Bazaj Esperantaj Vokabloj

Front 1

-eg-

Back 1

0* [tre granda; tre forte] (urbego, varmega, ridegi,...)

Front 2

-i

Back 2

0* [ago/stato] [verbo] (mi ŝatas kanti; li volas salti; ŝi povas naĝi; li kutimas pagi kontante; estas bone, atendi iom; sufiĉe dormi estas necese; bonvolu eniri; tempo por manĝi; loko por dormi;...) (biciklo: bicikli - mi biciklis al la urbo; kontenta: kontenti - mi tre kontentas pri tio; adiaŭ: adiaŭi - li adiaŭis min en la stacidomo; ĉirkaŭ: ĉirkaŭi - ili tute ĉirkaŭis min;...)

Front 3

bo-

Back 3

0* [parenco per geedziĝo] (bofilo: edzo de filino; bopatro: patro de edz(in)o,...)

Front 4

-ilo

Back 4

0* [instrumento, rimedo] (kutima, ĝenerale uzata ilo por ...-i) (tranĉilo, kudrilo, tondilo,...); (iu el diversaj iloj por ...-i) (manĝilo, skribilo, pafilo, komunikilo,...)

Front 5

-isto

Back 5

0* [profesiulo; scienculo; sportulo]; iu, kiu ofte, daŭre aŭ speciale okupiĝas pri io (vendanto vendas ion, vendisto vendas ion profesie; kuranto kuras, kuristo kuras sporte aŭ profesie) (bakisto, tubisto, ĝardenisto, fizikisto, futbalisto); [ism-ano; ism-ulo] (imperiisto, oportunisto, alkoholisto)

Front 6

-is

Back 6

0* [ago/stato: antaŭ nun] [verbo] (mi ĵus vidis birdon; hieraŭ mi estis en la urbo; antaŭ kvar jaroj li forveturis;...)

Front 7

-igi

Back 7

0* [fari -a, -o; kaŭzi ke io/iu -as] (je 100°, akvo bolas, sed homo boligas akvon) (grandigi, ruinigi, kunigi, ridigi, laborigi, surtabligi, enpoŝigi,...); igi: fari, kaŭzi

Front 8

-et-

Back 8

0* [tre malgranda; tre malforte] (urbeto, varmeta, rideti (sen sono), ludglobeto, forketo (por torto),...)

Front 9

-eco

Back 9

0* [kvalito mem de io/iu] (boneco, blankeco, moleco, blindeco, amikeco, infaneco,...) (-eca: kun la/iuj ecoj de: knabineca konduto, silkeca ŝtofo (ne silko))

Front 10

-ema

Back 10

0* [ŝato aŭ inklino kun/sen ŝato] (ridema, babilema, dormema, kritikema, ludema, erarema, (io) rompiĝema,...)

Front 11

-ebla

Back 11

0* [oni povas fari] (videbla, komprenebla, forviŝebla, nelegebla,...) ("eble" (=imageble, penseble) ofte signifas: povas esti aŭ ne esti, okazi aŭ ne okazi); ebleco: kiam la cirkonstancoj permesas; ebligi: kaŭzi, ke io estas farebla aŭ ke io povas okazi

Front 12

ek-

Back 12

0* [(subite) komenci] (ekridi, ekdormi, ekparoli,...); [tre mallonga ago] (ekbrilo, ekkrii, ektimi,...); ek! = startu!

Front 13

-ingo

Back 13

0* [io, en kion oni metas tion (parte), por teni ĝin] (kandelingo, lampingo, ŝtopilingo, glavingo, piedingo,...)

Front 14

-ero

Back 14

0* [fragmento, peco da] (sablero, akvero, lignero,...)

Front 15

-ujo

Back 15

0* [io, en kio]; io por teni... (sukerujo, monujo, abelujo,...); (ankaŭ: planto laŭ frukto (pomujo = pomarbo); lando laŭ popolo (Francujo, Japanujo)); ujo: [vazo, poto, skatolo, kesto, sako,...]

Front 16

-ano

Back 16

0* [homo: membro; loĝanto; kredanto] (klubano, (sam)urbano, Tokiano, Aziano, Budhano, Islamano, Kristano,...)

Front 17

-ant-

Back 17

0* [komencinta, ne fininta, dum la ago] (manĝanta homo: kun manĝaĵo en sia buŝo; falanta pluvo: gutoj en aero); (manĝante (=dum la manĝado), li bone maĉis); (ĝenerale, -anto = -anta homo)

Front 18

-u

Back 18

0* [ago/stato: peto, deziro, konsilo, ordono] [verbo] (bonvolu eniri!; fermu la pordon!; pli bone ne manĝu tion; mi petas, donu al mi tiun libron; li volas, ke mi venu al li; ĉu mi venu al vi?; ŝi legu tiun libron; ni nun manĝu;...)

Front 19

-ulo

Back 19

0* [homo tia] (riĉulo, blindulo, mensogulo, rapidulo,...); besto laŭ ia kategorio (mamulo, rampulo,...); (foje:) ŝipo aŭ alia objekto laŭ ia kategorio (trimastulo,...)

Front 20

-n

Back 20

0* [-o -as --> -(o)n / -(o)n <-- -as -o] [komplemento sen prepozicio: i.a. objekto, daŭro, mezuro] (tiu viro legas libron; li vidas tiujn altajn arbojn; mi vidis ŝin, sed lin mi ne vidis; tion ni pripensu; li farbis la bluan pordon ruĝa; mi konas lin kiel ĉefo (mi=ĉefo); mi konas lin kiel ĉefon (lin=ĉefon); li dormis du horojn (=dum du horoj); tio daŭras unu horon; ŝi pagis unu eŭron; tio kostas du dolarojn; tri horojn longa filmo; du metrojn alta viro; (mi deziras) bonan nokton!)

Front 21

-j

Back 21

0* du aŭ pli [>=2] (altaj arboj; tiuj arboj estas altaj; mi vidas tiujn altajn arbojn; knaboj; stratoj; musoj; problemoj; (unu) ruĝa kaj (unu) flava pomoj;...)

Front 22

ĉef-

Back 22

0* [plej grava] (ĉefurbo, ĉefvojo, ĉefdirektoro,...); ĉefo: superulo en laborejo; fakestro

Front 23

-obla

Back 23

0* [kvanto; fojoj: triobla=3x] (duobla papero, duoble diri ion, la duoblo, duobligi,...); (mult)obligi: igi multoble tiel multaj; (matematiko:) kalkuli oblon (3x4=12 tri oble kvar estas dek du) (=multipliki)

Front 24

-us

Back 24

0* [ago/stato: kondiĉa] [verbo] [(ne jam plenumita) kondiĉo; nereala supozo; neebla deziro; tre ĝentila peto] (se mi havus monon, mi veturus tien; estus bone, se vi skribus al li; se ĉiuj homoj estus saĝaj, ne okazus milito; mi ne aĉetus tion (se mi estus en tiuj cirkonstancoj); se mi povus flugi!; ĉu vi povus diri al mi, kie estas...?)

Front 25

ge-

Back 25

0* [la du seksoj kune] (geknaboj, gefiloj, gesinjoroj,...)

Front 26

-ino

Back 26

0* [virino; (principe) naski-pova individuo] (virino, patrino, knabino, reĝino, ĉevalino, kokino,...)

Front 27

-um-

Back 27

0* [io kun ia rilato al] (kolumo, malvarmumo, akvumi teron, plenumi taskon, foliumi libron,...)

Front 28

-enda

Back 28

0* [oni devas fari] (farenda, pagenda, respondenda,...)

Front 29

-aĵo

Back 29

0* [io konkreta] (belaĵo, manĝaĵo, vidaĵo, ĉirkaŭaĵo...)

Front 30

-a

Back 30

0* [kvalito; rilato; aparteno] [adjektivo] (alta arbo; tiu arbo estas alta; mi vidas altan arbon; tiu solvo ŝajnas (esti) bona; li farbis la bluan pordon verda; ŝi nomas lin saĝa; mia frato; ŝia laboro; ilia konduto;...) (skribi: skriba ekzameno; fini: fina ĉapitro; koloro: kolora bildo; multaj koloroj: multkolora bildo; ĉiu tago: nia ĉiutaga pano; hundo: hunda vosto; problemo: problema situacio; urbo: urba trafiko; hieraŭ: la hieraŭaj okazaĵoj; plej: pleja kontenteco; tro: troa pluvo; tri: la tria horo; baldaŭ: lia baldaŭa foriro;...)

Front 31

-ont-

Back 31

0* [ne komencinta, antaŭ la ago] (manĝonta homo: kun manĝaĵo en poto aŭ sur telero; falonta pluvo: vaporo en nuboj); (manĝonte (=antaŭ la manĝado), li lavis siajn manojn); (ĝenerale, -onto = -onta homo)

Front 32

-o

Back 32

0* [io ekzistanta] [substantivo] (viro; vojo; arbo; muso; akvo; problemo; skribo; skribado; skribaĵo; belo; beleco; li estas avo; li fariĝis avo; mi nomas lin avo) (skribi: bela skribo; fini: mi restis ĝis la fino; helpi: mi dankas pro via helpo; adicii: ĝusta adicio; vera: tio estas la vero; blua: la bluo de la ĉielo; adiaŭ: malĝojiga adiaŭo; unu: metro estas mezur-unuo; tri: tiu trio (aŭ triopo) bele kantis)

Front 33

-e

Back 33

0* [maniero; cirkonstanco; loko] [adverbo] (ŝi bele kantas; li povas alte salti; parolu ĝentile!; ĝenerale ŝi pravas; dumnokte (=dum la nokto) oni dormas; ili kante (=per kanto) salutis nin; estas varme; estas bone, ke li venos; bone farita laboro; publike konata aktoro;...) (skribi: ili skribe informis; fini: fine mi diru...; koloro: li kolore pentris ĝin; multaj koloroj: multkolore presita teksto; mano: mi mane faris tion; mateno: li venis matene; en ĉiu tago: ĉiutage mi manĝas panon; per aŭto: ni veturis aŭte; vera: tio vere okazis; hejmo: li loĝas hejme; unu: unue mi diru...; ekster: ekstere staras multe da homoj; post: mi faros tion poste,...)

Front 34

-ejo

Back 34

0* [loko, kie] (lernejo, bakejo, loĝejo, ĉevalejo,...)

Front 35

-ismo

Back 35

0* [ide-aro, pens-aro; malsano] (imperiismo, komunismo, kapitalismo, tutmondismo, oportunismo, alkoholismo,...)

Front 36

-as

Back 36

0* [ago/stato: nun, ĉiam, kutime] [verbo] (mi nun sidas; ĉiun tagon li legas gazeton; ŝi ĉiam estas afabla; li ofte skribas al mi; li kutime pagas kontante; jam dum tri jaroj mi loĝas ĉi tie;...)

Front 37

-aro

Back 37

0* [multaj kiel unu tuto] (arbaro, ŝtuparo, gazetaro, homaro, ilaro (de metiisto),...); aro (da): multaj kune

Front 38

mal-

Back 38

0* [tute ne; inverse; kontraŭe] (mallonga, malamiko, mallumo, malakcepti, mallaŭdi, malsupre, malpli,...)

Front 39

re-

Back 39

0* [denove, ankoraŭfoje; inversdirekte] (rekonstrui, reskribi, ĝis revido!, redoni, reveturi, tien kaj reen,...)

Front 40

-ona

Back 40

0* [parto: duona=1/2] (duona pomo, duonlitro da vino, duone kompreni, la duono, duonigi,...)

Front 41

-ido

Back 41

0* [infano; juna besto] (idoj: infanoj; posteuloj) (ĉevalido, ŝafido, reĝido, Napoleonidoj,...)

Front 42

-it-

Back 42

0* [finita, post la ago] (trinkita akvo: akvo en stomako; lavita vesto: pura); (fotografite (=post la fotografado), li estis scivola pri la rezulto); (ĝenerale, -ito = -ita homo)

Front 43

-int-

Back 43

0* [fininta, post la ago] (manĝinta homo: kun manĝaĵo en sia stomako; falinta pluvo: akvo sur tero); (manĝinte (=post la manĝado), li lavis la telerojn); (ĝenerale, -into = -inta homo)

Front 44

-iĝi

Back 44

0* [ekesti -a, -o; kvazaŭ sin -i; kvazaŭ io/iu -as ĝin/lin/ŝin] (sur horizontala ebeno, iu devas ruli pilkon, sed sur deklivo, pilko ruliĝas) (grandiĝi, ruiniĝi, kuniĝi, puŝiĝi, enfermiĝi, elverŝiĝi,...); iĝi: ekesti, fariĝi

Front 45

-os

Back 45

0* [ago/stato: post nun] [verbo] (mi tuj iros al la urbo; morgaŭ mi aĉetos biciklon; post dek jaroj mi ne plu laboros;...)

Front 46

-n

Back 46

0* [-o -as --> -(e)n / -(e)n <-- -as -o] [al; direkto] (la kato saltas (de la planko) sur la tablon; ŝi iras (de la vojo) en la domon; meti (ion) en poŝon, sur hokon,...; Restu hejme! - Iru hejmen! (de ĉi tie); Restu tie! - Ne iru tien!; Iru antaŭen!; paŝi tien kaj reen; veturi Parizon (=al Parizo))

Front 47

-estro

Back 47

0* [homo: kiu gvidas, regas, prezidas] (urbestro, lernejestro, ŝipestro, imperiestro, centestro (t.e. super cent soldatoj),...); estri: gvidi, regi, prezidi; estraro: gvidantaro de societo aŭ asocio; estrarano: membro de estraro

Front 48

-inda

Back 48

0* [estas bone, fari; oni prefere devus fari; merito] (leginda, vidinda, ridinda, puninda, laŭdinda,...)

Front 49

-at-

Back 49

0* [komencita, ne finita, dum la ago] (trinkata akvo: akvo en buŝo; lavata vesto: en akvo); (fotografate (=dum la fotografado), li ne moviĝis); (ĝenerale, -ato = -ata homo)

Front 50

-ado

Back 50

0* [daŭra aŭ ripeta ago] (lernado, irado, frapado, martelado,...); [daŭra stato] (dormado, kuŝado,...)

Front 51

dis-

Back 51

0* [al pluraj aŭ multaj direktoj; tiel, ke ekestas pluraj aŭ multaj pecoj] (disdoni, dispeli, disigi, distranĉi...)

Front 52

mis-

Back 52

0* [ne ĝuste; erare] (misprononci, misaŭdi, miskalkuli, miskompreni, mistraduki, mispaŝi, misgluti,...)

Front 53

-ot-

Back 53

0* [ne komencita, antaŭ la ago] (trinkota akvo: akvo en botelo aŭ glaso; lavota vesto: malpura); (fotografote (=antaŭ la fotografado), li kombis siajn harojn); (ĝenerale, -oto = -ota homo)

Front 54

ho!

Back 54

1* [voko: miro, atentu!]

Front 55

el

Back 55

1* de en; [origino; fonto; materialo; konsisto]; el- (ankaŭ:) el fundo, ĝisfunde, komplete (elĉerpi, ellerni, elmontri,...)

Front 56

nenie

Back 56

1* en neniu loko

Front 57

laŭ

Back 57

1* sekvante; konforme al (iri laŭ vojo; fari ion laŭ la reguloj); laŭ li,...: li diris, ke...; li pensas, ke...

Front 58

antaŭ

Back 58

1* en tempo pli frua; en loko pli proksima; pli frue en vico; antaŭo: flanko kutime vidata unue; (homo:) vizaĝo, brusto,...; antaŭdiri: jam antaŭe diri ke io nesciata okazos

Front 59

tro

Back 59

1* pli ol kiom estas bone aŭ bezonate

Front 60

nek

Back 60

1* [ne tiu, kaj la alia ankaŭ ne] (nek hundo, nek kato estas sovaĝa besto; mi manĝis nek panon, nek kaĉon)

Front 61

kio

Back 61

1* [-o?] - (..., kio...: [<=> la sama afero])

Front 62

iom

Back 62

1* nedifinita (aŭ ne menciata) kvanto; (ofte:) malgranda kvanto; (iom ...a: (ofte:) relative ...a; ne tre ...a)

Front 63

si

Back 63

1* la aganto mem (se ne temas pri la parolanto aŭ la alparolato(j)): (li vidas lin (=alian viron) - li vidas sin (=la propran korpon, en spegulo); ŝi portas ŝian valizon (=de alia virino) - ŝi portas sian valizon (=la propran) - sed: mi portas mian valizon; vi portas vian valizon)

Front 64

hodiaŭ

Back 64

1* en/dum la nuna tago; en/dum ĉi tiu tago

Front 65

kies

Back 65

1* [posedanto?]; de kiu(j)?; apartenanta al kiu(j)? - (..., kies...: [<=> aparteno])

Front 66

tamen

Back 66

1* tio estas vera, sed... (Pluvas - tamen ni iru!)

Front 67

jen

Back 67

1* [montro] (jen li: vidu, tie li estas)

Front 68

je

Back 68

1* (je la tria horo; je mia surprizo; teni iun je brako,...)

Front 69

tre

Back 69

1* en granda grado; forte; multe

Front 70

kontraŭ

Back 70

1* [--> <--]; [kun mala (inversa) direktiĝo, opinio, volo, intenco, celo]; ne por (propono); ne laŭ (regulo); [kun la antaŭo (fronto, vizaĝo, fasado) direktita al la antaŭo de la alia] (sidi kontraŭ iu ĉe la sama tablo; la kontraŭa flanko de la strato; kontraŭaj paĝoj de libro); [inversa direkto] (naĝi kontraŭ la fluo); [(provo pri) ĉesigo, haltigo, malebligo] (kuracilo kontraŭ malsano; digo kontraŭ inundo; batali kontraŭ atakanto); [movo, kiun io ĉesigas] (akcidente veturi kontraŭ arbon; ĵeti pilkon kontraŭ muron); [interŝanĝo] (ŝanĝi dolarojn kontraŭ eŭroj; manĝi kontraŭ pago); kontraŭi: esti kontraŭ, agi kontraŭ

Front 71

sep

Back 71

1* 7; sepdek: 70; dek sep: 17

Front 72

ses

Back 72

1* 6; sesdek: 60; dek ses: 16

Front 73

ŝi

Back 73

1* tiu virino; tiu knabino

Front 74

tri

Back 74

1* 3; tridek: 30; dek tri: 13

Front 75

tiam

Back 75

1* en tiu tempo; en tiu momento

Front 76

ĉie

Back 76

1* en ĉiuj lokoj

Front 77

tiel

Back 77

1* en tiu maniero, tiumaniere; en tiu grado, tiugrade

Front 78

jes

Back 78

1* [konfirmo] (Ĉu vi venos? Jes, mi venos.)

