Reading...
Play button
Play button
Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
48 Cards in this Set
- Front
- Back
|
Zasada ogólna (art. 30)
|
Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.
|
|
|
Czemu podlega wolność?
|
ochronie prawnej
|
|
|
Do czego nie wolno zmuszać człowieka?
|
Do niczego, czego nie nakazuje mu prawo. (Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych.)
|
|
|
Kiedy mogą być ustanawiane ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw? Czego nie mogą one naruszać?
|
Mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy:
- są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, - bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. |
|
|
Jacy są wszyscy wobec prawa? Jak są traktowani przez władze publiczne?
|
równi, w równy sposób
|
|
|
Czy kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym?
|
tak
|
|
|
Jak nabywa się według Konstytucji obywatelstwo polskie?
|
przez urodzenie z rodziców będących obywatelami polskimi
|
|
|
Czy obywatelstwo polskie można utracić?
|
Obywatel polski nie może utracić obywatelstwa polskiego, chyba że sam się go zrzeknie.
|
|
|
Wolności mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce:
|
wolność zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury
|
|
|
Prawa mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce:
|
prawo do tworzenia własnych instytucji edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie tożsamości religijnej oraz do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących ich tożsamości kulturowej
|
|
|
Do czego ma prawo obywatel polski podczas pobytu za granicą?
|
do opieki ze strony RP
|
|
|
Kto korzysta z wolności i praw zapewnionych w Konstytucji?
|
ten, kto znajduje się pod władzą RP (wyjątki: cudzoziemcy)
|
|
|
Co zapewnia RP każdemu człowiekowi? (ogólne wolności)
|
prawną ochronę życia, nietykalność i wolność osobistą, prawo do legalnego wyroku sądowego (tylko na jego podstawie można być pozbawionym wolności)
|
|
|
Czemu nie może być nikt poddany?
|
- eksperymentom naukowym, w tym medycznym (bez dobrowolnie wyrażonej zgody),
- torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu, - karom cielesnym |
|
|
W jakim czasie osoba zatrzymana musi być oddana do dyspozycji sądu?
|
48h
|
|
|
W jakim czasie od przekazania do dyspozycji sądu osoba zatrzymana musi zostać zwolniona, jeśli nie zostanie mu doręczone postanowienie sądu o tymczasowym aresztowaniu wraz z przedstawionymi zarzutami?
|
24h
|
|
|
Kto podlega odpowiedzialności karnej?
|
Ten, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. (Zasada ta nie stoi na przeszkodzie ukaraniu za czyn, który w czasie jego popełnienia stanowił przestępstwo w myśl prawa międzynarodowego.)
|
|
|
Komu i kiedy przysługuje prawo do obrony?
|
Każdemu, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, we wszystkich stadiach postępowania.
|
|
|
Czy każdego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu?
|
tak
|
|
|
Czy zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości podlegają przedawnieniu?
|
nie
|
|
|
Co dzieje się z przestępstwami, nie ściganych z przyczyn politycznych, popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych lub na ich zlecenie?
|
Bieg przedawnienia w stosunku do nich ulega zawieszeniu do czasu ustania tych przyczyn.
|
|
|
Do jakiego rozpatrzenia sprawy sądowej ma prawo każdy?
|
- bez nieuzasadnionej zwłoki
- przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. |
|
|
Do czego ma prawo każdy? (WOLNOŚCI I PRAWA OSOBISTE)
|
Do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.
|
|
|
Wolność czego zapewnia Konstytucja? (WOLNOŚCI I PRAWA OSOBISTE, porozumiewanie się)
|
Wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się.
|
|
|
Nienaruszalność czego zapewnia Konstytucja?
|
mieszkania
|
|
|
Konstytucja zapewnia (WOLNOŚCI I PRAWA OSOBISTE, przemieszczanie się):
|
wolność poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu, a także opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
|
|
|
Co zapewnia się każdemu? (to, co w głowie)
|
- wolność sumienia i religii,
- wolność wyrażania swoich poglądów - oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji (cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane), - wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich, wolność zrzeszania się |
|
|
Kiedy możliwa jest ekstradycja obywatela polskiego?
