Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
31 Cards in this Set
- Front
- Back
|
2.5.1 Geur en olfactorische receptoren
|
in de lucht opgeloste chemische stof.
Hoewel reuk (en smaak) tot de minder belangrijke (menselijke) zintuigen worden gerekend, vormen ze een voornaam onderdeel van onze algehele waarneming.
|
|
|
Geur is sterk betrokken bij de voedselinname en kan hevige emotionele reacties uitlokken. Hoewel bij veel diersoorten de geurwaarnerning beter ontwikkeld is dan bij de mens, is het reukzintuig ook bij ons veel gevoeliger dan het smaakzintuig.
Ondanks het feit dat er slechts enkele type van olfactorische receptoren bestaan, zijn wij in staat naar schatting 10.000 verschillende geuren van elkaar te onderscheiden.
De receptoren werken blijkbaar |
op een gelijkaardige manier als de drie soorten retinale kegeltjes die het hele kleurenspectrum kunnen oproepen. |
|
|
De olfactorische receptorcellen zitten in het olfactorisch epithelium dat helemaal boven aan in de neusholte gelokaliseerd is (Figuur 2.23.). |
|
|
|
De olfactorische receptorcellen worden omgeven door |
steuncellen (epitheelcellen).
|
|
|
Bij de mens wordt het aantal geurreceptoren op zo'n 6 tot 10 miljoen geschat. Dit is klein bier in vergelijking met de hond die ongeveer 200 miljoen geurreceptoren heeft.
Olfactorische receptorcellen zijn volwaardige neuronen die een |
chemische stimulatie in neuronale impulsen kunnen vertalen en tevens kunnen zorgen voor de verzending van deze impulsen naar het brein via hun lange axonen die samen de olfactorische zenuw vormen.
Het zijn de enige neuronen van onze hersenen die effectief met de buitenwereld in aanraking komen. Het zijn tevens de enige neuronen die na vijf tot acht weken afsterven en zich derhalve voortdurend moeten reproduceren.
|
|
|
Het zijn de enige neuronen van onze hersenen die effectief met de buitenwereld in aanraking komen. Het zijn tevens de enige neuronen die |
na vijf tot acht weken afsterven en zich derhalve voortdurend moeten reproduceren.
De geurreceptorcellen bevinden zich in de nasale mucosa, een waterachtig slijmvlies van enkele vierkante centimeters in de neusholte. De dendrieten van de ovaalvormige receptorcelle o lopen naar de oppervlakte van de mucosa waar zij verbreden in een olfactorische bobbel.
|
|
|
De geurreceptorcellen bevinden zich in |
de nasale mucosa, een waterachtig slijmvlies van enkele vierkante centimeters in de neusholte.
De dendrieten van de ovaalvormige receptorcellen lopen naar de oppervlakte van de mucosa waar zij verbreden in een olfactorische bobbel.
Uit deze olfactorische bobbel woekeren dunne, draadvormige cilia. Alle cilia samen vormen een ciliair web dat met behulp van bindproteïnen de geurparti keltjes opvangt (Anholt, 1991).
|
|
|
De dendrieten van de ovaalvormige receptorcellen lopen naar de oppervlakte van de mucosa waar zij verbreden in |
een olfactorische bobbel.
Uit deze olfactorische bobbel woekeren dunne, draadvormige cilia. Alle cilia samen vormen een ciliair web dat met behulp van bindproteïnen de geurparti keltjes opvangt (Anholt, 1991).
De eigenlijke geurreceptoren zijn proteïnemoleculen die zich in het membraan vao de cilia bevinden . Om de receptoren te bereiken dienen de geurstimuli vanuit de lucht in de mucosa binnen te dringen. Daar worden ze 'gevangen' door de lange proteïnemoleculen op het ciliair membraan. |
|
|
De eigenlijke geurreceptoren zijn proteïnemoleculen die zich in het membraan van de cilia bevinden . Om de receptoren te bereiken dienen de geurstimuli vanuit de lucht in de mucosa binnen te dringen. Daar worden ze 'gevangen' door |
de lange proteïnemoleculen op het ciliair membraan. |
|
|
Stimulatie van een dergelijke proteïnereceptor door een in de lucht opgeloste chemische molecule (een geur) veroorzaakt een
|
depolarisatie van de receptorcel waaruit een actiepotentiaal kan ontstaan.
Het is vooralsnog niet duidelijk of de proteïnereceptoren gevoelig zijn voor verschillende geuren of dat er verschillende proteïnereceptoren in het membraan van een receptorcel liggen ingebed (Anholt. 1993). |
|
|
Hoe gaan de olfactorische vezels de geurkwaliteit van een bepaalde stimulus in een neurale code omzetten, met andere woorden, hoe onderscheiden we de geur van de citroen van die van een appelsien ? |
We zagen reeds dat verschillende auditieve vezels zich van elkaar onderscheiden door hun frequentievoorkeur.