Front 79

ĵus

Back 79

1* antaŭ tre mallonga tempo; antaŭ momento

Front 80

ambaŭ

Back 80

1* la du; tiuj du

Front 81

kiel

Back 81

1* [maniero? grado?; simileco; ekzemplo; funkcio] - (..., kiel...: [<=> sammaniere; samfunkcie; samgrade; simile])

Front 82

tiom

Back 82

1* en tiu kvanto; en tiu/tia (granda) amplekso

Front 83

tial

Back 83

1* pro tiu kaŭzo, motivo

Front 84

tia

Back 84

1* de tiu kvalito; tiuspeca

Front 85

dek

Back 85

1* 10; dudek: 20; dek du: 12; naŭdek tri: 93

Front 86

tra

Back 86

1* de unu flanko (ekster io) al la alia flanko, ne ĉirkaŭirante ("+" havas unu strekon tra alia streko) (li rigardas tra la fenestro; ni promenis tra la arbaro al la vilaĝo)

Front 87

jam

Back 87

1* (ne poste, sed jam nun; ne tiam, sed jam pli frue)

Front 88

ankoraŭ

Back 88

1* ne nur antaŭe, sed ankaŭ nun; ne nur tiom, sed eĉ pli da; daŭre same; ankoraŭ ne: ĝis tiam ne; ne jam

Front 89

kiam

Back 89

1* [tempo? cirkonstanco?] - (..., kiam...: [<=> samtempe])

Front 90

apud

Back 90

1* en loko proksima de...; dekstre aŭ maldekstre de...

Front 91

ja

Back 91

1* [oni scias]; "ne ne"; (li ja diris tion: oni scias, ke li diris tion (eĉ se iuj diras, ke li ne diris tion))

Front 92

apenaŭ

Back 92

1* preskaŭ ne; ne (aŭ nur iomete) pli ol (61 minutoj estas apenaŭ unu horo)

Front 93

kia

Back 93

1* [kvalito? -a?]; kiuspeca? - (..., kia...: [<=> samspeca])

Front 94

preskaŭ

Back 94

1* ne tute, ne plene; iomete malpli ol (59 minutoj estas preskaŭ unu horo); ne mankas multe

Front 95

trans-

Back 95

1* de unu (flanko, loko, persono, stato) al alia (ne apuda, tute alia) (transiri, transmeti, transporti, transsendi, transdoni, transformi, transskribi, transkonstrui,...)

Front 96

iam

Back 96

1* en nedifinita (aŭ ne menciata) tempo; ne nun

Front 97

ankaŭ

Back 97

1* aldone [ne nur tiu/tio, sed ankaŭ tiu/tio alia]

Front 98

trans

Back 98

1* je/al la alia flanko de (li loĝas trans la rivero; flugi trans la maron)

Front 99

preter

Back 99

1* pasante apude (li iris preter la domo: li iris ne al la domo, ne en la domon, ne tra la domo)

Front 100

nun

Back 100

1* en ĉi tiu tempo; en ĉi tiuj cirkonstancoj

Front 101

dum

Back 101

1* [daŭro]; en la sama tempo (dum la festo ni kantis)

Front 102

ajn

Back 102

1* [senlime, nedifinite] (kiam ajn: en ĉiu pensebla tempo; kie ajn: en ĉiu imagebla loko; iu ajn: ne gravas, kiu)

Front 103

kvankam

Back 103

1* [tiel estas, sed tamen...] (kvankam forte pluvis, ni (tamen) iris eksteren (= malgraŭ la forta pluvo,...))

Front 104

pri

Back 104

1* koncerne [temo] (libro pri bestoj; atentu pri la truoj en la vojo; kontenta pri...; certa pri...)

Front 105

mil

Back 105

1* 1000; dumil: 2000; mil du: 1002; dumil okcent: 2800

Front 106

ni

Back 106

1* mi kaj li; mi kaj ŝi; mi kaj ili; mi kaj vi; mi kaj li kaj vi; mi kaj ŝi kaj vi; mi kaj ili kaj vi

Front 107

plu

Back 107

1* senĉese; ne ĉesante; (ne plu: jam ne)

Front 108

aŭ

Back 108

1* [elekto] (Ĉu vi trinkos teon aŭ kafon?)

Front 109

super

Back 109

1* pli alte ol (ne tuŝante); supersigno: signo super litero (ekzemple: "^"); supera: pli alta, pli bona

Front 110

neniam

Back 110

1* en neniu tempo; en neniuj cirkonstancoj

Front 111

per

Back 111

1* [ilo, rimedo]; uzante; utiligante (mi tranĉas per tranĉilo; ŝi veturis per aŭto; li skribis per grandaj literoj)

Front 112

kiu

Back 112

1* [individuo? homo? ekzemplero?; elekto] - (..., kiu...: [<=> la sama individuo, ekzemplero aŭ elektaĵo])

Front 113

ĉia

Back 113

1* de ĉiuj kvalitoj; ĉiuspeca

Front 114

ili

Back 114

1* tiuj homoj, bestoj, plantoj, objektoj, ideoj

Front 115

plej

Back 115

1* (la plej granda libro: ne estas iu pli granda libro); (plej forte: ne eblas pli forte)

Front 116

inter

Back 116

1* [a bc: b estas inter a kaj c]; [ash3djlmtuvp: cifero inter literoj]; (rilatoj inter A kaj B: rilatoj de A al B kaj de B al A)

Front 117

kvazaŭ

Back 117

1* ne vere tio/tiu, sed tute simila al tio/tiu; ne vere tia, sed tute simila; ne vere tiel, sed tute simile

Front 118

sur

Back 118

1* tuŝante (supron aŭ flankon) (sur seĝo; sur muro)

Front 119

cent

Back 119

1* 100; ducent: 200; cent du: 102; ducent tridek: 230

Front 120

la

Back 120

1* [konata, evidenta, jam menciita]

Front 121

tiu

Back 121

1* [montras] (homon, individuon, ekzempleron,...)

Front 122

pro

Back 122

1* [kaŭzo, kialo, motivo] (ni malsekiĝis pro la pluvo; mi tremas pro malvarmo; ŝi diris tion pro amikeco)

Front 123

ĉe

Back 123

1* en loko tre proksima de; (preskaŭ) tuŝante; (preskaŭ) samtempe kun; en la domo, lando, opinio, verko,... de

Front 124

sed

Back 124

1* [kontrasto] (ne tiu, sed tiu; ne tiel, sed tiel; ne aŭto, sed ĉaro; ne ruĝa, sed blua; mi manĝis, sed ne satiĝis)

Front 125

tuj

Back 125

1* senprokraste; senatende; post tre malgranda tempo

Front 126

ĝis

Back 126

1* [atingo] (ni iris ĝis la arbaro: ne en la arbaron); ne post (ĝis la tria horo: ne plu post la tria horo); inter ĉi tiu loko kaj tiu loko (ĝis la arbaro estas kampoj); inter ĉi tiu tempo kaj tiu tempo (de la kvara (horo) ĝis la oka (horo) mi laboris); "ĝis!", "ĝis revido!": saluto ĉe foriro

Front 127

anstataŭ

Back 127

1* en la loko de...; en la funkcio de... (anstataŭi: esti aŭ funkcii anstataŭ io/iu alia; anstataŭigi (la nunan per nova): meti ion/iun alian anstataŭ la nuna...)

Front 128

vi

Back 128

1* [la alparolata(j) homo(j)]

Front 129

kun

Back 129

1* [akompano, helpo] (li promenis kun sia amiko; mi faris tion kun li); ne sen (teo kun sukero); (kune: ne aparte; ne dise); kunigi: igi kunaj; kuniri: iri kune

Front 130

ie

Back 130

1* en nedifinita (aŭ ne menciata) loko

Front 131

da

Back 131

1* [mezuro] (du litroj da akvo; du glasoj da akvo; paro da ŝuoj; multe da mono; grupo da homoj) (botelo da vino: tiom da vino, kiom estas aŭ estis en botelo - botelo de vino: botelo en kiu estas aŭ estis vino)

Front 132

de

Back 132

1* [deveno; mal-al] (li venas de Azio; iri de la hejmo al la urbo; li falis de seĝo; mi ricevis tion de li); [faranto] (letero skribita de li); [aparteno] (rado de aŭto; libro de mia filo)

Front 133

nu

Back 133

1* [paŭzo por pens(ig)i]; (nu nu!: trankvilu!)

Front 134

krom

Back 134

1* [aparta mencio] ne nur ... sed ankaŭ aliaj (krom pano, ni manĝas (ankaŭ) rizon); ĉiuj aliaj, sed ne ... (krom rizo, ĉiuj grenoj kreskas sur seka tero); krome: aldone, plie; kromnomo: alia nomo ol la oficiala aŭ kutima nomo

Front 135

ĉar

Back 135

1* [kialo, kaŭzo, motivo] (ĉar pluvis, ni malsekiĝis)

Front 136

ĉio

Back 136

1* ĉiuj aferoj; la tuto

Front 137

ĉi

Back 137

1* [proksima] (ĉi tie = tie ĉi; ĉi tiu = tiu ĉi; ĉi-foje;...)

Front 138

unu

Back 138

1* 1; dek unu: 11; unuo: kvanto aŭ mezuro uzata por nombri (kg, m,...); unueco: ĉiuj kune en konsento, akordo

Front 139

li

Back 139

1* tiu viro; tiu knabo

Front 140

ok

Back 140

1* 8; okdek: 80; dek ok: 18

Front 141

kvar

Back 141

1* 4; kvardek: 40; dek kvar: 14; kvaronhoro: 15 minutoj

Front 142

neniu

Back 142

1* eĉ ne unu el; eĉ ne unu homo, individuo, ekzemplero,...

Front 143

hieraŭ

Back 143

1* en/dum la tago antaŭ la nuna tago

Front 144

nur

Back 144

1* ne pli ol (nur tiom); nenio/neniu alia ol (nur ŝi; nur tiu; nur tio); ne alimaniere ol (nur tiel); ne en alia tempo ol (nur tiam); ne sen plenumo de kondiĉo (nur se)

Front 145

ĉiu

Back 145

1* [sen escepto] (homoj, individuoj, ekzempleroj,...)

Front 146

ol

Back 146

1* [komparo: malsama] (pli ol; malpli ol; alia ol)

Front 147

oni

Back 147

1* homoj kutime, ĝenerale

Front 148

mi

Back 148

1* [la parolanto]

Front 149

ke

Back 149

1* (li diris, ke li iris: li diris "mi iris"; ŝi diros, ke ŝi vidas: ŝi diros "mi vidas"; li aŭdis, ke ŝi venos: li aŭdis "ŝi venos"; estas bone, ke li faros; mi vidas, ke pluvis)

Front 150

post

Back 150

1* malantaŭ; pli malfrue ol; pli malantaŭe en vico; (mi faros tion poste: ne jam nun, ne tuj); postaĵo: pugo

Front 151

ia

Back 151

1* de nedifinita (aŭ ne menciata) speco; iuspeca

Front 152

ĉu

Back 152

1* ?; (Ĉu vi legis tion? - Jes./Ne.; Mi ne scias, ĉu mi faros tion.; Ĉu morgaŭ, ĉu postmorgaŭ, tiu letero baldaŭ alvenos.; Ĉu mi ŝatas aŭ ne, tio tamen okazos.)

Front 153

ne

Back 153

1* [malkonfirmo] (Ĉu vi venos? Ne, mi ne venos.)

Front 154

iu

Back 154

1* nedifinita (aŭ ne menciata) individuo aŭ ekzemplero; unu el multaj

Front 155

ĉiam

Back 155

1* en ĉiuj tempoj; en ĉiuj cirkonstancoj

Front 156

kiom

Back 156

1* [kvanto?] - (..., kiom...: [<=> samkvante])

Front 157

por

Back 157

1* [celo, intenco, destino, uzo, ricevanto, estonta daŭro]; (esti por propono: ne kontraŭ); (por ke: [celo de ago])

Front 158

ĉirkaŭ

Back 158

1* je ĉiuj flankoj de...; proksimume

Front 159

do

Back 159

1* [konkludo] (pluvis, do ĉio estas malseka)

Front 160

baldaŭ

Back 160

1* post mallonga tempo

Front 161

sen

Back 161

1* ne havante; ne uzante; ne kun (li iris sen ŝuoj; mi ne bone vidas sen okulvitroj; kafo sen lakto)

Front 162

kie

Back 162

1* [loko?] - (..., kie...: [<=> samloke])

Front 163

eĉ

Back 163

1* ne nur, sed ankaŭ... [neatendita, nesupozita]

Front 164

al

Back 164

1* [-->] [direkto, celo] (li iras al la urbo; ŝi skribis al mi; mi donas tion al vi; kondamni al morto; pordo al koridoro)

Front 165

for

Back 165

1* al malproksima loko (iri for aŭ foriri, ĵeti for aŭ forĵeti); ne (plu) ĉi tie (esti for); (fore: malproksime)

Front 166

du

Back 166

1* 2; dudek: 20; dek du: 12; duonhoro: 30 minutoj

Front 167

morgaŭ

Back 167

1* en/dum la tago post la nuna tago

Front 168

se

Back 168

1* [kondiĉo] (se mi havus monon, mi vojaĝus tien)

Front 169

en

Back 169

1* ne ekster; tute ĉirkaŭita de; interne de [loko, tempo, cirkonstancoj]

Front 170

nenia

Back 170

1* de neniu kvalito; neniuspeca

Front 171

ekster

Back 171

1* ne en; ne inter; ekstere: (ofte:) ekster la domo

Front 172

ĝi

Back 172

1* tiu objekto, besto, planto, ideo, (infano, kiam la sekso ne gravas)

Front 173

kaj

Back 173

1* [a kaj b: a&b, a+b]

Front 174

kvin

Back 174

1* 5; kvindek: 50; dek kvin: 15

Front 175

tio

Back 175

1* tiu afero

Front 176

io

Back 176

1* nedifinita (aŭ ne menciata) afero

Front 177

mem

Back 177

1* [akcentas: tiu menciita, ne alia] (mi aŭdis tion de li mem: mi aŭdis tion de li, ne de iu alia; mi mem faris tion: mi ne petis, ke iu alia faru tion, sed mi faris; la vorton mem mi ne konas, sed mi komprenas, kion ĝi signifas); [sen helpo] (faru tion mem!; memlernanto); [per si] (memĉesa moviĝo)

Front 178

tie

Back 178

1* en tiu loko

Front 179

almenaŭ

Back 179

1* tiom aŭ ne nur tiom, sed pli; ne malpli ol

Front 180

pli

Back 180

1* > (7 estas pli ol 6; 8 kaj 9 estas ankoraŭ pli; 3 estas malpli ol 6); pli-malpli: ne precize, proksimume

Front 181

naŭ

Back 181

1* 9; naŭdek: 90; dek naŭ: 19

Front 182

ha!

Back 182

1* [voko: surprizo] (ha lo!: voko tra telefono)

Front 183

kial

Back 183

1* [kaŭzo? bazo? motivo?]; kialo: tio, pro kio

Front 184

sub

Back 184

1* malpli alte ol (tuŝante aŭ ne); malpli alte ol la surfaco de (sub akvo, sub tero); dependa de; regata de

Front 185

nenio

Back 185

1* neniu afero

Front 186

legi

Back 186

2* vidi kaj kompreni vortojn; voĉlegi: legi aŭdeble

Front 187

devi

Back 187

2* ne povi ne fari, pro neceseco aŭ forta volo, aŭ pro ordono; devas esti: sendube (aŭ tre probable) estas

Front 188

forta

Back 188

2* tre kapabla por puŝi, tiri, levi, rezisti; posedanta siajn ecojn en granda grado

Front 189

veni

Back 189

2* movi sin/moviĝi al la loko de la parolanto aŭ al la loko de la alparolato aŭ al interkonsentita loko aŭ al priparolata okazaĵo; (ankaŭ:) (veni al:) atingi; havi rezulton; (veni de:) origini en; esti rezulto de

Front 190

iri

Back 190

2* movi sin de loko al loko per piedoj, flugiloj, naĝiloj; funkcii per movo

Front 191

okazi

Back 191

2* fariĝi aŭ esti farata; okazaĵo: tio, kio okazas; okazo: apartaj cirkonstancoj aŭ momento, kiam io povas okazi (en tiu okazo ni prefere ne faru tion)

Front 192

formo

Back 192

2* videbla, palpebla ekstera aspekto (bela, taŭga, kvadrata, ronda, anguleca,...); formi: doni formon; konsistigi; form(uj)o: en kio io mola ekhavas formon

Front 193

grava

Back 193

2* kun granda influo; kun multaj sekvoj; tre atentinda

Front 194

ĝoji

Back 194

2* havi tre bonajn sentojn pri io; esti feliĉa pro io

Front 195

militi

Back 195

2* per multaj homoj kaj armiloj batali kontraŭ malamika lando (aŭ kontraŭ enlandaj malamikoj)

Front 196

lando

Back 196

2* parto de Tero, aparta pro geografio aŭ historio (ne ĉiam =ŝtato aŭ =regno); (eksterlando: aliaj landoj ol la propra) ("ŝtato" kaj "regno" estas politikaj terminoj)

Front 197

loĝi

Back 197

2* daŭre restadi (en domo, urbo, lando)

Front 198

respondi

Back 198

2* diri (aŭ fari) ion post demando (pri tio, pri kio oni demandis); sendi leteron post ricevo de letero; akordiĝi kun io (esti kvazaŭ la respondo al ĝi)