|
Może być dokonana, jeżeli możliwość taka wynika z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej lub ustawy wykonującej akt prawa stanowionego przez organizację międzynarodową, której Rzeczpospolita Polska jest członkiem, pod warunkiem że czyn objęty wnioskiem o ekstradycję:
1) został popełniony poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz 2) stanowił przestępstwo według prawa RP lub stanowiłby przestępstwo według prawa RP w razie popełnienia na jej terytorium, zarówno w czasie jego popełnienia, jak i w chwili złożenia wniosku. Nie wymaga spełnienia warunków określonych w pkt 1 i 2 ekstradycja mająca nastąpić na wniosek sądowego organu międzynarodowego powołanego na podstawie ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej, w związku z objętą jurysdykcją tego organu zbrodnią ludobójstwa, zbrodnią przeciwko ludzkości, zbrodnią wojenną lub zbrodnią agresji. |
|
|
Z jakiego prawa mogą korzystać cudzoziemcy w RP? Jaki status mogą uzyskać?
|
z prawa azylu, status uchodźcy
|
|
|
Jakie prawo przysługuje związkom zawodowym?
|
prawo do organizowania strajków pracowniczych i innych form protestu
|
|
|
Do czego ma prawo obywatel?
|
do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne (obejmuje to dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów)
|
|
|
Do czego ma prawo obywatel (wybory)?
|
do udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat (oprócz osób, które prawomocnym orzeczeniem sądowym są ubezwłasnowolnione lub pozbawione praw publicznych albo wyborczych)
|
|
|
Do czego ma każdy prawo?
(WOLNOŚCI I PRAWA EKONOMICZNE, SOCJALNE I KULTURALNE, posiadanie) |
do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia
|
|
|
Co zapewnia się każdemu?
(WOLNOŚCI I PRAWA EKONOMICZNE, SOCJALNE I KULTURALNE) |
wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy
|
|
|
Jakie zatrudnianie dzieci do lat 16 jest zakazane?
|
zatrudnienie stałe
|
|
|
Jakie prawa ma każdy (praca)?
|
prawo do:
- bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, - do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów, - do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego, lub gdy pozostaje bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków utrzymania |
|
|
Do czego ma prawo każdy (zdrowie)?
|
do ochrony zdrowia, do równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych
|
|
|
Do czego ma prawo każdy (nauka)?
|
do nauki (do 18 r.ż. obowiązek)
|
|
|
Co zapewnia RP? (dzieci)
|
ochronę praw dziecka (przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją)
|
|
|
Jaką wolność posiada każdy (kultura)?
|
wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, wolność nauczania, a także wolność korzystania z dóbr kultury
|
|
|
Przed czym władze chronią konsumentów?
|
przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi
|
|
|
Do czego ma prawo każdy? (ŚRODKI OCHRONY WOLNOŚCI I PRAW)
|
- do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej,
- do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji, - wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego |
|
|
Jakie są obowiązki obywatela RP?
|
1) wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne
2) przestrzeganie prawa Rzeczypospolitej Polskiej 3) ponoszenie ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków 4) obrona Ojczyzny 5) dbałość o stan środowiska |
|
|
Najważniejsze wolności i prawa osobiste
|
- prawo do życia (prawna ochrona życia)
- prawo do humanitarnego traktowania (Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. ikt nie może być poddany eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody.) - nietykalność i wolność osobista - prawo do sprawiedliwego procesu sądowego (Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd) - prawo do prywatności (prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym) - prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami - wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się - nienaruszalność mieszkania - wolność poruszania się - wolność sumienia i religii - olność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji (Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane) - prawo azylu (dla cudzoziemców) |
|
|
Najważniejsze wolności i prawa polityczne
|
- wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich
- wolność zrzeszania się - wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, organizacjach społeczno-zawodowych rolników oraz w organizacjach pracodawców - prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach (dla obywateli polskich korzystający z pełni praw publicznych) - (obywatel) prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne - (obywatel) prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat (nie przysługuje osobom, które prawomocnym orzeczeniem sądowym są ubezwłasnowolnione lub pozbawione praw publicznych albo wyborczych) - prawo składania petycji, wniosków i skarg w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej |
|
|
Najważniejsze wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne
|
- prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia
- wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy - prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów - (obywatel) prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego, a także gdy pozostaje bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków utrzymania - prawo do ochrony zdrowia (równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych) - prawo do nauki (powszechny i równy dostęp do wykształcenia) - ochronę praw dziecka - wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, wolność nauczania, a także wolność korzystania z dóbr kultury - prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska |
|
|
Jakie są środki ochrony wolności i praw?
|
- prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej (Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw.)
- każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji - każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego - prawo wystąpienia do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolności lub praw naruszonych przez organy władzy publicznej |
|
|
Obowiązki człowieka i obywatela
|
- (obywatel) wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne
- przestrzeganie prawa Rzeczypospolitej Polskiej - ponoszenie ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków - (obywatel) obrona Ojczyzny - dbałość o stan środowiska |
