Edelsteenkunde Hoofdstuk 08

Front 1

wat is een transversale golfbeweging?

Back 1

het licht trilt in richtingen loodrecht op de voortplantingsrichting.

Hint 1

Front 2

wat is een golflengte?

Back 2

de lengte tussen de pieken (of dalen) van de golf

Front 3

wat is een amplitude?

Back 3

de hoogte van de golf

Front 4

wat is reflectie?

Back 4

de hoek van inval is gelijk aan de hoek van terugkaatsing

Front 5

wat is refractie?

Back 5

het licht komt een ander medium binnen en verbuigt naar de normaal toe. dit komt doordat het licht wordt afgeremd omdat het een dichter medium ingaat.

Front 6

welke soorten glans zijn er?

Back 6

- metaalglans

- diamantglans

- glasglans

- vetglans

- harsglans

- zijdeglans

Front 7

wat is dispersie?

Back 7

splitsen van wit licht in regenboogkleuren wanneer het een ander medium binnenkomt

Front 8

waarom wordt een diamant meestal briljant geslepen?

Back 8

omdat dit zorgt voor de optimale interne reflectie. als de steen te hoog of te ondiep wordt geslepen verlaat het licht de steen niet via de kroonfacetten. de steen zal dus minder mooi schitteren.

Front 9

wanneer is iets doorzichtig, doorschijnend of opaak?

Back 9

bij een doorzichtig voorwerp kun je er volledig doorheen kijken, bij een doorschijnend voorwerp schijnt er wel licht door, maar je kunt er niet doorheen kijken en bij een opaak voorwerp komt er helemaal geen licht doorheen.

Front 10

wat is een optische as?

Back 10

een enkelbrekende richting in een dubbelbrekende steen

Front 11

welke stenen zijn een-assig en welke zijn twee-assig?

Back 11

stenen in die vallen onder de kristalroosters die eindigen op -aal zijn een-assig. orthorombisch, monoklien en triklien zijn twee-assig. kubische en amorfe stenen hebben geen optische as.

Front 12

wat is gepolariseerd licht?

Back 12

licht dat trilt in 1 vlak.

Front 13

hoe werkt polarisatie in een dubbelbrekende steen?

Back 13

het licht komt de steen binnen en splitst zich op in twee richtingen, de e-ray en de o-ray. dit zijn dus allebei gepolariseerde lichtstralen want ze trillen allebei maar in één vlak. de richtingen staan loodrecht op elkaar.

Hint 13

Front 14

wat is anomale dubbelbreking?

Back 14

sommige amorfe en kubische stenen lijken soms dubbelbrekend te zijn omdat ze kunnen oplichten onder de polariscoop. dit komt doordat het kristalrooster onder druk staat.

Front 15

wat is kleurwisseling?

Back 15

een verschijnsel waarbij de kleur van de steen verandert wanneer het in een ander soort licht komt. dit effect is heel sterk bij alexandriet.

Front 16

wat is kleurzonering?

Back 16

kleurverdeling in banden, zoals bijvoorbeeld in watermeloen toermalijn of malachiet

Front 17

wat is pleochroïsme?

Back 17

een steen kan in verschillende richtingen meerdere kleuren hebben. een twee-assige steen heeft drie richtingen dus kan ook 3 kleuren hebben (trichroïsme). een een-assige steen heeft 2 richtingen dus kan 2 kleuren hebben (dichroïsme).

Front 18

wat is het verschil tussen allochromatisch en idiochromatisch?

Back 18

bij idiochromatische mineralen komt de kleur van hun eigen chemische samenstelling. bij allochromatische stenen komt de kleur van metaalionen die er normaal gesproken niet in horen.

Front 19

hoe ontstaat kleur in een steen?

Back 19

kleur ontstaat door een interactie van opvallend licht met de elektronen van de kleurende elementen, waardoor selectieve absorptie ontstaat.

Front 20

wat houdt absorptie precies in?

Back 20

wanneer er licht in de steen valt, worden er bepaalde golflengtes (kleuren) vastgehouden door de steen. de rest van het licht bereikt ons oog en die kleuren bij elkaar geven de steen de kleur die wij zien. de kleuren die geabsorbeerd worden, worden omgezet in warmte.

Front 21

wat is interferentie?

Back 21

wanneer twee systemen van lichtgolven elkaar tegenkomen, kunnen ze elkaar versterken of juist geheel of gedeeltelijk opheffen.

Hint 21

Front 22

wat is iriseren?

Back 22

iriseren is ook een vorm van interferentie, maar hier vindt het op meerdere dunne laagjes plaats. bijvoorbeeld bij een olievlek op water

Hint 22

Front 23

wat is diffractie?

Back 23

als licht een hoekje raakt, veranderd het iets van baan. dit gebeurt dus ook wanneer het door een nauwe opening valt.

Hint 23

Front 24

wanneer vindt er fluorescentie plaats?

Back 24

de steen absorbeert licht, maar de elektron valt niet meteen terug naar de rustfase maar neemt een pauze waarin hij een deel afgeeft als warmte. in de rustfase geeft hij de overgebleven energie af als licht.

Hint 24

Front 25

wat is verstrooiing?

Back 25

het licht stuitert tegen allemaal deeltjes en wordt alle kanten op gereflecteerd. sommige stralen stuiteren niet en kunnen gewoon rechtdoor.

Front 26

hoe werkt een polariscoop?

Back 26

de steen wordt tussen twee loodrecht op elkaar staande polarisatiefilters geplaatst en van onder belicht. wanneer de steen het licht zo verbuigt, dat de polarisatierichting hetzelfde is als de filter, laat de steen het licht door.

Front 27

hoe werkt een refractometer?

Back 27

het licht komt het apparaat binnen en komt via een prisma bij de steen terecht. er gebeuren verschillende dingen. sommige lichtstralen worden gerefracteerd en sommige lichtstralen worden gereflecteerd. het deel dat wordt gereflecteerd vormt het lichte deel op de schaalverdeling.

Hint 27

Front 28

hoe werkt een spectroscoop?

Back 28

je gebruikt een spectroscoop om te kijken welke kleuren er geabsorbeerd worden in de steen. bij een prisma spectroscoop wordt het licht gebogen door drie prisma's, waardoor je een regenboog ziet. bij een diffractie spectroscoop worden er een soort tralies gebruikt waardoor je ook een regenboog ziet, maar dan zijn de kleuren gelijkmatiger verdeeld.

Front 29

wat doet een dichroscoop?

Back 29

met dit apparaat kun je het pleochroïsme van een steen goed bekijken. het werkt doormiddel van een calcietprisma tussen twee glasprisma's in. door het calcietprisma wordt het licht in twee loodrecht op elkaar gepolariseerde lichtstralen gesplitst.

Front 30

waardoor krijgt opaal zijn mooie kleurenspel?

Back 30

dit komt door de structuur van de opaal. die bestaat eigenlijk uit allemaal lagen van kleine bolletjes. de bolletjes zijn telkens niet op dezelfde manier gerangschikt. licht raakt de hele tijd de bolletjes en verandert dus steeds van baan. je ziet bij opaal dus de effecten van interferentie en diffractie.