Front 199

lasta

Back 199

2* neniu aŭ nenio estas post tiu; mal-unua

Front 200

sekvi

Back 200

2* iri post iu/io; veni post iu/io alia; iri laŭ

Front 201

fari

Back 201

2* estigi; okazigi; doni formon; kunmeti el elementoj

Front 202

plena

Back 202

2* sen plia spaco neokupita; oni ne povas aldoni pli

Front 203

juna

Back 203

2* de malgranda aĝo

Front 204

vidi

Back 204

2* rimarki per la okuloj; (figure: kompreni)

Front 205

paroli

Back 205

2* diri vortojn kaj frazojn

Front 206

kompreni

Back 206

2* havi ĝustan ideon pri la signifo

Front 207

demandi

Back 207

2* diri ion al iu por ekscii ion

Front 208

helpi

Back 208

2* faciligi ies laboron; kune fari; esti utila por

Front 209

levi

Back 209

2* suprenigi; preni de tero kaj teni super tero

Front 210

diri

Back 210

2* elbuŝigi vortojn; buŝe sciigi (diri ion al iu)

Front 211

alia

Back 211

2* ne tiu; ne sama; (unu al la alia: A al B kaj B al A)

Front 212

ŝajni

Back 212

2* eble vere, eble ne vere esti (ŝajnas al mi, ke... = mi pensas, ke estas...) (kio nur ŝajnas esti, do ne estas)

Front 213

ruĝa

Back 213

2* kun koloro de sango

Front 214

multa

Back 214

2* en granda kvanto; multaj: pli ol 4 aŭ 5; pli ol kutime; multnombro: granda nombro; pluralo

Front 215

rapida

Back 215

2* faranta/okazanta en malgranda tempo

Front 216

movi

Back 216

2* meti al alia loko; ŝanĝi pozicion de io/iu; agigi

Front 217

sendi

Back 217

2* irigi ien (homon, aĵon, mesaĝon, signalon); alpoŝtigi

Front 218

havi

Back 218

2* posedi; esti kun; ne esti sen

Front 219

flanko

Back 219

2* dekstra aŭ maldekstra, antaŭa aŭ malantaŭa parto, surfaco aŭ rando; korpoparto inter brako kaj kokso

Front 220

ricevi

Back 220

2* ekhavi de iu alia (unu donas aŭ sendas, alia ricevas)

Front 221

facila

Back 221

2* simple, sen peno, farebla aŭ komprenebla

Front 222

infano

Back 222

2* juna homo; ido de homo (aŭ besto); filo aŭ filino

Front 223

labori

Back 223

2* faradi (por produkti ion, atingi ion, plenumi taskon,...); perlabori: akiri (monon) per sia laboro

Front 224

proksima

Back 224

2* en malgranda distanco; troviĝanta apude

Front 225

resti

Back 225

2* ne iri al alia loko; esti ne forigita; ne aliiĝi; esti nefarita, nedirita, nemenciita, nemanĝita, neprenita...; esti ankoraŭ videbla aŭ trovebla poste; resto: tio, kio restas/restis/restos; tio, kio ne estas jam menciita (=la cetero)

Front 226

jaro

Back 226

2* 12 monatoj; 365 aŭ 366 tagoj; sunciklo

Front 227

tago

Back 227

2* kiam estas lumo de la suno; 24 horoj (=tagnokto)

Front 228

longa

Back 228

2* (kun granda) mezuro en unu direkto (de antaŭo ĝis malantaŭo, de komenco ĝis fino) (ankaŭ pri tempo)

Front 229

kredi

Back 229

2* pensi, ke io estas vera, ne havante pruvon

Front 230

kapo

Back 230

2* korpoparto kun cerbo, buŝo, okuloj, oreloj; (figure: cerbo; estro; komenca aŭ supra parto)

Front 231

vorto

Back 231

2* sinsekvaj sonoj (aŭ literoj) kun signifo

Front 232

porti

Back 232

2* subteni pezan objekton (por ke ĝi ne malleviĝu); teni kaj movi al alia loko; havi kun si aŭ sur si

Front 233

montri

Back 233

2* indiki; vidigi; diri, kie io estas; elmontri: vidigi

Front 234

bona

Back 234

2* kun la ĝustaj ecoj; kontentiganta

Front 235

bela

Back 235

2* vidinda pro formo, koloroj,...

Front 236

koni

Back 236

2* scii, ke oni jam vidis, aŭdis aŭ legis ion; scii, ke oni jam vidis aŭ renkontis iun; memori la signifon aŭ enhavon de io; havi sperton pri io, aŭ pro kontakto kun iu

Front 237

mano

Back 237

2* korpoparto (je fino de la brako, kun fingroj), per kiu oni povas ion preni; manilo: malfermilo sur pordo

Front 238

meti

Back 238

2* [starigi, kuŝigi, pendigi]; surmeti: (ekz. vestaĵon)

Front 239

doni

Back 239

2* havigi; enmanigi (doni ion al iu); mal-preni

Front 240

alta

Back 240

2* (kun granda) mezuro vertikale (de malsupro ĝis supro); je granda distanco super la tero (aŭ super io alia); respektinda; povanta ordoni (al iu malpli alta laŭ rango aŭ pozicio)

Front 241

esti

Back 241

2* [esti -a; esti -o; esti -e]; identi; ekzisti; troviĝi

Front 242

koro

Back 242

2* parto de homa aŭ besta korpo, kiu movas sangon; (figure: fonto de sentoj); (el)kore: amike, sincere

Front 243

deziri

Back 243

2* voli havi ion; voli fari ion; voli ĝui ion

Front 244

libera

Back 244

2* neligita; memdecida; kiu povas foriri, se li, ŝi aŭ ĝi volas foriri; kiu povas fari, kion li aŭ ŝi volas

Front 245

ofta

Back 245

2* okazanta multfoje; en multaj tempoj; ĉiam denove

Front 246

lerni

Back 246

2* enmeti ion novan en sian kapon; legi kaj ekzerci por ekscii ion novan; apliki spertojn en sia posta vivo

Front 247

mondo

Back 247

2* Tero kun ĉio kaj ĉiuj sur ĝi

Front 248

sama

Back 248

2* ne alia; ne alispeca; identa

Front 249

preni

Back 249

2* ekteni; ekhavi por si; difini por si; preni kun si: kunporti; preni kiel...: (ankaŭ:) pensi ke estas...

Front 250

afero

Back 250

2* aĵo; objekto aŭ agado aŭ ideo aŭ temo

Front 251

komenci

Back 251

2* fari/konsistigi la unuan parton; ekfari; komenci -i: (ĵus antaŭe ne -i, sed) nun -i; komenciĝi: (ek)esti en sia unua parto; (ĵus antaŭe ne esti/okazi, sed) nun esti/okazi; komenco: ekfaro; la unua parto; la unua momento

Front 252

ĉambro

Back 252

2* parto de domo disigita de aliaj partoj per mur(et)oj; parto de parlamento, kortumo,...

Front 253

vojo

Back 253

2* sur kio oni iras/veturas de unu loko al alia

Front 254

sinjoro

Back 254

2* (alparola vorto por) viro

Front 255

klara

Back 255

2* facile (tra)videbla, komprenebla, distingebla; sen enmiksaĵoj (akvo, vino); sennuba (ĉielo)

Front 256

fojo

Back 256

2* unu okazo de faro aŭ fariĝo (io okazas unu fojon aŭ ripete plurajn fojojn); foje: unu fojon; (tre) malofte

Front 257

feliĉa

Back 257

2* ĝoje kontenta; ĝoja, ĉar havas ĉion bezonatan

Front 258

patro

Back 258

2* naskiginto (en rilato al la naskigita infano) (patrino: naskintino (en rilato al la naskita infano))

Front 259

tuta

Back 259

2* ĉiuj partoj; ne rompita; plen-ampleksa

Front 260

stari

Back 260

2* esti en vertikala pozicio; ne iri; ne sidi, ne kuŝi

Front 261

ridi

Back 261

2* per buŝo kaj sono (ne vortoj) montri ĝojon,...; rideti: per buŝo sen sono montri ĝojon, kontentecon,...

Front 262

nova

Back 262

2* ne jam ekzistanta; ne antaŭe ekzistinta; ne jam okazanta; ne antaŭe okazinta; ne antaŭe vidita, aŭdita,...

Front 263

teni

Back 263

2* havi (en mano aŭ proksime); ne fordoni; fari tiel, ke io/iu ne povas (de)fali, foriri, forflugi,...; restigi; (teni sian vorton: fari tion, kion oni promesis)

Front 264

granda

Back 264

2* pli multe ol ordinare (laŭ mezuro, kvanto, grado,...); (kun granda) mezuro en ĉiuj direktoj (longo, alto, larĝo); ampleksa; kun multaj anoj (popolo, asocio,...)

Front 265

fini

Back 265

2* igi kompleta; baldaŭ ne plu fari; fari/konsistigi la lastan parton; ĉesigi; finiĝi: esti en sia lasta parto; ĉesi; fino: lasta parto aŭ momento; ĉes(ig)o; fin(aĵ)o: ekstremaĵo

Front 266

veturi

Back 266

2* iri per veturilo (aŭto, biciklo, ŝipo...)

Front 267

nomo

Back 267

2* vorto per kiu oni povas voki iun; vorto per kiu oni indikas objekton aŭ estaĵon; interkonsentita aŭ kutime uzata vorto por io ("ni nomu tion ...", "oni nomas tion ..."); (nome: jen mi nomos, indikos tion, kion mi celas)

Front 268

loko

Back 268

2* tie, kie io/iu estas; spaco por io; urbo aŭ vilaĝo; loki (ion ie): meti en lokon; loka: en/pri/... (unu) certa loko

Front 269

povi

Back 269

2* esti kapabla fari; havi eblecon fari

Front 270

homo

Back 270

2* (Homo sapiens); viro aŭ virino aŭ knabo aŭ knabino; la homaro: ĉiuj homoj sur Tero

Front 271

sidi

Back 271

2* esti en iu loko sur io, sed ne stari, kuŝi aŭ pendi

Front 272

scii

Back 272

2* havi informon, ideon en kapo; sciigi: informi

Front 273

tero

Back 273

2* tio, sur kio estas homoj, bestoj, domoj...; tio, en kio kreskas plantoj; Tero: la nomo de nia planedo

Front 274

morti

Back 274

2* senviviĝi

Front 275

viro

Back 275

2* homo (aŭ besto) kiu ne povas naski, sed kiu necesas por generi (naskigi) idon

Front 276

vivi

Back 276

2* esti inter naskiĝo kaj morto, kun agoj kaj spertoj inter tiuj; povi movi sin, nutri sin, reprodukti sin (ŝtono aŭ metalo ne vivas); travivi (ion): sperti, senti dum sia vivo

Front 277

kelka

Back 277

2* iom da, malmulte da; kelkaj: 2, 3, 4

Front 278

riĉa

Back 278

2* kun multe da mono, havaĵoj; kun multe da valora enhavo (ekzemple: libro riĉa je bildoj)

Front 279

skribi

Back 279

2* meti vortojn kaj frazojn sur (ekzemple) paperon; skribo: la literoj kaj la aspekto (latina, araba, kursiva skribo; bela manskribo;...); skribaĵo: teksto

Front 280

tempo

Back 280

2* tio, kion oni mezuras per horoj, tagoj, jaroj

Front 281

ami

Back 281

2* tre ŝati; havi plej korajn sentojn por iu/io

Front 282

peti

Back 282

2* diri, ke oni deziras ekhavi aĵon aŭ servon; diri, ke oni deziras, ke iu faru ion; diri "bonvolu ...i"

Front 283

amiko

Back 283

2* ŝatata, kara homo

Front 284

kampo

Back 284

2* tereno sen arbaro; (ĉirkaŭlimita) tero por kreskigo de plantoj; limoj, inter kiuj iu agas aŭ inter kiuj efikas ago (kampo de esplorado; magneta kampo; kampo de influo); kamp(ad)i: dormi ekster domo en kamparo (en tendo)

Front 285

voli

Back 285

2* (forte) deziri fari ion aŭ ke io estu farata

Front 286

nacio

Back 286

2* (iel oficiale organizita) popolo; homoj kiuj sentas sin samaj, ofte kun la sama lingvo kaj kulturo, ofte en la sama lando; (foje:) ŝtato (ekzemple en: Unuiĝintaj Nacioj)

Front 287

intereso

Back 287

3* eblo aŭ deziro akiri utilon, profiton aŭ konon el io; graveco (por iu)

Front 288

valoro

Back 288

3* graveco; dezirindeco; grandeco de kosto; ŝatateco; utileco; valori: havi (grandan, iun) valoron; havi meriton

Front 289

muro

Back 289

3* fortika limaĵo inter spacoj (inter ĉambroj aŭ inter domo kaj ekstero); masonita vertikala surfaco

Front 290

manki

Back 290

3* ne esti (kie tio/tiu devus esti); (mankas io al ĝi: ĝi ne estas kompleta; ĝi ne bone funkcias); (ĝi mankas al mi: mi ne havas ĝin, kaj tion mi bedaŭras (ĉar mi bezonas ĝin, aŭ ĉar mi ŝatas ĝin))

Front 291

popolo

Back 291

3* nacio; homoj kiuj sentas sin samaj, ofte kun la sama lingvo, ne ĉiam loĝantaj en la sama lando; tiuj homoj de iu lando, kiuj ne estas regantoj, sed regatoj; (insektoj:) kunvivanta aro kun unu ovo-meta individuo (la "reĝino")

Front 292

dekstra

Back 292

3* (ĉe homo:) ne je la flanko de la koro (Esperanton oni skribas de maldekstre dekstren)

Front 293

sola

Back 293

3* sen aliaj; sen akompano; ununura

Front 294

aĉeti

Back 294

3* havigi al si per mono; subaĉeti: korupti

Front 295

nigra

Back 295

3* senkolora, tute malhela; kun koloro de loko senluma

Front 296

vespero

Back 296

3* komenco de nokto post tago; mallumiĝo

Front 297

rajto

Back 297

3* tio, kion neniu povas malpermesi; rajti: havi rajton (pri io, por fari ion); havi (jure validan) permeson; rajtigi: doni rajton; (jure valide) permesi

Front 298

manĝi

Back 298

3* enbuŝigi (enstomakigi) por vivi

Front 299

necesa

Back 299

3* ne malhavebla por fari ion; bezonata

Front 300

buŝo

Back 300

3* parto de la kapo per kiu oni manĝas kaj parolas

Front 301

vesto

Back 301

3* io por meti sur la korpon por (parte) kovri ĝin; vesti sin: kovri sian korpon per vesto (taŭga por la okazo)

Front 302

frua

Back 302

3* antaŭ la kutima aŭ fiksita tempo; je la komenco

Front 303

prezenti

Back 303

3* montri, kiu estas iu aŭ kio estas io; vidigi aŭ aŭdigi (teatraĵon, spektaklon,...)

Front 304

senti

Back 304

3* ekhavi per la fingroj, per la haŭto aŭ interne en la korpo impreson doloran aŭ plezuran; ekhavi impreson agrablan aŭ malagrablan; ekhavi impreson ne racie klarigeblan; sin senti ...: laŭ propra konscio esti ...

Front 305

kosti

Back 305

3* kiom da mono necesas por fari aŭ ekhavi (aĉeti, produkti, venigi) ion; kiom da peno necesas por atingi ion

Front 306

permesi

Back 306

3* diri, ke estas bone, ke iu faros ion; diri: "mi ne kontraŭas, ke vi faru tion"

Front 307

bildo

Back 307

3* videblaĵo (vera aŭ desegnita, pentrita, fotita, projekciita); kvazaŭ-videblaĵo nur en pensoj

Front 308

domo

Back 308

3* konstruaĵo; loĝejo (kun propraj eksteraj muroj)

Front 309

rigardi

Back 309

3* provi vidi; uzi la okulojn

Front 310

certa

Back 310

3* [sen dubo]; difinita; bone konata (almenaŭ por la parolanto); esti certa pri.../ke...: ne dubi pri.../ke...

Front 311

dormi

Back 311

3* ne agadi, esti neaktiva (dum nokto); kuŝi senage kun fermitaj okuloj

Front 312

aŭdi

Back 312

3* rimarki per la oreloj; (figure: ekscii)

Front 313

trankvila

Back 313

3* sen timo; sen grandaj movoj; ne rapidanta

Front 314

halti

Back 314

3* ĉesi moviĝi, iri, agi; interrompi sian iradon aŭ veturadon; (provizore) ne plu iri aŭ veturi; haltejo: loko, kie kutime haltas trajno, tramo, aŭtobuso,...

Front 315

vizaĝo

Back 315

3* antaŭa parto de kapo, kun buŝo, nazo, okuloj

Front 316

turni

Back 316

3* meti antaŭon malantaŭen aŭ supron malsupren (tiel, turnita "b" estas "d" aŭ "p"); movi ĉirkaŭ (imagita) akso (tiel, turnita "^" povas esti ">"); ŝanĝi la direkton

Front 317

interesi

Back 317

3* veki scivolon (ĉu en la afero estas ia utilo, profito, kono aŭ scio (por iu)); interesiĝi: esti scivola (ĉu la afero povas prezenti iel utilon,...); interesa: kio eble povas prezenti ian utilon, profiton, konon aŭ scion (por iu); scivolo-veka

Front 318

frato

Back 318

3* vira ido de la samaj gepatroj (rilate al alia ido)

Front 319

flugi

Back 319

3* sin movi en aero, kiel birdo aŭ insekto; moviĝi en aero per aparato (aviadilo, balono, helikoptero,...)

Front 320

lito

Back 320

3* meblo por kuŝi (kaj dormi)

Front 321

konsili

Back 321

3* diri: "pli bone faru tiel..."

Front 322

uzi

Back 322

3* fari ion per; preni kiel ilon aŭ rimedon

Front 323

ĉevalo

Back 323

3* besto kvarpieda por rajdi aŭ tiri (Equus) (henas: "hi-hi")

Front 324

miri

Back 324

3* esti surprizita (ĉar io okazis, pri kio oni pensis, ke ĝi ne okazos aŭ ne povas okazi)

Front 325

ĵeti

Back 325

3* per forto (tra aero) meti ien

Front 326

birdo

Back 326

3* besto dukrura kun flugiloj, kun plumoj, ovo-naska (Aves) [anaso, korvo, hirundo, aglo, struto,...]