Deze cellen zullen bij voorkeur reageren op bepaalde specifieke frequenties en niet op andere. Ook in het visuele systeem vonden we cellen die een voorkeur hadden voor bepaalde elektromagnetische golflengtes (kleur) of contouren van een bepaalde lengte of een bepaalde inclinatie. In deze systemen reageren verschillende vezels op verschillende kwaliteiten van de waargenomen stimulus (parallelle verwerking). |
|
|
Voorzover bekend reageren olfactorische vezels niet op een specifieke wijze op olfactorische stimuli.
De meeste olfactorische vezels reageren op |
een breed spectrum van geuren die vaak weinig of geen kwalitatieve gelijkenis met elkaar vertonen (Kauer, 1991).
Over het algemeen wordt een geur dus niet door de olfactorische receptoren ontleed als een combi natie van bepaalde basale geuren en bestaat er in het olfactorisch epitheel geen olfactotopische organisatie.
Het olfactorisch systeem wijkt hierin af van de gebruikelijke organisatie van de sensorische systemen die we tot hiertoe onderzochten. De axonen van de geurreceptorcellen verlaten de nasale mucosa, dringen door de benige basis van de neusholte en synapteren in de bulbus olfactorius van bet brein. |
|
|
Het olfactorisch systeem wijkt hierin af van de gebruikelijke organisatie van de sensorische systemen die we tot hiertoe onderzochten.
De axonen van de geurreceptorcellen …. |
verlaten de nasale mucosa, dringen door de benige basis van de neusholte en synapteren in de bulbus olfactorius van bet brein. |
|
|
|
de retina met verschillende cellagen die ook lateraal met elkaar verbonden zijn. Maar verder houdt de gelijkenis met de retina evenwel op.
De axonen van de receptorcellen synapteren in zogenaamde glomeruJi met de dendrieten van mitrale en andere cellen (Figuur 2.24.). |
|
|
De axonen van de receptorcellen synapteren in zogenaamde glomeruJi met de dendrieten van rnitrale en andere cellen (Figuur 2.24.).
|
|
|
|
Glomeruli zijn |
dense synaptische balletjes waar de informatie van de receptorcel op een aantal mitrale cellen wordt overgedragen. De mitrale cellen zijn de belangrijkste neuronen van de belbus olfactorius.
|
|
|
Mitrale cellen ontvangen informatie van een groot aantal olfactorische receptoren, zo'n duizend receptorcellen tegen één mitrale cel.
De elkaar overlappende mitrale dendrieten vormen een lateraal signaalsysteem in |
de bulbus.
Een ander lateraalsignaalsysteem wordt gevormd door de granulaire cellen, die de informatie tussen deverschillende mitrale cellen uitwisselen.
De functionele betekenis van deze verschillende interconnecties is vooralsnog onbekend. De activatie van de secundaire neuronen door de geurreceptorcellen in de glomeruli is dus nogal diffuus zodat ook hier geen aanwijzingen voor een topografi che organisatie van de geurwaarneming bestaan.
Algemeen wordt aangenomen dat de kwaliteit van een geur gecodeerd wordt door het spatiële patroon van neurale activiteit in de hele bulbus olfactorius (Freeman, 1991 ; Kauer, 1991).
|
|
|
Een ander lateraalsignaalsysteem wordt gevormd door |
de granulaire cellen, die de informatie tussen deverschillende mitrale cellen uitwisselen.
De functionele betekenis van deze verschillende interconnecties is vooralsnog onbekend. De activatie van de secundaire neuronen door de geurreceptorcellen in de glomeruli is dus nogal diffuus zodat ook hier geen aanwijzingen voor een topografi che organisatie van de geurwaarneming be taan. Algemeen wordt aangenomen dat de kwaliteit van een geur gecodeerd wordt door het spatiële patroon van neurale activiteit in de hele bulbus olfactoriu (Freeman, 1991 ; Kauer, 1991).
|
|
|
De functionele betekenis van deze verschillende interconnecties is vooralsnog onbekend. De activatie van de secundaire neuronen door de geurreceptor cellen in de glomeruli is dus nogal diffuus zodat ook hier geen aanwijzingen voor een topografische organisatie van de geurwaarneming bestaan.
Algemeen wordt aangenomen dat de kwaliteit van een geur gecodeerd wordt door |
het spatiële patroon van neurale activiteit in de hele bulbus olfactorius (Freeman, 1991 ; Kauer, 1991). |
|
|
Dit betekent dat vrijwel alle neuronen in de bulbus bijdragen tot de geurregistratie.
Verschillende geuren veroorzaken |
karakteristieke en reproduceerbare patronen van metabolische activiteit.
Deze activiteit beperkt zich niet tot lokale celgroepen, maar verspreidt zich over de hele bulbus olfactorius. |
|
|
schema bulbus olfactorius. |
|
|
|
De mitrale cellen projecteren direct of via interneuronen naar verschillende hersen structuren waarvan de belangrijkste de…. |
de primaire olfactorische cortex is.
