowana jest z różnych komórek ułożonych regularnie |
* Komórki Purkinjego z płaskimi rozgałęzionymi drzewami dendrycznymi * komórki równoległe ułożone prostopadłe do dendrytów komórek Purkiniego * komórki ziarniste |
|
|
Głuchota przewodzeniowa |
Kosteczki w uchu środkowym przestają przewodzić fale dźwiękowe do ślimaka |
|
|
Głuchota nerwowa |
Spowodowana uszkodzeniem ślimaka komórek włoskowatych lub nerwu słuchowego dodatkowym schorzeniem przy tym uszkodzeniu są szumy uszne |
|
|
Błona podstawna ślimaka ma w różnych miejscach różne właściwości |
- U swojej podstawy blisko okienka jest sztywna i reaguje na wysokie częstotliwości - U szczytu ślimaka jest miękka i reaguje na niższe częstotliwości |
|
|
Teoria miejsca zakłada |
Że błona podstawna składa się z obszarów dostrojony ich do odmiennych zakresów częstotliwości Tom o określonej częstotliwości wywołuje wibracje specyficznego miejsca na Błonie podstawnej |
|
|
Teoria częstotliwości mówi |
Że identyczne częstotliwość drgań błony podstawnej i wzbudzając a fali dźwiękowej przekłada się wprost a częstotliwość potencjałów czynnościowych w nerwie słuchowym |
|
|
Narząd słuchu składa się z |
Ucha zewnętrznego ucha środkowego ucha wewnętrznego |
|
|
Ucho zewnętrzne |
Małżowiny usznej i kanału zewnętrznego słuchowego błony bębenkowej oddzielającej go od ucha środkowego |
|
|
Ucha środkowego |
Układ kosteczek młoteczek kowadełko strzemiączko dochodzące do |
|
|
Ucho wewnętrzne |
Błędnik kostny i błoniasty czyli przewód ślimakowy |
|
|
Dźwięk |
Jest wibracją którą może usłyszeć nasz organizm |
|
|
Fale dźwiękowe |
To cykliczne drgania zagęszczanie i rozprężania rozchodzące się w środowiskach sprężystych |
|
|
Fale akustyczne cechuje |
*Amplituda czyli natężenie dźwięku *częstotliwość czyli wysokość dźwięku |
|
|
Widzenie |
Wymaga złożonego współdziałania natury i środowiska z jednej strony rodzimy się już wyposażeni w pewną zdolność rozumienia Ale z drugiej strony potrzebne jest nam doświadczenie aby ten zdolność utrzymać rozwinąć i udoskonalić Nie można więc oddzielić wpływów dziedzicznych od środowiskowych |
|
|
Stereoskopowe widzenie |
Jest podstawą widzenia trójwymiarowego i ocenie odległości aby była możliwa percepcja stereoskopowa mózg musi wykrywać niezgodność siatkową czyli rozbieżność między tym co widzi prawe i lewe oko |
|
|
Pole widzenia |
* Jest to obszar przestrzeni którego Obraz pada na całą siatkówkę. * Najostrzej widzimy w środku pola w dołku środkowym * Obraz zanika w obrębie plamki ślepej * Pole widzenia obu oczu u ludzi zachodzą na siebie jest to podstawa widzenia stereoskopowego przestrzennego |
|
|
Daltonizm |
Ślepota na barwy jest to trudność rozróżnienia barwy czerwonej i zielonej spowodowana mutacją genetyczną Mutacja ta powoduje że dwa czopki wrażliwe na długie i średnie fale wytwarzają tylko jeden barwnik zamiast dwóch *Gen ten znajduje się w chromosomie X |
|
|
Teoria retinex |
Kora mózgowa porównuje informacje z różnych części siatkówki aby określić jasność i barwę w każdym obszarze zapewnia to stałość barw czyli zdolność do rozpoznania koloru przedmiotu pomimo zmiany oświetlenia |
|
|
Teoria przeciwstawnych procesów ewalda herlinga |
Opiera się na przeciwstawnych parach kolorów czerwony zielony żółty niebieski biały czarny * wpływy pobudzenia i hamowania komórek sąsiadujących z komórką swoistą dla barwy daje w wyniku analizy mózgowej wrażenie koloru wynik barwy widzianej zależy od stosunku pobudzenia barw przeciwstawnych |
|
|
Teoria Jounga i helmholtza |
Teoria chromatycznego mechanizmu widzenia mówi że percepcja widzenia barw opiera się na ocenie względnej siły pobudzeń trzech typów czopków z których każdy jest maksymalnie wrażliwy na inną długość fali jeśli komórka jest pobudzona przez wszystkie rodzaje czopków jest efektorem oświetlenia jeśli wybiórczo przez jeden rodzaj długość fali zachodzą na siebie a pobudzenie jest analizowane w mózgu i odbieranie jako kolor |
|
|
Widzenie barw |
Najkrótsze widzialne fale świetlne o długości 350 nm wywołują wrażenie koloru fioletowego dłuższe fale wywołują kolejną wrażenie koloru niebieskiego zielonego żółtego pomarańczowego i czerwonego około 700 km.
*Widzenie barw polega na porównywaniu aktywności niewielkiej ilości receptorów z których każdy jest wrażliwy na inny zakres fal świetlnych |
|
|
Drogi i ośrodki wzroku |
*Ruchy gałek ocznych kontrolowane są przez struktury śródmózgowia mostu oraz kory * Unerwienie wegetatywne oka regulacja wypukłości soczewki i szerokości źrenicy * nerw wzrokowy aksony komórek zwojowych siatkówki biegnące do ciała kolankowate go bocznego i części do śródmózgowia * pierwszorzędowa kora wzrokowa komórki proste mają sztywny podział pola recepcyjnego na część po budyniową i hamują oraz komórki złożone bez takiego podziału |
|
|
Komórki zwojowe drobnokomórkowe |
Mają niewielkie ciała komórkowe i małe pole recepcyjne znajdują się wewnątrz lub w pobliżu dołka środkowego biorą udział w postrzeganiu szczegółów są wrażliwe na barwy ich aksony łączą się tylko z ciałem kolankowa tym bocznym |
|
|
Adaptacja na światło |
Fotochemiczna nerwowa zmiany transdukcji efektem mechanizm fototopowy albo skototopowy |