Front 327

vojaĝi

Back 327

3* iri aŭ veturi al malproksima loko, aŭ de loko al loko (al loko...) (dum pluraj tagoj)

Front 328

fingro

Back 328

3* movebla elstara parto de mano aŭ piedo

Front 329

blanka

Back 329

3* senkolora, tute hela; kun koloro de neĝo, kreto; (paperfolio, ĉeko:) sen skribita teksto

Front 330

lumi

Back 330

3* esti tre hela, brila; (suno lumas, kaj lumigas Teron; luno lumas, kaj lumigas Teron; lampo lumas kaj lumigas)

Front 331

fali

Back 331

3* rapide moviĝi de supre malsupren; renversiĝi

Front 332

lingvo

Back 332

3* ĉio, kion homoj diras (malsama en malsamaj lokoj); skribaĵoj kaj paroloj, per kiuj homoj komprenas unu la alian; nacilingva: ne en Esperanto

Front 333

renkonti

Back 333

3* vidi alian homon kaj iri al li aŭ ŝi; vidi aŭ sperti (ion) survoje, dum legado,...; renkontiĝi: renkonti unu la alian; kunveni

Front 334

letero

Back 334

3* frazoj sur papero por sendi al iu (en koverto)

Front 335

ĉielo

Back 335

3* tio super ni (ekster domo), kie estas nuboj aŭ ne; (religio:) loko, kie loĝas la dio(j), paradizo

Front 336

piedo

Back 336

3* la parto de la korpo, je fino de la kruro, sur kiu homo aŭ besto iras; simila parto, sur kiu staras objekto

Front 337

edzo

Back 337

3* viro ligita al virino (iuloke: al vir(in)o(j)) por vivi kune, per ceremonio (geedziĝo, nupto), kontrakto aŭ fakto

Front 338

bruli

Back 338

3* esti konsumata de fajro (fajro bruligas ĝin); bruligi: (ankaŭ:) vundi per varmego; brulo: (ankaŭ:) akra jukado

Front 339

naski

Back 339

3* ekhavi idon; eligi idon el sia korpo

Front 340

soni

Back 340

3* fari tiel, ke oni povas rimarki per oreloj

Front 341

pasi

Back 341

3* ne resti; ne halti; preteriri sen halto; trairi sen halto; iom post iom malaperi aŭ ne plu okazi (la semajno pasis sen gravaj okazaĵoj; la pluvo pasis); pasigi: irigi de loko al loko sen halto; igi (tempon) pasi, farante ion (kie vi pasigis vian libertempon?)

Front 342

tablo

Back 342

3* meblo por manĝi aŭ labori, kun horizontala supra surfaco (manĝo-, vendo-, tualeto-, (oficeja) skribotablo)

Front 343

bati

Back 343

3* doni forta(j)n frapo(j)n

Front 344

koloro

Back 344

3* [ruĝa, blua, verda, flava,...]

Front 345

paco

Back 345

3* sen milito; sen bataloj; sen kvereloj

Front 346

arbo

Back 346

3* alta planto kun ligna trunko kaj multaj branĉoj [kverko, abio, betulo, fago, tamarindo,...]

Front 347

trinki

Back 347

3* enbuŝigi likvon (akvon, lakton, kafon,...)

Front 348

korto

Back 348

3* terpeco inter aŭ apud domoj; ne-kampa parto de bieno, biendom(ar)o; kortego: domo de reĝo, reganto,..., kun funkciuloj

Front 349

punkto

Back 349

3* tre malgranda loko (en spaco aŭ tempo); aparta (malgranda) parto de teksto aŭ argumentado; la signo "."

Front 350

provi

Back 350

3* fari por vidi, ĉu oni povas fari (aŭ ĉu funkcias)

Front 351

krii

Back 351

3* tre forte, tre laŭte, tre akre diri aŭ voki

Front 352

familio

Back 352

3* patro, patrino kaj infanoj, kune (kun aŭ sen aliaj parencoj loĝantaj kun ili); parencaro

Front 353

kanti

Back 353

3* muzike paroli; kanto: vortoj kaj melodio kantataj

Front 354

premi

Back 354

3* meti manon (aŭ ion alian) sur ion kaj uzi forton (puŝi); uzi forton por malgrandigi ion

Front 355

akvo

Back 355

3* tio, en kio naĝas fiŝoj; la plej ofta likvo sur Tero (H2O); loko kie estas multe da H2O kune

Front 356

parto

Back 356

3* ne la tuto, sed ligita (nun aŭ iam) al la tuto

Front 357

fenestro

Back 357

3* truo en muro (kun vitro) por tralasi lumon aŭ por trarigardi; fako sur komputila ekrano

Front 358

regi

Back 358

3* igi homojn (aŭ aĵon) fari tion, kion oni volas; estri ĉiujn aliajn; regilo: ilo por regi aparaton

Front 359

okupi

Back 359

3* eniri aŭ eksidi kaj ne foriri; preni por sia uzo; plenigi kapon kaj ne foriri el la kapo; plene altiri ies atenton; (okupiĝi pri io: dediĉi sian atenton al io; esti faranta ion; esti pensanta pri io); okupo: kio okupas iun

Front 360

propra

Back 360

3* de tiu/tio mem, ne de iu/io alia

Front 361

dolĉa

Back 361

3* kun gusto kiel de sukero, mielo,...; aminda

Front 362

okulo

Back 362

3* parto de la korpo, per kiu oni vidas (en kapo)

Front 363

bezoni

Back 363

3* ne povi esti aŭ fari sen

Front 364

frukto

Back 364

3* parto de planto, kiu enhavas semojn [citrono, pomo, banano, oranĝo, vinbero,...]

Front 365

tiri

Back 365

3* uzante forton, movi al si (aŭ kun si); fari, ke io sekvas: ĉevalo tiras ĉaron; retiriĝi: cedi, reiri

Front 366

danki

Back 366

3* diri al iu, ke oni estas kontenta pri ties faro

Front 367

monto

Back 367

3* tera altaĵo (centojn aŭ milojn da metroj alta)

Front 368

pura

Back 368

3* tio kaj nenio alia; senmakula; lavita, balaita

Front 369

urbo

Back 369

3* loko kun multaj (pli ol kelkmil) domoj kaj multaj homoj; urbego: kun milionoj da loĝantoj

Front 370

kuraĝa

Back 370

3* ne timanta; sentanta sin tre forta por fari ion

Front 371

atendi

Back 371

3* resti ĝis alveno de iu/io; resti ĝis io okazos; firme pensi, ke io okazos; ne jam fari ion (ĝis...)

Front 372

ŝanĝi

Back 372

3* aliigi; malsamigi; preni aŭ doni alian anstataŭe

Front 373

kreski

Back 373

3* pligrandiĝi (iom post iom)

Front 374

rakonti

Back 374

3* paroli pri okazaĵo vera aŭ imagita

Front 375

simpla

Back 375

3* sen komplikaĵoj; facile solvebla; unu-parta

Front 376

fermi

Back 376

3* igi ne en- aŭ elirebla (pordon, ĉambron, sakon,...); forigi interspacon (fermi kurtenon, rondon, zonon, cirkviton, libron,...); ĉesigi, fini (diskuton, kunvenon,...)

Front 377

kuri

Back 377

3* tre rapide iri; seninterrompe flui

Front 378

peco

Back 378

3* parto el tuto, ne (plu) ligita al la tuto; rompaĵo; ero; unu el multaj samaj aŭ similaj

Front 379

suno

Back 379

3* nia stelo, ĉirkaŭ kiu rondiras Tero

Front 380

perdi

Back 380

3* ekmalhavi; ekhavi malprofiton, malavantaĝon

Front 381

memori

Back 381

3* teni en kapo; ankoraŭ scii poste

Front 382

mono

Back 382

3* per kio oni pagas [dolaroj, eŭroj, dinaroj, rupioj, enoj,...]; monbileto: papera mono; monero: metala mono

Front 383

filo

Back 383

3* vira ido (rilate al liaj gepatroj)

Front 384

pensi

Back 384

3* havi ideojn en la kapo; labori per kapo

Front 385

persono

Back 385

3* homo, konebla laŭ nomo aŭ funkcio; homo kun siaj propraj ecoj; (gramatiko:) parolanto ("unua persono"), alparolato ("dua persono") aŭ priparolato ("tria persono"); personeco: la propraj (ne-korpaj) ecoj (karaktero, konduto,...) de iu homo, kiel tuto

Front 386

maro

Back 386

3* tre granda (sala) akvo

Front 387

vento

Back 387

3* moviĝo de aero

Front 388

mateno

Back 388

3* komenco de tago post nokto; lumiĝo

Front 389

fraŭlo

Back 389

3* viro ne (jam) edziĝinta

Front 390

varma

Back 390

3* kun relative alta temperaturo; (fajro: varmega)

Front 391

pordo

Back 391

3* malfermaĵo, per kiu oni eniras kaj eliras domon aŭ ĉambron (fermebla); tio, kio fermas la eniran (kaj eliran) malfermaĵon de domo aŭ ĉambro

Front 392

libro

Back 392

3* frazoj sur papero: multaj paĝoj kune (binditaj)

Front 393

vera

Back 393

3* tiel, kiel estas; tia, kia estas; malfalsa; ne mensogita

Front 394

haro

Back 394

3* fadenforma kreskaĵo sur la haŭto de homo aŭ de iuj bestoj (ĉe homoj multaj haroj kreskas sur la kapo, tial pri homoj "hararo" kutime signifas "ĉiuj kapharoj kune")

Front 395

rimedo

Back 395

3* ilo por fari ion; io bezonata por fari ion

Front 396

knabo

Back 396

3* juna viro

Front 397

lasi

Back 397

3* ne ŝanĝi; ne forpreni; restigi; ne ĝeni; ne malhelpi; ne malpermesi; forlasi: foriri kaj restigi

Front 398

postuli

Back 398

3* firme diri: "mi volas havi tion!" aŭ "faru tion!"; fari aŭ kaŭzi, ke io estas nemalhavebla; necesigi

Front 399

serĉi

Back 399

3* iri kaj rigardi (ĉie) por trovi

Front 400

arto

Back 400

3* difinita maniero por fari ion (belan); maniero por lerte fari ion; la farado de io pro ĝia beleco (=belarto); (artefarita: farita de homo aŭ maŝino, ne natura)

Front 401

rimarki

Back 401

3* ekkonscii (ke io okazas, ke io estas ia,...)

Front 402

timi

Back 402

3* pensi, ke malbono povos okazi; malkuraĝi

Front 403

horo

Back 403

3* 60 minutoj [mezuro por tempo]; (la horo: la (nuna) punkto en tempo: kioma horo estas? la dua kaj duono)

Front 404

semajno

Back 404

3* 7 tagoj

Front 405

afabla

Back 405

3* kun agrablaj, plaĉaj vortoj kaj agoj; amika; helpema

Front 406

konstrui

Back 406

3* kunmeti el diversaj materialoj, ekzemple domon, ponton,... (ankaŭ: vorton, frazon, argumentojn,...)

Front 407

hejmo

Back 407

3* la propra aŭ familia loĝejo; famili(ec)a restadejo

Front 408

pagi

Back 408

3* doni monon (por ricevi ion (objekton, servon,...) aŭ pro devo); enpagi (al konto/kaso); elpagi (de konto/kaso)

Front 409

ordo

Back 409

4* kiam io estas aranĝita en regula, ne hazarda maniero; ---::---::---::--- estas ordo, -:---::-:--:::-- ne estas ordo; ordigi: fari ordon; aranĝi laŭ iu ordo

Front 410

papero

Back 410

4* materialo, sur kiu oni skribas leterojn kaj presas librojn aŭ gazetojn; folio el tiu materialo; dokumento

Front 411

dubi

Back 411

4* ne esti certa; ne scii, ĉu io estas vera aŭ nevera, bona aŭ malbona; ne esti certa, ĉu io okazos aŭ ne

Front 412

aperi

Back 412

4* ekvidiĝi; ekesti; montri sin; esti publikigita

Front 413

fiŝo

Back 413

4* besto kun skvama haŭto kaj naĝiloj, vivanta en akvo, movanta sin naĝante (Pisces) [karpo, haringo, ezoko,...]; fiŝ(kapt)i: (provi) kapti fiŝojn

Front 414

ligi

Back 414

4* igi kunaj; maldisigi; fiksi per ŝnuro

Front 415

mezo

Back 415

4* en "abcde" c estas en la mezo; en "O", la mezo estas malplena; (meza: en la mezo; ne ekstrema)

Front 416

daŭro

Back 416

4* kvanto da tempo, dum kiu io okazas

Front 417

angulo

Back 417

4* spaco inter du sin tuŝantaj linioj aŭ muroj (>, <)

Front 418

fero

Back 418

4* plej uzata metalo (Fe)

Front 419

kovri

Back 419

4* igi nevidebla (aŭ fermi), surmetante ion; malkovri: (ankaŭ:) ekvidi, ekrimarki (aŭ montri) ion nekonatan

Front 420

historio

Back 420

4* (rakontoj pri) tio, kio okazis

Front 421

diversa

Back 421

4* kun malsamaj ecoj

Front 422

rondo

Back 422

4* io simila al la litero "O" (kun aŭ sen truo en la mezo); kiam ĉiuj homoj (aŭ aĵoj) estas simile malproksimaj de iu centro (meza punkto); grupo, en kiu neniu estas la unua (plej grava) aŭ la lasta (plej malgrava); ronda: kun formo de (parto de) rondo, cirklo, disko, globo, sfero, cilindro

Front 423

ekzemplo

Back 423

4* io, kion oni imitu; unu el similaj (se oni vidas ĝin, oni povas imagi la aliajn)

Front 424

agrabla

Back 424

4* tiel, ke estas bona sento

Front 425

seĝo

Back 425

4* meblo por sidi (por unu homo) (en formo de la litero "h"); (ankaŭ: seĝo en parlamento); brakseĝo: fotelo

Front 426

ligno

Back 426

4* tio, el kio konsistas arbo-trunkoj; tia materialo

Front 427

kapti

Back 427

4* ekpreni, tiel, ke la kaptaĵo aŭ kaptito ne plu povas foriri; (figure: kapti la atenton, la signifon)

Front 428

rozo

Back 428

4* floro kvinparta, ofte ruĝa laŭ koloro (koloro "roza": hele ruĝa, pale ruĝa), de ofte dorna arbusto (Rosa)

Front 429

printempo

Back 429

4* parto de jaro inter vintro kaj somero, kiam plivarmiĝas

Front 430

speco

Back 430

4* aro kun certaj ecoj, aliaj ol la ecoj de similaj aferoj

Front 431

celo

Back 431

4* tio, kion oni volas, ke okazu; tio, al kio oni volas veni; tio, kion oni volas atingi; celi: voli atingi; voli komprenigi ("kion vi celas?")

Front 432

direkto

Back 432

4* tien, kien iu/io iras; vojo irota [norden, dekstren, rekte antaŭen,...]; direkti: turni kaj/aŭ irigi al iu direkto aŭ celo (ankaŭ: orkestron, entreprenon,...); stiri

Front 433

esperi

Back 433

4* pensi, ke estus bone, se iu okazus; kun antaŭĝojo atendi, ke io okazos; espereble: (ofte:) ni esperu, ke...

Front 434

forgesi

Back 434

4* ne memori; perdi el memoro; ne pripensi

Front 435

vendi

Back 435

4* doni kontraŭ mono; proponi kontraŭ mono

Front 436

momento

Back 436

4* tempo-punkto; malpli ol sekundo

Front 437

zorgi

Back 437

4* fari ĉion, por ke iu sentu sin bone, aŭ por ke io okazu bone; pensi pri tio, kion oni devas fari, por ke...; pensi pri tio, kio povus okazi, se...

Front 438

fajro

Back 438

4* brulado kun flamoj (iuj el la aĵoj mem ekbrulis)

Front 439

konsenti

Back 439

4* diri: "jes, tiel estas" aŭ "jes, tiel okazu"; havi la samajn pensojn aŭ la saman preferon

Front 440

kutimo

Back 440

4* tio, kion oni faris, faras kaj faros same (sen devo por fari same); kutima: laŭ kutimo; en plej multaj okazoj

Front 441

nombro

Back 441

4* [2 17 391 1000 2,75 1/7 ...]; nombri: mezuri kvanton, montrante ĉiun aĵon aparte kaj dirante: "1, 2, 3,..."; vicnombro: la nombro laŭ loko en vico,...: 1a=unua, 2a=dua,...

Front 442

rivero

Back 442

4* granda natura akvo-fluo

Front 443

akcepti

Back 443

4* ne kontraŭi; ne rifuzi; (ankaŭ: gastigi)

Front 444

neĝo

Back 444

4* flokoj (plataj pecetoj) el frostiĝinta akvo kiuj falas el ĉielo; neĝas: falas neĝo (el ĉielo)

Front 445

vintro

Back 445

4* parto de la jaro inter aŭtuno kaj printempo, kiam estas malvarme

Front 446

nazo

Back 446

4* parto de la korpo, per kiu oni flaras (rimarkas odoron)

Front 447

komuna

Back 447

4* de pluraj homoj (aŭ bestoj aŭ aĵoj) kune

Front 448

dika

Back 448

4* (kun pli granda ol kutime) mezuro en neĉefa direkto (arbo dika aŭ maldika, dum la alto estas sama)

Front 449

ideo

Back 449

4* penso; io en kapo; unua penso pri io farota

Front 450

paŝi

Back 450

4* piede iri; meti unu piedon antaŭ la alian; paŝo: unu tia pied-meto; distanco de unu paŝo

Front 451

monato

Back 451

4* 30, 31, 28 aŭ 29 tagoj; 12-ono de jaro; unu lunciklo

Front 452

vitro

Back 452

4* malmola, rompebla, travidebla materialo, farita el sablo; okulvitroj: lensoj en muntaĵo por pli bone vidi

Front 453

justa

Back 453

4* faranta egale bone al ĉiuj homoj

Front 454

frapi

Back 454

4* (subite) forte tuŝi per mano aŭ io alia

Front 455

tranĉi

Back 455

4* per akra ilo (tranĉilo) disigi

Front 456

opinii

Back 456

4* pensi ion pri io aŭ iu; pensi pri io, kia ĝi estas

Front 457

vetero

Back 457

4* [pluvo, vento, neĝo, (mal)varmo, (mal)seko,... - kombino el tiuj]

Front 458

onklo

Back 458

4* frato de patr(in)o; edzo de fratino de patr(in)o

Front 459

glaso

Back 459

4* vitra trinkujo (vinglaso, akvoglaso,...)

Front 460

strato

Back 460

4* (parto de) vojo, kie veturas veturiloj

Front 461

erari

Back 461

4* fari neĝuste; fari malbone (dum oni ne volas fari malbone); misjuĝi; vojerari: iri laŭ neĝusta vojo

Front 462

linio

Back 462

4* seninterrompa ligo inter du punktoj (en "B" estas unu rekta linio kaj du kurbaj linioj; "O" estas unu kurba linio); _____________; unu vortovico en libro; regula servo de aŭtobuso, tramo, trajno aŭ ŝipo inter du lokoj

Front 463

aŭtuno

Back 463

4* parto de jaro inter somero kaj vintro, kiam malplivarmiĝas

Front 464

kuŝi

Back 464

4* esti en horizontala pozicio (ne stari, ne sidi, ne pendi, ne iri); troviĝi senmove

Front 465

pano

Back 465

4* manĝaĵo bakita el knedita fermentinta pasto

Front 466

pluvo

Back 466

4* akvo falanta el nubo; pluvas: falas pluvo (el ĉielo)

Front 467

kolekto

Back 467

4* multaj samaj aŭ similaj aĵoj kune metitaj; kolekti: kunigi en kolekton; kunvenigi; kolektiĝi: kuniĝi; kunveni

Front 468

floro

Back 468

4* parto de planto, ofte kolora, en kiu estas ĝiaj generiloj; flori: disvolvi florojn; prosperi

Front 469

nul

Back 469

4* 0; nuligi: senvalidigi; malanonci

Front 470

nokto

Back 470

4* kiam ne estas lumo de la suno; inter vespero kaj mateno

Front 471

kontenta

Back 471

4* pensanta, ke ĉio estas bona, ke ĉio okazis bone, ke oni havas ĉion, kion oni bezonas

Front 472

ludi

Back 472

4* fari ion ne pro utilo, sed nur por plezuro aŭ lertiĝo; sonigi muzikilon; prezenti rolon (en teatraĵo)

Front 473

komerci

Back 473

4* aĉeti kaj vendi (por havi profiton)

Front 474

kuiri

Back 474

4* fari manĝon (en bolanta akvo)

Front 475

sana

Back 475

4* kun bone funkcianta korpo (kaj menso)

Front 476

saluti

Back 476

4* diri aŭ signi "bonan tagon!" aŭ "ĝis revido!"

Front 477

kolo

Back 477

4* parto de la korpo, inter la kapo kaj la cetero de la korpo; simila parto de objekto (ekz. de botelo)

Front 478

marko

Back 478

4* rekonilo; komerca nomo; papereto aŭ stampo kun ia valoro; nomo de mono en iuj landoj; poŝtmarko: surmetaĵo por pagi sendadon de letero; marki: meti markon (signon)

Front 479

korpo

Back 479

4* la materia, fizika parto de homo aŭ besto (kun la kapo aŭ sen la kapo); la ĉefa parto de aĵo; tuta aĵo; (fiziko:) ĉia kunaĵo materia, kiu havas proprajn dimensiojn, pezon,...

Front 480

preta

Back 480

4* [laboro finita]; finfarita (ĝi estas preta); (do:) tuj uzebla/disponebla; finfarinta (li/ŝi estas preta); (do:) povanta tuj komenci fari ion (alian) (Ĉu preta(j)? Ek!)

Front 481

gaja

Back 481

4* ridema, senzorga

Front 482

aero

Back 482

4* la gasoj ĉirkaŭ ĉio en la tuta mondo; la gasoj, kiujn ni spiras por vivi; tio, en kio flugas birdoj, insektoj

Front 483

gazeto

Back 483

4* papero kun multaj skribaĵoj (novaĵoj, artikoloj), aperanta regule (unu fojon en tago, unu fojon en semajno,...)

Front 484

plumo

Back 484

4* tio, kio kovras la haŭton de birdo (birdoj havas ne harojn, sed plumojn); skribilo (por skribi per inko); pluma: (ankaŭ:) kvazaŭ aro (tufo) da plumoj

Front 485

sata

Back 485

4* sufiĉe manĝinta; plene kontentigita

Front 486

tuŝi

Back 486

4* (homoj:) meti fingro(j)n (aŭ alian korpoparton) sur ion; (aĵoj:) tiel, ke en iu loko ne estas spaco inter du aĵoj; netuŝebla: kion oni ne povas aŭ ne rajtas tuŝi (aŭ ŝanĝi)

Front 487

plori

Back 487

4* malĝoji (aŭ ĝoji) tiel, ke larmoj (akvo) fluas el la okuloj

Front 488

nubo

Back 488

4* amaso da densa vaporo en aero, kaŝanta (parte) la ĉielon; tio el kio falas pluvo

Front 489

brui

Back 489

4* fari neklarajn (malagrablajn) sonojn

Front 490

konduki

Back 490

4* montri vojon kunirante; kunirigi; veturigi

Front 491

servi

Back 491

4* labori por plenumi la dezirojn de iu alia (servi al mastro (dunginto); servi al klientoj; servi al la publiko)

Front 492

avo

Back 492

4* patro de patr(in)o

Front 493

vilaĝo

Back 493

4* ne tre multaj (kelkdek, kelkcent, kelkmil) domoj kune, ofte kun kampoj inter la domoj

Front 494

ŝipo

Back 494

4* (granda) akvo-veturilo; ŝipi: veturi per ŝipo

Front 495

fremda

Back 495

4* nekonata; de alia loko; nepropra

Front 496

ligo

Back 496

4* kuneco; kunaĵo; tio, kio kunigas

Front 497

naturo

Back 497

4* ĉio, kio kreskas mem (ne kreskigata de homoj); ĉio, kio estas ne farita de homoj aŭ maŝinoj; la naturaj ecoj de iu/io

Front 498

somero

Back 498

4* parto de jaro inter printempo kaj aŭtuno, kiam estas varme

Front 499

aŭskulti

Back 499

4* provi aŭdi; uzi la orelojn; atenti ies paroladon

Front 500

ĉapelo

Back 500

4* kapvesto (el pli-malpli malmola materialo, ofte kun elstara rando); (ankaŭ la signo "^" de iuj literoj en Esperanto)

Front 501

sufiĉa

Back 501

4* tiom, kiom necesas; tiom, ke ne necesas pli; ne tro kaj ne maltro; (sufiĉe ...a: ne malmulte ...a; ne mal...a)

Front 502

profunda

Back 502

4* (kun granda) mezuro inter la malferma parto kaj la fundo (profunda rivero, puto, fosaĵo, groto - ankaŭ: profundaj pensoj)

Front 503

minuto

Back 503

4* 60 sekundoj; 60-ono de horo [mezuro por tempo]

Front 504

besto

Back 504

4* vivanta estaĵo povanta movi sin de unu loko al alia (ne homo, ne planto); (homoj kaj bestoj estas animaloj)

Front 505

rompi

Back 505

4* dispecigi; per (iom da) forto igi ion esti ne tuta aŭ ne ligita

Front 506

prava

Back 506

4* diranta tion, kio estas vera, ĝusta

Front 507

mezuri

Back 507

4* kompari nekonatan grandon kun konata grando; rigardi, kiom da centimetroj io estas longa, larĝa aŭ alta; kiom da litroj estas; kiom da minutoj estas...; mezuro: grando laŭ kiu oni mezuras; grando difinita per mezurado; (muziko:) unu el egalaj dividaĵoj

Front 508

hundo

Back 508

4* kvarpieda besto ĉe homoj (Canis familiaris) (bojas: "boj-boj", "vaŭ-vaŭ" aŭ "ef-ef")

Front 509

plendi

Back 509

4* montri nekontentecon; diri: "tio ne estas bona", "tiel oni ne faru", "mi ne ricevis tion, kion mi volis",...

Front 510

koleri

Back 510

4* emociiĝi pro malkontento; emocie vidigi kaj aŭdigi sian fortan malkontenton

Front 511

bordo

Back 511

4* parto de tero tuŝanta akvon; tero ĉe akvo

Front 512

brili

Back 512

4* radii aŭ reflekti lumradiojn (brilas suno, oro,...)

Front 513

laca

Back 513

4* sen forto post laboro; ripozema; dormema

Front 514

suferi

Back 514

4* senti (tre) malbone pro io, kio okazas, aŭ pro io, kion faras iu alia; esti tiu, al kiu okazas io malbona

Front 515

precipa

Back 515

4* ĉefa; plej grava; unuavice pripensinda

Front 516

planko

Back 516

4* malsupra ebeno de ĉambro; tio, sur kio oni iras en domo

Front 517

plezuro

Back 517

4* agrabla, ĝoja, gaja sento; plezuri: senti, havi plezuron; plezurigi: havigi plezuron

Front 518

aparta

Back 518

4* ne kuna; dis(igit)a de; speciala

Front 519

gajni

Back 519

4* ricevi, ĉar oni ion bone faris; esti la plej kapabla, lerta aŭ bonŝanca en konkurso (kaj do gajni premion)

Front 520

kaŝi

Back 520

4* meti ion ien, tiel, ke oni ne vidas ĝin; ne priparoli; ne sciigi; teni sekrete; malkaŝi: montri/diri ion kaŝitan

Front 521

salti

Back 521

4* (homo aŭ besto:) (ek)movi sin tiel, ke neniu piedo tuŝas ion (surloke aŭ de unu loko al alia); (aĵo:) moviĝi de unu loko al alia loko, ne tuŝante la lokojn inter tiuj

Front 522

dio

Back 522

4* plej supera, supernatura estulo aŭ estaĵo (nehoma)

Front 523

orelo

Back 523

4* parto de la korpo, per kiu oni aŭdas (rimarkas sonojn); orelkonko: la ekstera parto de la orelo

Front 524

pardoni

Back 524

4* diri: "ne estis bone, ke vi faris tion, sed nun estas bone inter ni"; ne puni ion punindan

Front 525

lakto

Back 525

4* likvo el mamo de homo aŭ besto (ekzemple: bovino, ŝafo), kiun trinkas tre juna ido; simila suko el planto

Front 526

kalkuli

Back 526

4* labori kun nombroj: 7+5=12 8x7=56 312/3=104; (kalkuli pri io/iu: firme fidi (ke 2+2 estos 4))

Front 527

doloro

Back 527

4* tre malbona (korpa) sento (kiam oni forte falas, tranĉas sin,...); dolori: (interne) sentigi doloron (post tiu falo, lia genuo doloras); dolorigi: (de ekstere) kaŭzi, ke io doloras (dolorigi per frapo)

Front 528

ŝtono

Back 528

4* malmola natura aĵo; malgranda peco de roko

Front 529

elekti

Back 529

4* preni aŭ tion aŭ tion alian; fari tion aŭ tion alian; difini (per voĉdonado), kiu aŭ kiuj ekhavos certan oficon

Front 530

stacio

Back 530

4* loko, kie publikaj veturiloj (tramo, trajno, aŭtobuso) alvenas kaj forveturas; ejo, kie signaloj (de radio, televido,...) estas ricevataj, elsendataj aŭ transsendataj

Front 531

blua

Back 531

4* kun koloro de ĉielo sennuba

Front 532

ĝardeno

Back 532

4* loko apud domo, kie oni kreskigas plantojn (por manĝo aŭ por ornamo); (ankaŭ:) parko

Front 533

brako

Back 533

4* elstara parto de homa korpo, je kies fino estas mano; elstara movebla parto de aparato

Front 534

sango

Back 534

4* ruĝa likvo en la korpo de homoj kaj bestoj; sangi: tiel, ke sango eliras (sanganta vundo)

Front 535

interna

Back 535

4* estanta en io; ne ekstera

Front 536

festi

Back 536

4* (kune) fari agrablegajn aferojn, pro io

Front 537

hela

Back 537

4* luma, prilumita (pri koloro: ne miksita kun nigro; miksita kun blanko)

Front 538

ripozi

Back 538

4* ne labori; ne fari ion, por mallaciĝi (ne dormante)

Front 539

veki

Back 539

4* igi maldorma; fini ies dormon

Front 540

verda

Back 540

4* kun koloro de freŝaj herboj (la simbolo de Esperanto estas kvinpinta verda stelo)

Front 541

sukero

Back 541

4* dolĉ(ig)a aĵo (ofte kiel sukereroj) (el suker-kano, -beto, -palmo,...); sukeri: dolĉigi per sukero

Front 542

atenta

Back 542

4* rimarkema; volanta ekscii

Front 543

silenti

Back 543

4* ne paroli, ne brui, ne fari sonojn

Front 544

dento

Back 544

4* unu el la aĵoj en buŝo, per kiuj oni mordas kaj maĉas [tranĉo-, kojno-, muel-dento]; maldika elstaraĵo de forko, kombilo,...; elstaraĵo de dentrado

Front 545

peni

Back 545

4* multe provi, forte labori por fari ion

Front 546

ĝusta

Back 546

4* tiel, kiel devas esti; senerara

Front 547

kato

Back 547

4* kvarpieda besto ĉe homoj (Felis domesticus) (miaŭas: "mi-aŭ"); kategoj: grandaj rabobestoj parencaj al kato

Front 548

kaŭzo

Back 548

4* tio, pro kio io okazas necese; kaŭzi: necese okazigi

Front 549

stato

Back 549

4* tiel, kiel estas; tia, kia io estas (nun); stati: esti en iu stato (kiel statas la afero?)

Front 550

vagono

Back 550

4* veturilo por multaj homoj aŭ por multe da ŝarĝo, ofte parto de trajno (=vagonaro) aŭ tramo

Front 551

amaso

Back 551

4* granda kvanto kune

Front 552

aĝo

Back 552

4* kvanto de vivjaroj; aĝa: (ofte:) maljuna

Front 553

kara

Back 553

4* amika, amata; (ankaŭ:) multekosta; kun alta prezo

Front 554

ordoni

Back 554

4* forte diri al iu, ke li/ŝi faru ion; diri "faru!!"

Front 555

utila

Back 555

4* bona por esti uzata; bona por atingi rezulton; utili: alporti utilon; utiligi: uzi ion tiel, ke ĝi estas utila

Front 556

larĝa

Back 556

4* (kun granda) mezuro alie ol laŭ longo aŭ alto; kun sufiĉe da spaco

Front 557

voki

Back 557

4* venigi iun per (laŭta) diro; tiri ies atenton per (laŭta) diro; telefoni al iu

Front 558

lavi

Back 558

4* purigi per akvo (kaj sapo)

Front 559

batali

Back 559

4* uzi forton kontraŭ iu (malamika); interbatiĝi

Front 560

supro

Back 560

4* tiu parto de io, kiu estas plej alta, plej malproksima al tero aŭ planko; supre: en pli alta parto

Front 561

klaso

Back 561

5* aro da lernantoj kune lernantaj la samajn aferojn (=lerneja klaso); aro da homoj kun similaj sociaj kondiĉoj aŭ kun similaj interesoj kaj kutimoj (=socia klaso); aro da homoj, bestoj, plantoj aŭ aĵoj, similaj laŭ iu(j) eco(j) (laŭ iu ordigo); klasi: aranĝi laŭ klasoj aŭ laŭ alia ordo

Front 562

prepari

Back 562

5* fari tion, kio estas necesa por povi komenci fari ion; fari ion taŭga por iu celo (ekz. legomojn por manĝo)

Front 563

ombro

Back 563

5* malpli hela loko, ne aŭ malpli prilumata (ankaŭ en formo de figuro); ombri: ĵeti ombron sur; malpliheligi

Front 564

insekto

Back 564

5* besteto kun ses piedoj kaj (ofte) du paroj da flugiloj (Insectae) [muŝo, kulo, papilio, formiko, abelo,...]

Front 565

konservi

Back 565

5* teni ion tiel, ke ĝi ankaŭ poste estu, kiel ĝi nun estas, ke ĝi ne malboniĝu, ne difektiĝu, ne perdiĝu; konservaĵo: nutraĵo konservata (en ladskatolo,...)

Front 566

viziti

Back 566

5* iri al iu homo aŭ loko por paroli, vidi,...

Front 567

marŝi

Back 567

5* (piede) iri, regule kaj ne tro malrapide

Front 568

vendredo

Back 568

5* tago de la semajno inter ĵaŭdo kaj sabato

Front 569

freŝa

Back 569

5* nova, ne malboniĝinta; ĵus farita aŭ rikoltita

Front 570

pako

Back 570

5* kune ĉirkaŭvolvitaj aĵoj (por pli facila portado, aŭ por ke ili ne disfalu); paki: fari pako(j)n; enpaki (aĵojn en valizo)

Front 571

bani

Back 571

5* enmeti tute en likvon (en akvon) aŭ en (sun)lumon (por purigo, sano, plezuro); banejo: kie oni sin banas

Front 572

lundo

Back 572

5* tago de la semajno inter dimanĉo kaj mardo

Front 573

instrui

Back 573

5* lernigi; transdoni sciojn

Front 574

luno

Back 574

5* natura satelito de planedo; Luno: la natura satelito de Tero (ĝi lumigas (ne ĉiam) la teron dum la nokto)

Front 575

ŝteli

Back 575

5* forpreni ion ne sian (sen pago aŭ permeso)

Front 576

simila

Back 576

5* ne tute sama, sed sama laŭ iu(j) eco(j)

Front 577

truo

Back 577

5* malfermaĵo; en io: tiu loko, kie estas nenio (intencita: truo en muro por pordo aŭ fenestro; truo en vesto por trameti butonon; ne intencita: truo pro difektiĝo aŭ foruziĝo); trui: fari truo(j)n

Front 578

arĝento

Back 578

5* blanke-griza valora metalo (Ag)

Front 579

reĝo

Back 579

5* estro de lando aŭ popolo, kiu estas estro, ĉar li estas la filo (aŭ alia parenco) de la antaŭa estro

Front 580

telero

Back 580

5* plata, nur iom kava, manĝujo; (ankaŭ: tia anteno)

Front 581

religio

Back 581

5* scio aŭ kono pri supernaturaj estuloj aŭ estaĵoj kaj pri la vivo post morto (kun rilataj agoj kaj normoj)

Front 582

ekzisti

Back 582

5* esti (ie en la mondo) nun kaj vere

Front 583

ĵaŭdo

Back 583

5* tago de la semajno inter merkredo kaj vendredo

Front 584

genuo

Back 584

5* la artiko por fleksi la kruron; ĝia antaŭa ekstera flanko; genui: stari sur la genuoj

Front 585

puŝi

Back 585

5* (provi) movi ion, premante al ĝi

Front 586

klini

Back 586

5* meti ion tiel, ke unu fino estu malpli alta ol alia fino; levi unu flankon kaj mallevi la alian flankon; fleksi; oblikvigi

Front 587

mastro

Back 587

5* estro de labor(ej)o, domo, bieno, trinkejo,...; mastri: estri (kiel mastro)

Front 588

paĝo

Back 588

5* unu flanko de unu folio de libro aŭ gazeto

Front 589

efektiva

Back 589

5* vera; ne ŝajna; ekzistanta; reala

Front 590

ofico

Back 590

5* ies difinita laboro (ne manlaboro); ofici: plenumi oficon; oficejo: loko por administra aŭ serva laboro

Front 591

egala

Back 591

5* tute sama; kun la samaj ecoj, mezuroj,...; same (mal)bona, (mal)utila, (mal)granda,...; same (mal)grava, (mal)interesa,...; (egalblua: ĉie same blua); egalas: "="

Front 592

ripeti

Back 592

5* fari aŭ diri denove, duan (trian,...) fojon

Front 593

koko

Back 593

5* (kort)birdo (Gallus) (virkoko kokerikas: "ko-keri-ko", kokino klukas) (homoj manĝas la ovojn de kokinoj)

Front 594

ŝafo

Back 594

5* mambesto, bredata pro ĝia lano, lakto aŭ viando (Ovis)

Front 595

spiri

Back 595

5* enigi kaj eligi aeron tra nazo aŭ buŝo

Front 596

plafono

Back 596

5* supra ebeno de ĉambro

Front 597

azeno

Back 597

5* kvarpieda besto, simila al, sed malpli granda ol ĉevalo, kun pli longaj oreloj (Asinus) (iaas: "i-a")

Front 598

animo

Back 598

5* la ne-korpa, ne-intelekta esenco de iu/io vivanta

Front 599

porko

Back 599

5* dikhaŭta mambesto, bredata por viando (Sus)

Front 600

greno

Back 600

5* herbo, kies semojn oni muelas por fari farunon, por el ĝi fari manĝaĵojn [tritiko, sekalo, sorgo,...]

Front 601

oktobro

Back 601

5* monato de la jaro inter septembro kaj novembro (10)

Front 602

muziko

Back 602

5* plaĉa kombino de sonoj (sinsekvaj kaj samtempaj) de sama aŭ diversa alteco (farata per voĉo(j) aŭ per instrumento(j)); muziki: fari aŭ ludi muzikon

Front 603

sabato

Back 603

5* tago de la semajno inter vendredo kaj dimanĉo

Front 604

sumo

Back 604

5* [8 estas la sumo de 3 kaj 5, aŭ de 1, 3 kaj 4]; kvanto da mono (ekzemple: la sumo pagenda); sume: ĉio kune; sumigi: adicii la tuton

Front 605

marto

Back 605

5* monato de la jaro inter februaro kaj aprilo (03)

Front 606

lango

Back 606

5* movebla korpoparto en la buŝo

Front 607

ovo

Back 607

5* pli-malpli globforma aĵo, en kiu kreskas idoj de birdoj, reptilioj, insektoj,... ekster la patrina korpo, ĝis ili povas vivi ekster ĝi; ĉelo en ino, el kiu kreskos ido

Front 608

ŝlosi

Back 608

5* firme fermi per ilo (turnante ŝlosilon en seruro)

Front 609

seka

Back 609

5* senakva, senlikva; sen agrabliga aldonaĵo (vino,...)

Front 610

brusto

Back 610

5* antaŭa parto de la korpo inter la brakoj, de la talio ĝis la kolo (interne estas la pulmoj)

Front 611

grupo

Back 611

5* (malgranda) aro da homoj, bestoj aŭ aĵoj; grupigi: kunigi en grupon; grupiĝi: fariĝi grupo

Front 612

produkto

Back 612

5* aĵo farita de homo aŭ maŝino; la rezulto de iu laboro; produkti (ion): fari el krudaj materialoj substancon aŭ objekton utilan; estigi

Front 613

krajono

Back 613

5* skribilo el ligno kun kerno el grafito (=karbono (C)) (nigra) aŭ el kolora substanco

Front 614

fiksi

Back 614

5* senmovigi per ligo, gluo, najlo,...; firme decidi (daton, horon, kunvenlokon, prezon, signifon...)

Front 615

ordinara

Back 615

5* ne speciala; tia, kiaj ekzistas multaj; ĉiutaga

Front 616

horloĝo

Back 616

5* mezurilo de tempo; objekto, kiu montras la horon kaj la minutojn (per montriloj aŭ per ciferoj)

Front 617

radio

Back 617

5* linioforma aĵo komenciĝanta en iu centro; ero de lumo aŭ sono aŭ alia signalo venanta el iu centro; aparato, kiu aŭdigas sonojn, kiuj alvenis al ĝi kiel elektromagneta signalo el iu centro (=radio-ricevilo); radii: eligi radiojn (de lumo, varmo,...); klare montri varman senton (ĝojon,...)

Front 618

regiono

Back 618

5* parto de lando kun certaj (naturaj aŭ sociaj) ecoj

Front 619

ŝati

Back 619

5* havi plezurajn sentojn pro havado aŭ farado de io; havi favoran opinion pri; vidi kiel valoran; preferi

Front 620

koverto

Back 620

5* rektangula saketo el papero, en kiun oni metas leteron por povi sendi ĝin

Front 621

teruro

Back 621

5* grandega timo; teruri: fortege timigi iun; teruriĝi: eksenti teruron

Front 622

sukcesi

Back 622

5* ekhavi bonan, celitan rezulton

Front 623

plaĉi

Back 623

5* doni agrablan senton al iu, pro aspekto aŭ agado

Front 624

krei

Back 624

5* fari ion el nenio; fari ion, kio antaŭe ne ekzistis

Front 625

stelo

Back 625

5* luma objekto en nokta ĉielo, malproksima suno; figuro kun elstaraj pintoj (kvinpinta, sespinta,... stelo); iama mon-unuo en la Esperanto-movado

Front 626

studi

Back 626

5* lerni ion dum pli longa tempo; legi kaj aŭskulti prelegojn por lerni

Front 627

benko

Back 627

5* meblo por sidi (por pluraj homoj)

Front 628

griza

Back 628

5* kun koloro de cindro; inter nigra kaj blanka

Front 629

ŝtupo

Back 629

5* horizontala breto, ŝtono aŭ rando (anstataŭ deklivo) por plifaciligi supreniradon; unu breto,... de ŝtuparo; (figure: unu plia grado de io gradigita)

Front 630

karto

Back 630

5* foli(et)o el dika papero, kartono aŭ plasto

Front 631

kafo

Back 631

5* bruna aŭ nigra trinkaĵo (kuirita aŭ filtrita), el muelitaj rostitaj semoj de la kafarbo (Coffea)

Front 632

fiksa

Back 632

5* senmove ligita al io, ĉar alfiksita, aŭ senmove ligita, ĉar ĝi neniam estis aparta; neŝanĝebla

Front 633

inviti

Back 633

5* peti iun veni ien (se li aŭ ŝi volas veni tien); peti iun fari ion (se li aŭ ŝi volas fari tion); peti sen devigo

Front 634

limo

Back 634

5* kie unu afero finiĝas kaj alia komenciĝas; kie unu lando finiĝas kaj alia lando komenciĝas; limi: esti la limo inter du aferoj; troviĝi tuj apud la limo; limigi: fiksi limon; haltigi plivastiĝon

Front 635

kruro

Back 635

5* tiu parto de la korpo, per kiu homo aŭ besto iras; malsupra membro (inter genuo kaj piedo aŭ inter kokso kaj piedo); simila parto, sur kiu staras objekto

Front 636

vino

Back 636

5* malforta (12% aŭ malpli) alkohola trinkaĵo el suko de vinberoj (Vitis) aŭ el aliaj fruktoj

Front 637

kuko

Back 637

5* bakaĵo el faruno, lakto, (ovoj, sukero,...)

Front 638

estimi

Back 638

5* pensi pri iu, ke li aŭ ŝi faras bone kaj estas bona homo

Front 639

maniero

Back 639

5* tiel, kiel iu faras ion; tiel, kiel okazas io

Front 640

fundo

Back 640

5* parto de io, plej malproksima al ĝia malfermaĵo aŭ al ĝia enirejo; plej profunda parto (de rivero, puto, groto,...)

Front 641

pendi

Back 641

5* esti fiksita supre, sed krome ne; esti fiksita vertikale; pendigi: fiksi tiel; pendumi: ekzekuti kondamniton, pendigante lin per ŝnuro ĉirkaŭ la kolo

Front 642

poŝo

Back 642

5* saketo en vesto; io simila en aŭ sur io alia; poŝuloj, poŝbestoj: mamuloj, kies idoj kreskas en haŭto-poŝo de la ino, en kiu estas la cicoj (=marsupiuloj) [kanguruo,...]

Front 643

flava

Back 643

5* kun koloro de matura citrono, kun koloro simila al tiu de oro; ovoflav(aĵ)o: flava interna parto de ovo

Front 644

aprilo

Back 644

5* la monato post marto kaj antaŭ majo (04)

Front 645

decidi

Back 645

5* ne plu diskuti, sed diri: "tiel estu", "tiel okazu"; fiksi sian opinion aŭ volon, post konsiderado

Front 646

junio

Back 646

5* monato de la jaro inter majo kaj julio (06)

Front 647

novembro

Back 647

5* monato de la jaro inter oktobro kaj decembro (11)

Front 648

inko

Back 648

5* kolora likvo (aŭ pasto) por skribi (aŭ presi)

Front 649

juĝi

Back 649

5* diri aŭ decidi, ĉu iu estas kulpa aŭ ne; diri aŭ decidi, ĉu iu/io estas bona aŭ ne

Front 650

prunto

Back 650

5* dono por posta redono; prunti: doni (pruntedoni) aŭ preni (pruntepreni) kiel prunton

Front 651

moki

Back 651

5* diri ridigajn vortojn pri iu; (malŝate) ridi pri iu

Front 652

aranĝi

Back 652

5* okazigi; fari la necesajn aferojn, por ke io povu okazi; taŭge kunmeti; aranĝo: la maniero, en kiu io estas aranĝita; la rezulto de la aranĝado

Front 653

poŝto

Back 653

5* servo por transporti leterojn

Front 654

saĝa

Back 654

5* kiu konas respondon al multaj demandoj pri la vivo, kaj la diferencon inter bono kaj malbono

Front 655

kapabla

Back 655

5* povanta bone fari ion; povanta bone fari multajn aferojn

Front 656

objekto

Back 656

5* aĵo konkreta; (gramatiko:) tio/tiu, al kio/kiu la ago estas direktita (t.e. unu funkcio de komplemento)

Front 657

aŭgusto

Back 657

5* la monato post julio kaj antaŭ septembro (08)

Front 658

dimanĉo

Back 658

5* tago de la semajno, inter sabato kaj lundo

Front 659

numero

Back 659

5* nombro kiel rekonilo; vicnombro; signo de nombro (n-ro 12); unu eldono de revuo, gazeto; numeri: signi per numero (kvin numeritaj ekzempleroj)

Front 660

preferi

Back 660

5* ŝati aŭ voli ion pli forte, ol ion alian

Front 661

donaco

Back 661

5* io donita (sen pago) por plezuro aŭ ĝojo; donaci (ion al iu): doni donace, senpage

Front 662

mola

Back 662

5* se la formo estas facile ŝanĝebla per premado (freŝe bakita pano, lano kaj lanugo estas molaj, sed malnova pano, vitro kaj ŝtono estas malmolaj)

Front 663

gardi

Back 663

5* atenti kaj fari ĉion por ke ne okazu io malbona al iu/io; gardilo: (ankaŭ:) kiu interrompas elektran cirkviton

Front 664

lerta

Back 664

5* kiu povas facile kaj rapide fari ion

Front 665

dorso

Back 665

5* homoj: malantaŭa parto de la korpo; kvarpiedaj bestoj: supra parto de la korpo

Front 666

korbo

Back 666

5* ujo (portebla) el plektitaj branĉoj, tigoj, rubandoj, metalfadenoj

Front 667

bruna

Back 667

5* kun koloro de malfreŝaj herboj aŭ malnova ligno

Front 668

bovo

Back 668

5* granda remaĉanta mambesto (Bos) bredata por lakto kaj/aŭ viando (el haŭto: ledo) (bovino muĝas: "mu-u")

Front 669

verko

Back 669

5* arta skribaĵo (libro, rakonto, poemo), pentraĵo, skulptaĵo, muzikaĵo,...; verki: fari ion tian

Front 670

voĉo

Back 670

5* la sono de homa parolado aŭ besta blekado; la (esprimita) opinio de unu persono inter multaj

Front 671

leĝo

Back 671

5* aro da reguloj, validaj por ĉiuj homoj en iu lando

Front 672

adreso

Back 672

5* [strato, numero, urbo, lando]; adresi: surmeti adreson; direkti (leteron, parolon) al...

Front 673

peza

Back 673

5* (science:) (forte) altirata de Tero aŭ de la planedo, kie oni troviĝas (mezurate per nutonoj); (praktike, sur Tero:) (kun granda) mezuro laŭ gramoj aŭ kilogramoj ("pezo" = "maso mezurata per pesado")

Front 674

flui

Back 674

5* moviĝi de unu loko al alia (pri likvo aŭ gaso); seninterrompe moviĝi (komunikado, parolo,...)

Front 675

kompati

Back 675

5* kunsenti malfeliĉon, kiam iu alia estas malfeliĉa

Front 676

merkredo

Back 676

5* tago de la semajno inter mardo kaj ĵaŭdo

Front 677

danĝero

Back 677

5* kio povas esti malbona; kio povas kaŭzi malfeliĉon; kio povas eĉ kaŭzi morton

Front 678

glacio

Back 678

5* solida akvo (malpli varma ol 0°C); glaciaĵo: frostigita dolĉaĵo el akvo aŭ lakto (kremo), siropo, fruktoj,...

Front 679

tondi

Back 679

5* disigi per du ligitaj tranĉiloj (tondilo)

Front 680

kulero

Back 680

5* manĝilo aŭ ĉerpilo (iom) kuvo-forma

Front 681

trafi

Back 681

5* sukcesi atingi lokon celitan; kiam ĵetita ŝtono aŭ pilko aŭ pafita kuglo atingas la punkton, kiun oni volas, ke ĝi atingu; suferigi; sukcesi renkonti; hazarde renkonti

Front 682

folio

Back 682

5* plata, ne-ligna, elstara parto de planto (ofte verda); peco da papero aŭ alia maldika plata materialo; foliumi (libron): rigardi (ne vere legi) folion post folio

Front 683

amuzi

Back 683

5* plezurigi; ĝuigi; gajigi; ridigi

Front 684

promesi

Back 684

5* diri firme, ke oni faros ion aŭ ke oni donos ion

Front 685

majo

Back 685

5* monato de la jaro inter aprilo kaj junio (05)

Front 686

januaro

Back 686

5* unua monato de la jaro, inter decembro kaj februaro (01)

Front 687

kuzo

Back 687

5* filo de frat(in)o de patr(in)o

Front 688

ĉesi

Back 688

5* komenci ne esti; komenci ne okazi (ĝi ĉesis: ĝi ne plu okazas); ĉesi -i: komenci ne -i; ne plu -i (Ĉesu plendi!)

Front 689

lago

Back 689

5* sufiĉe granda akvo(-loko), ĉirkaŭ kiu ĉiuflanke estas tero

Front 690

vasta

Back 690

5* (kun granda) mezuro en pluraj direktoj

Front 691

agi

Back 691

5* fari ion pri io; aktive okupiĝi pri io; ne resti senfara; (agi al/kun iu(j):) konduti, trakti

Front 692

februaro

Back 692

5* monato inter januaro kaj marto (02)

Front 693

decembro

Back 693

5* lasta monato de la jaro, inter novembro kaj januaro (12)

Front 694

kulpa

Back 694

5* kiu (konscie) faris ion malbonan

Front 695

sako

Back 695

5* ujo el ŝtofo, ledo, papero,...; dormosako: el izola materialo, por dormi en ĝi (ekstere) dum kampado

Front 696

butero

Back 696

5* graso prenita el (bovina) lakto per kirlado de la kremo; buterpano: tranĉaĵo da pano ŝmirita per butero

Front 697

spirito

Back 697

5* la ne-materia, ne-fizika parto de homo; ĝenerala maniero de rigardo al la mondo kaj traktado de homoj kaj okazaĵoj; ne-materia estulo

Front 698

ŝtato

Back 698

5* lando kiel regado-sistemo ("lando" estas ĝenerale uzata vorto, "ŝtato" kaj "regno" estas politikaj terminoj)

Front 699

vaporo

Back 699

5* gasforma akvo (pli ol 100°C); vapori: eligi vaporon; vaporiĝi: fariĝi vaporo (figure: malaperi)

Front 700

efiki

Back 700

5* havi, kaŭzi (konstateblan) rezulton; estigi; influi

Front 701

fonto

Back 701

5* loko, kie venas akvo el tero; tio, el kio venas io; tio, de kio oni ekhavis informon; fonti: eliĝi el fonto

Front 702

cetera

Back 702

5* kroma; alia; ĉiu aŭ ĉio ne dirita, ne menciita

Front 703

rekta

Back 703

5* sen kurboj, sen flankeniĝoj; tiel ke du punktoj estas ligitaj per plej mallonga linio; tiel, ke la vojo estas plej mallonga; (pri angulo:) orta (90°); rekto: rekta linio

Front 704

rulo

Back 704

5* pli-malpli longa objekto cilindroforma, kiun oni povas ruli (rulo por premi paston; rulo de skribmaŝino; rulo da papero)

Front 705

ruli

Back 705

5* movi ion turnadante ĝin (ekzemple: ruli pilkon); meti (volvi) ion ĉirkaŭ iun (konkretan aŭ imagitan) akson (ekzemple: ruli paperon)

Front 706

atingi

Back 706

5* veni ĝis dezirata loko; veni ĝis dezirata rezulto

Front 707

senco

Back 707

5* tio, kion oni komprenu el vorto aŭ frazo; enhavo, signifo; (ankaŭ: aŭ tien, aŭ reen; aŭ supren aŭ malsupren; aŭ dekstren aŭ maldekstren; aŭ plus aŭ minus;...)

Front 708

serioza

Back 708

5* sen rido aŭ ŝerco; ne por ridi aŭ ŝerci (ĉar temas pri io grava)

Front 709

promeni

Back 709

5* (piede) iri por plezuro

Front 710

kuraci

Back 710

5* (provi) sanigi

Front 711

intenci

Back 711

5* voli fari ion iam; voli fari ion kun iu celo; laŭvole fari ion

Front 712

herbo

Back 712

5* (kutime verda) planto sen lignaj partoj

Front 713

julio

Back 713

5* monato de la jaro inter junio kaj aŭgusto (07)

Front 714

septembro

Back 714

5* monato de la jaro inter aŭgusto kaj oktobro (09)

Front 715

kruco

Back 715

5* signo, figuro aŭ objekto en formo de "+" aŭ "x"; la loko, kie du linioj, vojoj, fadenoj,... faras tian figuron; kruci: meti du objektojn tiel, ke ili formas krucon; bredi idon de diversrasaj bestoj aŭ plantoj; krucumi: ekzekuti kondamniton, pendigante lin sur kruco

Front 716

mardo

Back 716

5* tago de la semajno inter lundo kaj merkredo

Front 717

riproĉi

Back 717

6* akuze, kulpige kritiki; mallaŭdi; diri: "Vi estus devinta ne fari tion!", "Pro vi iris malbone!"

Front 718

kombi

Back 718

6* ordigi hararon per ilo kun multaj maldikaj dentoj (kombilo)

Front 719

speciala

Back 719

6* ne ordinara; ne kutima; kun nekomunaj ecoj; ne ĝenerala; farita por aparta celo; specialisto: iu, kiu tre multe scias pri aparta temo aŭ fako

Front 720

vico

Back 720

6* pluraj homoj aŭ objektoj, en unu linio metitaj, unu post la alia (unu apud la alia aŭ unu malantaŭ la alia); pluraj sinsekvaj okazaĵoj

Front 721

konsisti

Back 721

6* esti kunmetita (el kiuj partoj, eroj, kiu materialo)

Front 722

tolo

Back 722

6* teksaĵo el (kutime plantaj) fadenoj

Front 723

cifero

Back 723

6* [1 2 3 4 5 6 7 8 9 0]; cifereca: (kiel komputilo)

Front 724

eviti

Back 724

6* (prefere) ne iri al iu/io (pro ebla danĝero); (prefere) ne paroli kun iu (pro malŝato); (prefere) ne fari ion

Front 725

fumi

Back 725

6* elblovi fumon; ensuĉi kaj elblovi fumon de brul(et)anta tabako aŭ alia herbo

Front 726

respekti

Back 726

6* senti estimon; ne agi kontraŭ (leĝo, kutimo,...)

Front 727

ŝnuro

Back 727

6* kuntorditaj aŭ kunplektitaj fadenoj, uzataj por ligi, tiri, fari pakojn,...; ŝnuri: ligi aŭ fermi per ŝnuro

Front 728

publiko

Back 728

6* tiuj, al kiuj iu parolas; tiuj, kiuj rigardas teatraĵon, ĉeestas sportkonkuron, vizitas muzeon,...; la homoj ĝenerale; publika: por ĉiuj, kiuj volas aŭdi, utiligi, ĉeesti,...; publikigi: publike anonci; aperigi en presa formo (en/kiel libro, en gazeto,...) por ke la publiko povu legi ĝin

Front 729

fako

Back 729

6* parto de kesto aŭ ŝranko, apartigita per septoj (vandoj) de aliaj fakoj; dividaĵo de surfaco apartigita per linioj de aliaj fakoj, ekzemple de ŝak- aŭ dam-tabulo; temaro por lerni aŭ studi, apartigita de aliaj temaroj; temaro kiun iu lernis aŭ studis (por sia laboro); laboro, por kiu necesas lerni aŭ studi certan temaron

Front 730

hejti

Back 730

6* varmigi domon; fari varmon por produkti ion

Front 731

salo

Back 731

6* natria klorido (NaCl), uzata por doni guston al manĝaĵo aŭ por konservi manĝaĵojn; sali: meti salon en/sur (sali manĝaĵon)

Front 732

botelo

Back 732

6* (vitra) ujo kun malvasta malfermaĵo

Front 733

honoro

Back 733

6* granda estimo montrata de aliaj al iu; sento pri sia estimindeco/valoro; honori: montri grandan estimon

Front 734

tremi

Back 734

6* skuiĝi; skuetiĝi (pro timo, malvarmo)

Front 735

meblo

Back 735

6* [tablo, seĝo, lito, ŝranko,...]; mebli: provizi per mebloj; meblaro: la mebloj de unu ĉambro aŭ domo

Front 736

ŝerci

Back 736

6* diri, rakonti ion lude, ridige

Front 737

forko

Back 737

6* manĝilo kun pikiloj; (forkego: por pajlo,...)

Front 738

krimo

Back 738

6* (tre) puninda ago [ŝtelo, murdo,...]; krimi: fari krimon

Front 739

kajero

Back 739

6* kelkaj kunligitaj falditaj folioj da papero (aparta (skribkajero,...) aŭ kiel parto de libro)

Front 740

kilogramo

Back 740

6* 1000 gramoj [mezuro por maso kaj pezo]

Front 741

avara

Back 741

6* kiu ne volas elspezi sian monon; kiu ne volas doni ion al iu alia

Front 742

ĉiel

Back 742

6* en ĉiu maniero; ĉiumaniere; en ĉiu grado, ĉiugrade

Front 743

vango

Back 743

6* parto de la vizaĝo, inter buŝo kaj orelo

Front 744

sankta

Back 744

6* respektinda pro religio; netuŝebla

Front 745

vundo

Back 745

6* difekto de la korpo, el kiu fluas sango, aŭ kie mankas karno aŭ haŭto; vundi (iun): fari vundon

Front 746

legomo

Back 746

6* planto manĝata de homoj (ne frukto, ne spic-herbo); legomaĵo: manĝaĵo (plado) el legomoj (kun saŭco)

Front 747

okcidento

Back 747

6* kie la suno malleviĝas (geografie: °U=ueste)

Front 748

fumo

Back 748

6* varma aero, gasoj kaj malpuraĵoj, kiuj de fajro iras en aeron

Front 749

gliti

Back 749

6* movi sin/moviĝi per ŝovado sur tre glata surfaco; ŝoviĝi sur tre glata surfaco; movi sin/moviĝi tuŝante la teron (aŭ neĝon, aŭ glacion) sen radoj

Front 750

skrapi

Back 750

6* per akra ilo forpreni iom de la surfaco de io

Front 751

polvo

Back 751

6* tre malgrandaj sekaj eroj (restaĵo, malpuraĵo)

Front 752

kisi

Back 752

6* tuŝi iun per la lipoj por esprimi amon aŭ respekton

Front 753

kompari

Back 753

6* rigardi du aŭ plurajn aferojn por vidi la diferencojn kaj/aŭ similaĵojn

Front 754

fadeno

Back 754

6* (tre) longa, tre maldika peco ŝpinita el plantaj fibroj, bestaj haroj, aŭ alia materialo

Front 755

poto

Back 755

6* iom alta ujo por diversaj uzoj: kuir-poto, flor-poto, akvo-poto,...; mikspoto: manĝaĵo miksita (en unu poto)

Front 756

kulturo

Back 756

6* ĉio, kio ne estas naturo; kiel homoj rilatas al sia ĉirkaŭaĵo kaj ŝanĝas ĝin: prilaborado de tero, kreskigo de plantoj, bredado de bestoj; organizado de kaj vivado en socio, kun normoj kaj kutimoj kaj la lingvoj uzataj; konstruado, metioj kaj industrio kaj la iloj uzataj; plibeligo de la ĉirkaŭaĵo per bel-arto, teatraĵoj, literaturo, konstru-arto...

Front 757

pluraj

Back 757

6* pli ol unu (aŭ du); ne nur unu

Front 758

regno

Back 758

6* sendependa lando (aŭ landaro)

Front 759

ebena

Back 759

6* sen elstaraĵoj aŭ kavaĵoj; sen altaĵoj aŭ malaltaĵoj; ĉie je (proksimume) sama nivelo; sen reliefo

Front 760

streĉi

Back 760

6* plilongigi aŭ plilarĝigi per tirado; tre uzi sian korpan aŭ spiritan forton; trostreĉita: ne plu elasta

Front 761

honesta

Back 761

6* ne mensoganta; parolanta la veron; faranta tion, kion oni devus fari

Front 762

densa

Back 762

6* kun multe da eroj en unu loko; kun malmulte da aero aŭ akvo inter la eroj

Front 763

konduti

Back 763

6* agi laŭ iu maniero; esti amika aŭ ne; helpi homojn aŭ ne;...

Front 764

ŝarĝo

Back 764

6* tio (peza), kion iu/io portas; ŝarĝi: meti pezajn portotajn aferojn sur iun/ion aŭ en ion

Front 765

spegulo

Back 765

6* glata brila surfaco, resendanta lumon; glata objekto, en kiu oni povas vidi sin; speguli: resendi bildon; turni bildon dekstre-maldekstren

Front 766

kuvo

Back 766

6* ujo sufiĉe profunda kaj vasta

Front 767

stranga

Back 767

6* miriga; ne laŭ atendoj; neniam vidita

Front 768

desegni

Back 768

6* fari bildon per krajono, plumo, kreto (sur papero) (aŭ simile); (ankaŭ:) fari bildon de farota objekto

Front 769

fakto

Back 769

6* io, pri kio ne ekzistas dubo; efektivaĵo; kontrolebla veraĵo

Front 770

gvidi

Back 770

6* montri al iu, kien iri aŭ kion fari

Front 771

viando

Back 771

6* karno de besto, kiel manĝaĵo

Front 772

spico

Back 772

6* substanco por doni (foje akran) guston al manĝaĵo; spici: aldoni spicon al manĝaĵo aŭ trinkaĵo

Front 773

pomo

Back 773

6* pli-malpli globforma frukto manĝebla kun tre firma karno, de pom-arbo (Pyrus malus = Malus); simila frukto

Front 774

industrio

Back 774

6* farado de produktoj el krudaj materialoj

Front 775

preĝi

Back 775

6* paroli al dio; preĝejo: domo por di-servoj

Front 776

vosto

Back 776

6* la malantaŭa elstara parto de birdo aŭ alia besto

Front 777

ŝranko

Back 777

6* meblo (plejofte kun bretoj), fermebla per pordo(j) por konservi aferojn (meblo kun bretoj sen pordo: bretaro)

Front 778

minaci

Back 778

6* promesi fari ion malbonan aŭ malutilan

Front 779

planto

Back 779

6* [arboj, arbustoj, herboj]; (vastsignife:) vivaĵo ne kapabla movi sin de loko al loko (ne besto) (=vegetalo)

Front 780

konfesi

Back 780

6* diri, ke oni faris ion malbonan, kiam iu demandas pri tio; publike deklari siajn intimajn sentojn aŭ pensojn

Front 781

puni

Back 781

6* fari ion malagrablan al iu, ĉar tiu faris malbonan agon (ekzemple per: monpuno = punpago, malliberigo,...)

Front 782

ĝeni

Back 782

6* (iom) malhelpi al iu; ĝeni sin: ne kuraĝi, honteti

Front 783

serio

Back 783

6* vico da samaj aŭ similaj

Front 784

piki

Back 784

6* puŝi (per pinta aĵo, aŭ per beko) en unu punkto; vundi per akra pinta ilo; (figure:) inciti

Front 785

ŝoveli

Back 785

6* forpuŝi per plataĵo (kun stango) (ŝovelilo)

Front 786

ĝentila

Back 786

6* bone kondutanta laŭ ĝenerale akceptataj normoj, laŭ socie akcepteblaj "bonaj manieroj"

Front 787

premio

Back 787

6* objekto aŭ mono por tiu, kiu gajnis en konkurso aŭ venkis en konkuro; mono, kiun oni pagas por asekuro; aldona pago por aldona aŭ tre bona laboro; premii (ion/iun): doni, aljuĝi premion

Front 788

branĉo

Back 788

6* ne-ĉefa ligna parto de arbo; ligna parto de arbusto; dividaĵo de io; fako (branĉo de scienco, de industrio,...)

Front 789

guto

Back 789

6* ero da likvo; akvero; guti: fali kiel gutoj; fali guton post guto

Front 790

tabulo

Back 790

6* peco da ligno (segita), plata, ne tre dika; simila plata peco el alia materialo; tio sama, fiksita vertikale, ofte kun teksto sur ĝi (anonc-, reklam-tabulo,..., nigra, verda, blanka tabulo en lernejo)

Front 791

rado

Back 791

6* ronda objekto turniĝanta ĉirkaŭ akso (por faciligi mov(iĝ)adon (vetur(ig)adon), en maŝino,...)

Front 792

eduki

Back 792

6* instrui por la vivo

Front 793

organizi

Back 793

6* gvidi kaj laborigi homojn, venigante ankaŭ la necesajn rimedojn, por ke ili kune faru komplikan laboron

Front 794

sapo

Back 794

6* ordinara lavilo (pli-malpli mola)

Front 795

fama

Back 795

6* konata en multaj lokoj, de multaj homoj

Front 796

spezi

Back 796

6* doni (=elspezi) kaj ricevi (=enspezi) pagojn (monon); (spezo: transiro de mono de unu kaso aŭ konto al alia)

Front 797

doktoro

Back 797

6* iu, kiu studis en universitato kaj ekhavis finan diplomon; iu, kiu poste ankoraŭ verkis sciencan libron por ekhavi la titolon "doktoro"

Front 798

apogi

Back 798

6* fari tiel, ke iu/io ne falos aŭ renversiĝos; diri, ke tio, kion diras aŭ faras iu alia, estas bona; monhelpi

Front 799

ĉasi

Back 799

6* postkuri iun/ion por provi kapti tiun/tion; pafi al bestoj por mortigi ilin

Front 800

konscii

Back 800

6* scii mem pri siaj pensoj kaj agoj; bone scii, kia estas la situacio kaj kio estas la sekvoj de agoj

Front 801

gasto

Back 801

6* iu kiu vizitas iun aŭ dum iom da tempo loĝas ĉe iu (amike); gasti: loĝi ĉe iu kiel gasto; gastigi: akcepti iun kiel gaston; gastejo: (simpla) hotelo, restoracio,...

Front 802

vigla

Back 802

6* agema; moviĝema; gaja

Front 803

meriti

Back 803

6* (li meritas tion: pro liaj agoj, faroj, kvalitoj, estas bone, ke oni faras tiel al li, aŭ ke li ricevas tion)

Front 804

muŝo

Back 804

6* iu el duflugilaj insektoj; i.a.: rapide fluganta kaj zumanta, ofta ĉe homoj kaj bestoj (Musca, Homalomyia,...)

Front 805

ondo

Back 805

6* ripetiĝanta plialtiĝo de la akvo-surfaco; motivo kiel "~"; amasa antaŭeniro (kun interrompoj); antaŭeniro de radio-signalo,...; ondi: leviĝi kaj malleviĝi kiel ondoj

Front 806

progresi

Back 806

6* antaŭeniri; atingi pli kaj pli

Front 807

oriento

Back 807

6* kie la suno leviĝas (geografie: °E=eoste)

Front 808

diferenci

Back 808

6* esti malsamaj laŭ iuj ecoj, aŭ laŭ kvanto

Front 809

volonta

Back 809

6* faranta ion kun (aŭ por) plezuro (aŭ por sperto) (ne profesie, ne pro devo)

Front 810

prezo

Back 810

6* kiom da mono oni devas pagi por io

Front 811

rando

Back 811

6* parto de unu afero, kiu estas ĉe la limo kun alia afero (rando de vojo, rando de kampo, rando de urbo) aŭ ĉe la fino de la afero (rando de ĉapelo, rando de tuko)

Front 812

ĝenerala

Back 812

6* ofte kaj multloke vidata, aŭdata, farata,...; same aplikebla al pluraj grupoj, kategorioj,...

Front 813

ponto

Back 813

6* konstruaĵo por iri de unu flanko de rivero aŭ kanalo al la alia super la akvo (aŭ super valo, strato,...)

Front 814

pasto

Back 814

6* pli-malpli densa miksaĵo el faruno kaj akvo aŭ lakto, por fari manĝaĵon (panon, kukon,...); simila knedebla substanco; pastaĵo: manĝaĵo el kuirita (ne bakita) pasto

Front 815

pilko

Back 815

6* globforma ludilo; piedpilkado: futbalo; retpilkado: (mane ĵeti pilkon trans reton); korbopilkado: (en korbon); bazpilkado: (post pilkofrapo, kuranto provas atingi bazon)

Front 816

barbo

Back 816

6* hararo sub la buŝo; flankbarbo: apud orelo

Front 817

poluro

Back 817

6* surfaca brilo pro frotado; poluri: brilige froti

Front 818

anonci

Back 818

6* diri, ke io okazos; formale aŭ publike sciigi

Front 819

baro

Back 819

6* io, kio malhelpas aŭ malebligas trairon; io, kio malhelpas aŭ malebligas agadon; bari: malhelpi, malebligi trairon

Front 820

fosi

Back 820

6* fari truon en tero, elprenante teron per ilo (fosilo)

Front 821

bastono

Back 821

6* (rekta peco de) branĉo aŭ io simila, por helpi iradon aŭ por bati; taktobastono: de orkestro-direktisto

Front 822

frunto

Back 822

6* supra antaŭa parto de vizaĝo, inter okuloj kaj hararo

Front 823

konstanta

Back 823

6* neŝanĝiĝanta; daŭre sama

Front 824

broso

Back 824

6* ilo kun multaj pli-malpli rigidaj haroj aŭ fadenoj, por brosi hararon aŭ por forŝovi malpuraĵojn

Front 825

posedi

Back 825

6* havi kiel sian propraĵon; havi plene por sia dispono

Front 826

soldato

Back 826

6* armeano; organizita batalisto

Front 827

rekomendi

Back 827

6* konsili, ke oni uzu aŭ faru ion

Front 828

plata

Back 828

6* iom longa kaj larĝa (ofte ebena), sed ne dika

Front 829

gaso

Back 829

6* io ne solida kaj ne likva (akvo je malpli ol 0 gradoj Celsiaj estas solido (glacio), inter 0 kaj 100°C likvo (akvo), super 100°C gaso (vaporo))

Front 830

flago

Back 830

6* tuko diverskolora kiel simbolo de lando,...

Front 831

peli

Back 831

6* irigi, kurigi antaŭ si; forkurigi

Front 832

komforta

Back 832

6* ne laciga; agrabla; tiel, ke oni sentas sin bone tie

Front 833

soifi

Back 833

6* bezoni trinki

Front 834

korno

Back 834

6* elstaraĵo sur la kapo de iuj bestoj; muzikilo farita el tio; simila/similsona muzikilo; supersigno (` aŭ ´)

Front 835

konvena

Back 835

6* tia, ke ĝi ĝenerale plaĉas al aliaj homoj en certa situacio; konveni: esti konvena

Front 836

aparteni

Back 836

6* [tio, kion iu/io posedas (havas), apartenas al tiu/tio] [parto de io apartenas al la tuto]

Front 837

defendi

Back 837

6* (sin/iun): fari ion kontraŭ atako aŭ minaco

Front 838

ĉapitro

Back 838

6* parto de teksto en libro kun propra komenco kaj fino

Front 839

parenco

Back 839

6* familiano [frat(in)o, patr(in)o, av(in)o, onkl(in)o, fil(in)o, nep(in)o, kuz(in)o, nev(in)o,...]

Front 840

kelo

Back 840

6* subtera parto (ĉambro, provizejo) de domo

Front 841

pafi

Back 841

6* ĵeti ion per ilo, kun la celo vundi aŭ mortigi; ĵeti ion (kuglon) per ilo (pafilo), per eksplodo

Front 842

leciono

Back 842

6* parto de instruado; pli-malpli horo da instruado

Front 843

naĝi

Back 843

6* movi sin en akvo

Front 844

tusi

Back 844

6* subite elspiri, kun sono (pro malsano aŭ ĉar io estas en la gorĝo)

Front 845

lipo

Back 845

6* ekstera parto de buŝo; simila parto de floro,...

Front 846

oro

Back 846

6* flaveca valora metalo (Au); ori: tegi per oro

Front 847

nepra

Back 847

6* necesega; nemalhavebla; neevitebla

Front 848

noto

Back 848

6* malgranda skribaĵo pri io (por ke oni memoru pri tio); io, kion oni fiksas en sian memoron; skribsigno por muzika tono; noti: fari noton (sur papero aŭ en memoro)

Front 849

pantalono

Back 849

6* vesto kovranta la du krurojn aparte

Front 850

skatolo

Back 850

6* ujo (ofte rektangula) el kartono aŭ simile fortika materialo; ladskatolo: el lado, por konservi nutraĵojn

Front 851

volvi

Back 851

6* (plurfoje) ĉirkaŭmeti ion ĉirkaŭ io alia

Front 852

scienco

Back 852

6* tuto de scioj (kaj kontroleblaj esploroj) pri la naturleĝoj aŭ pri certa temaro

Front 853

graso

Back 853

6* facile ŝmirebla kaj fandebla substanco [butero, oleo,...]; grasa: kun multe da graso; (pri literoj: dike presitaj)

Front 854

aprobi

Back 854

6* diri, ke tio, kion diris aŭ faris iu alia, estas bone dirita aŭ farita

Front 855

akiri

Back 855

6* ekhavi per faro

Front 856

pacienca

Back 856

6* trankvile atendanta (okazaĵon, rezulton)

Front 857

sudo

Back 857

6* [Kanado kaj Siberio estas en la nordo, Aŭstralio kaj Fuegio (Fajrolando) estas en la sudo] (S)

Front 858

korespondi

Back 858

6* pri homoj: interŝanĝi leterojn; pri veturiloj: veturi je tiaj tempoj, ke eblas interŝanĝo (de trajno al trajno, de buso al tramo,...); esti en regula rilato

Front 859

preciza

Back 859

6* neniom pli, neniom malpli; tiel, kiel devas, kaj ne iomete alimaniere; precizema: kiu volas ĉion fari precize

Front 860

kulturi

Back 860

6* prilabori (teron) por bone kreskigi utilajn plantojn

Front 861

matura

Back 861

6* finkreskinta, plene evoluinta

Front 862

rilati

Back 862

6* esti en iuspeca ligo; havi kontakton en certa maniero

Front 863

falsa

Back 863

6* malvera; kvazaŭ-vera

Front 864

supo

Back 864

6* plejparte likva manĝaĵo

Front 865

kesto

Back 865

6* ujo (ofte rektangula) el ligno aŭ metalo

Front 866

danci

Back 866

6* sin movi (irante aŭ salt(et)ante) laŭ muziko

Front 867

flegi

Back 867

6* prizorgi malsanulojn; zorge atenti

Front 868

osto

Back 868

6* firma (sed rompebla), malmola, kalkeca parto en la korpo de homo aŭ besto; ostaro: skeleto

Front 869

reto

Back 869

6* plektaĵo el ŝnuroj aŭ fadenoj, en kiu ĉiu fadeno estas ligita al multaj aliaj fadenoj, kun sufiĉe larĝaj interspacoj (maŝoj) (simila al "#") (i.a. por fiŝkapti); interligita aro da homoj, aparatoj,... (telefonreto, komputila reto)

Front 870

rezulti

Back 870

6* esti la sekvo; esti la fina stato

Front 871

regulo

Back 871

6* fiksita indiko aŭ instruo pri kiel oni faru ion (ĉiufoje same); regula: laŭ la reguloj; kvazaŭ laŭ regulo (ĉiufoje same, je sama horo, post sama periodo;...)

Front 872

nordo

Back 872

6* [Kanado kaj Siberio estas en la nordo, Aŭstralio kaj Fuegio (Fajrolando) estas en la sudo] (N)

Front 873

telefono

Back 873

6* elektra aparato por transporti sonojn je granda distanco; telefoni: paroli al iu per telefono

Front 874

sezono

Back 874

6* [printempo, somero, aŭtuno, vintro] aŭ [pluva sezono, seka sezono]

Front 875

kravato

Back 875

6* mallarĝa tuko, kiun iuj (viroj) ligas ĉirkaŭ la kolon

Front 876

teo

Back 876

6* infuzaĵo de folioj de te-arbusto (Camellia, Thea)

Front 877

blovi

Back 877

6* elpuŝi aeron (el la buŝo); (ankaŭ: la vento blovas)

Front 878

tualeto

Back 878

6* la aranĝado por igi sin aspekti pura kaj bela

Front 879

savi

Back 879

6* eldanĝerigi

Front 880

imiti

Back 880

6* rigardi, kiel iu alia faras ion, kaj fari same; fari ion saman aŭ similan; imitaĵo: io ne orginala

Front 881

trovi

Back 881

6* ekvidi, ekrimarki (post serĉado); (ankaŭ:) opinii

Front 882

informi

Back 882

6* sciigi (pri io); informiĝi: ekhavi informojn

Front 883

delikata

Back 883

6* precize farita; rompebla; bela; bongusta

Front 884

sorto

Back 884

6* neevitebla okazaĵo (feliĉa aŭ malfeliĉa); ĉio, kio okazas al iu dum la vivo

Front 885

oleo

Back 885

6* grasa likvo [ternuksa, oliva, lubrika,... oleo]

Front 886

ungo

Back 886

6* malmola kovraĵo de la pinto de fingro

Front 887

ĉemizo

Back 887

6* ne tre dika vesto, kiu kovras la supran parton de la korpo; subĉemizo: sub aliaj vestoj, sur la haŭto

Front 888

obei

Back 888

6* fari tion, kion iu ordonas aŭ instrukcias

Front 889

praktiko

Back 889

6* la farado, ne la teorio; praktiki: fari ion praktike

Front 890

surda

Back 890

6* ne povanta aŭdi; (figure: ne volanta aŭskulti)

Front 891

ripari

Back 891

6* rebonigi; reuzebligi; forigi difekton

Front 892

ŝuo

Back 892

6* (ofte leda) vesto por piedo

Front 893

insulo

Back 893

6* peco da tero, ĉirkaŭ kiu ĉiuflanke estas akvo

Front 894

planti

Back 894

6* meti plant(id)on en teron, por ke ĝi kresku

Front 895

akompani

Back 895

6* iri kun iu; ludi muzikon, kiam iu kantas

Front 896

lampo

Back 896

6* ilo por lumi (per kandelo, gaso, oleo, elektro,...)

Front 897

armo

Back 897

6* armilo; armilaro; il(ar)o por batali

Front 898

tuko

Back 898

6* peco de teksaĵo (aŭ alia materialo), ofte kvadrata aŭ rektangula (tablotuko, littuko, buŝtuko, naztuko, kaptuko, ŝultrotuko, volvotuko, koksotuko, viŝtuko, sekigtuko,...)

Front 899

forno

Back 899

6* fajrujo en domo, por kuirado, bakado aŭ hejtado

Front 900

tegmento

Back 900

6* supraĵo, kovraĵo de domo; ŝirmilo super io

Front 901

averti

Back 901

6* diri: "ne faru!", "malbono okazos!"

Front 902

ŝtrumpo

Back 902

6* (ĝenerale ŝtofa) vesto por piedo kaj (parto de) kruro; ŝtrumpeto: nur por piedo kaj maleolo

Front 903

falsi

Back 903

6* fari ion tiel, ke homoj pensas, ke ĝi estas vera, dum ĝi ne estas vera (ekzemple: falsi monon)

Front 904

miksi

Back 904

6* kunigi (unu tra la alia) per movoj (per skuado, per kirlado,...); (inter)miksi: (figure:) konfuzi

Front 905

boli

Back 905

6* pri akvo: havi temperaturon de 100°C; transiri de likvo al gaso: de akvo al vaporo

Front 906

butono

Back 906

6* malgranda aĵo alkudrita al unu flanko de vesto, por fermi la veston, metante la butonon tra truo (butontruo) en alia flanko de la vesto; malgranda elstaraĵo similforma; (prem)butono: malgranda klavo; butonumi: fermi per butono(j)

Front 907

rifuzi

Back 907

6* diri "ne"; ne voli havi, ricevi, fari

Front 908

nepo

Back 908

6* filo de fil(in)o

Front 909

venki

Back 909

6* esti la plej bona, plej lerta, plej forta (en batalo, konkuro)

Front 910

mendi

Back 910

6* peti, ke oni vendu aŭ faru ion post iom da tempo

Front 911

akra

Back 911

6* pika; tranĉa; kun tre maldika pinto aŭ rando; doloriga kiam ĝi forte tuŝas; gusto kiu kvazaŭ pikas la langon

Front 912

valo

Back 912

6* malalta parto inter altaĵoj, inter montoj

Front 913

fiera

Back 913

6* tre konscia/kontenta pri siaj meritoj kaj faroj

Front 914

kvieta

Back 914

6* tute trankvila, paceca; kiu ne rapide ekkoleras

Front 915

sperta

Back 915

6* kiu havas sciojn, akiritajn per praktikado kaj ekzercado aŭ akiritajn pro travivaĵoj; sperti: ekhavi sciojn per praktikado aŭ pro travivaĵoj

Front 916

kameno

Back 916

6* loko en ĉambro, kie povas esti fajro sen danĝero

Front 917

pentri

Back 917

6* fari (desegni) bildon per farboj

Front 918

ies

Back 918

6* de iu(j); apartenanta al iu(j)

Front 919

foso

Back 919

6* (longa) truo en tero, farita per fosado

Front 920

ataki

Back 920

6* iri al iu/io, por fari malbonon al tiu/tio

Front 921

karbo

Back 921

6* nigra aŭ bruna aĵo, plejparte karbono (C) (kutime el prahistoriaj plantoj), bruligata por hejti

Front 922

mieno

Back 922

6* vizaĝo montranta pensojn, emociojn; vizaĝesprimo

Front 923

presi

Back 923

6* per aparato kaj inko meti tekston aŭ bildon sur paperon aŭ sur alian materialon

Front 924

fidela

Back 924

6* kiu ĉiam helpas kaj defendas sian amikon; kiu neniam agas kontraŭ tiu aŭ tio; precize konforma

Front 925

maŝino

Back 925

6* aparato por produkti ion aŭ fari iun laboron, (ĝenerale) funkciigata per elektro, petrolo, vaporo,...

Front 926

kapro

Back 926

6* kvarpieda besto kun kornoj kaj barbo (Capra,...)

Front 927

taŭga

Back 927

6* tute bona por iu celo

Front 928

paro

Back 928

6* duo de samspecaj aferoj (paro da ŝuoj, paro da gantoj, paro da okulvitroj,...); du interligitaj homoj (geedza, gefianĉa paro,...); para: (pri nombroj:) senreste dividebla per 2 [2, 4, 6, 8,...]; nepara: [1, 3, 5, 7,...]

Front 929

ial

Back 929

6* pro iu kaŭzo aŭ motivo

Front 930

subita

Back 930

6* tuja, sen paso de tempo; neatendita

Front 931

pinto

Back 931

6* akra, pika fino de io; anguleca supro de monto,...

Front 932

iel

Back 932

6* en iu maniero, iumaniere; en iu grado, iugrade

Front 933

armi

Back 933

6* doni al iu ilojn por batali kaj defendi sin

Front 934

imagi

Back 934

6* vidi en siaj pensoj; formi por si mensan bildon

Front 935

miliono

Back 935

6* mil miloj; 1 000 000

Front 936

serpento

Back 936

6* iu el senpiedaj bestoj (rampuloj) kun longa, cilindroforma korpo (Ophidia)

Front 937

plugi

Back 937

6* per ilo (plugilo) turni la supran parton de tero

Front 938

honti

Back 938

6* havi malbonan senton pro farado aŭ pensado de io malbona, malbela, malhonora,... aŭ pro nefarita devo

Front 939

mensogi

Back 939

6* diri malveron

Front 940

balai

Back 940

6* per ilo el tigoj aŭ fadenoj (balailo) forŝovi malpuraĵojn

Front 941

ŝanco

Back 941

6* ebleco de sukceso; ebleco, ke okazos

Front 942

rikolti

Back 942

6* preni la fruktojn aŭ plantojn, kiujn oni kreskigis, por uzi ilin aŭ vendi ilin

Front 943

ŝiri

Back 943

6* distiri (paperon, ŝtofon); deŝiri: per (forta) tirado apartigi parton

Front 944

nevo

Back 944

6* filo de frat(in)o

Front 945

firma

Back 945

6* ne (facile) ŝancelebla, forpuŝebla, enpremebla aŭ malfiksebla; ne ŝanĝiĝema; konstanta; ne elasta; ne akveca

Front 946

metalo

Back 946

6* [fero, kupro, arĝento, oro,...]

Front 947

fromaĝo

Back 947

6* firmigita (parte senlikvigita) produkto el lakto

Front 948

bedaŭri

Back 948

6* diri aŭ pensi: "estas malbone, ke tio okazis tiel"

Front 949

kondiĉo

Back 949

6* io, kio devas esti farita antaŭ ol io alia povas esti farata; cirkonstanco influanta al agado; kondiĉi: prezenti kondiĉon; postuli (en kontrakto)

Front 950

trompi

Back 950

6* intence erarigi; kredigi, ke io estas alia, ol tio estas

Front 951

estingi

Back 951

6* forigi fajron

Front 952

beko

Back 952

6* firma (ofte pinta) buŝo de birdo

Front 953

polico

Back 953

6* ŝtataj aŭ urbaj funkciuloj por teni ordon kaj sekurecon; policano, policisto: unu tia funkciulo

Front 954

taso

Back 954

6* trinkujo sufiĉe malalta, kun larĝa malfermaĵo, ofte kun anso (tenilo); subtaso: telereto sub taso

Front 955

najbaro

Back 955

6* homo, kiu loĝas apude; homo, kiu sidas apude

Front 956

haŭto

Back 956

6* la surfaco de homa aŭ besta korpo; la ekstera tavolo de io

Front 957

sekreto

Back 957

6* io, pri kio neniu sciu; io, kion oni rakontu al neniu; (ankaŭ:) ne ĝenerale konata bona metodo

Front 958

pinglo

Back 958

6* metala stangeto kun pinto je unu fino, uzata por fiksi ion, trapikante per ĝi; juvelo aŭ insigno provizita per pinglo; folio pingloforma; pingli: fiksi per pinglo(j)

Front 959

litero

Back 959

6* [a b c ĉ d ... u ŭ v z]

Front 960

jako

Back 960

6* ekstera vesto, fermebla je la antaŭa flanko, kun manikoj, kovranta la supran parton de la korpo (de la ŝultroj ĝis la koksoj)

Front 961

semo

Back 961

6* parteto de planto, el kiu kreskas nova planto; semi: meti semon; disĵeti semojn

Front 962

signo

Back 962

6* eta skribaĵo, simpla desegnaĵo, movo de mano,... donanta informon; ekkonilo; rekonilo; avertilo; ankaŭ: io, kio antaŭanoncas ion; signi: doni signo(j)n; paroli per signoj; meti signon (skribaĵeton) ĉe parto de teksto,...

Front 963

viŝi

Back 963

6* forpreni malpuraĵojn per frotado (ofte per tuko); simile forigi skribaĵojn (de muro, tabulo,...) (skribitajn tiel, ke ili estas viŝeblaj)