-De frontaal gelegen primaire olfactorische cortex behoort tot de primitiefste areas van het cerebrum, en omvat zowel de cortex entorhinalis als de cortex prepiriforrnis.
-De entorhinale cortex projecteert op zijn beurt naar subcorticale structuren van het limbisch systeem.
-De limbische structuren zijn fylogenetisch oudere hersenkernen die vooral betrokken zijn bij emotionele responsen en geheugen (zie 'Limbische structuren' in het eerste hoofdstuk).
-De band tussen geurwaarneming en limbisch systeem wordt waarschijnlijk geïllustreerd door de observatie dat bepaalde geuren vaak specifieke en bijzonder levendige herinneringen kunnen oproepen en sterk emotionele responsen kunnen uitlokken.
-Het centrale olfactorische systeem zendt ook informatie naar de hypothalamus , de formatio reticularis en een aantal andere limbische structuren.
De geurwaarneming is dus sterk verbonden met de andere viscerale en motivationele regio's van de hersenen, een illustratie van het feit dat geur bij de meeste zoogdieren een belangrijke rol speelt bij voeding, voortplanting en sociaal gedrag |
|
|
-De frontaal gelegen primaire olfactorische cortex behoort tot de primitiefste areas van het cerebrum, en omvat zowel de cortex entorhinalis als de cortex prepiriforrnis.
-De entorhinale cortex projecteert op zijn beurt naar subcorticale structuren van het limbisch systeem.
-De limbische structuren zijn fylogenetisch oudere hersenkernen die vooral betrokken zijn bij emotionele responsen en geheugen (zie 'Limbische structuren' in het eerste hoofdstuk).
-De band tussen geurwaarneming en limbisch systeem wordt waarschijnlijk geïllustreerd door de observatie dat bepaalde geuren vaak specifieke en bijzonder levendige herinneringen kunnen oproepen en sterk emotionele responsen kunnen uitlokken.
-Het centrale olfactorische systeem zendt ook informatie naar de hypothalamus , de formatio reticularis en een aantal andere limbische structuren.
De geurwaarneming is dus sterk verbonden met |
de andere viscerale en motivationele regio's van de hersenen, een illustratie van het feit dat geur bij de meeste zoogdieren een belangrijke rol speelt bij voeding, voortplanting en sociaal gedrag |
|
|
-De frontaal gelegen primaire olfactorische cortex behoort tot de primitiefste areas van het cerebrum, en omvat zowel ...
-De entorhinale cortex projecteert op zijn beurt naar ...
-De limbische structuren zijn fylogenetisch oudere hersenkernen die vooral betrokken zijn bij …….
-De band tussen geurwaarneming en limbisch systeem wordt waarschijnlijk geïllustreerd door ……...
-Het centrale olfactorische systeem zendt ook informatie naar ……..
|
-De frontaal gelegen primaire olfactorische cortex behoort tot de primitiefste areas van het cerebrum, en omvat zowel de cortex entorhinalis als de cortex prepiriforrnis.
-De entorhinale cortex projecteert op zijn beurt naar subcorticale structuren van het limbisch systeem.
-De limbische structuren zijn fylogenetisch oudere hersenkernen die vooral betrokken zijn bij emotionele responsen en geheugen (zie 'Limbische structuren' in het eerste hoofdstuk).
-De band tussen geurwaarneming en limbisch systeem wordt waarschijnlijk geïllustreerd door de observatie dat bepaalde geuren vaak specifieke en bijzonder levendige herinneringen kunnen oproepen en sterk emotionele responsen kunnen uitlokken.
-Het centrale olfactorische systeem zendt ook informatie naar de hypothalamus , de formatio reticularis en een aantal andere limbische structuren.
De geurwaarneming is dus sterk verbonden met de andere viscerale en motivationele regio's van de hersenen, een illustratie van het feit dat geur bij de meeste zoogdieren een belangrijke rol speelt bij voeding, voortplanting en sociaal gedrag.
|
|
|
Waarom is de geurwaarneming sterk verbonden met de andere viscerale en motivationele regio's van de hersenen, een illustratie van het feit dat geur bij de meeste zoogdieren een belangrijke rol speelt bij voeding, voortplanting en sociaal gedrag? |
-De frontaal gelegen primaire olfactorische cortex behoort tot de primitiefste areas van het cerebrum, en omvat zowel de cortex entorhinalis als de cortex prepiriforrnis.
-De entorhinale cortex projecteert op zijn beurt naar subcorticale structuren van het limbisch systeem.
-De limbische structuren zijn fylogenetisch oudere hersenkernen die vooral betrokken zijn bij emotionele responsen en geheugen (zie 'Limbische structuren' in het eerste hoofdstuk).
-De band tussen geurwaarneming en limbisch systeem wordt waarschijnlijk geïllustreerd door de observatie dat bepaalde geuren vaak specifieke en bijzonder levendige herinneringen kunnen oproepen en sterk emotionele responsen kunnen uitlokken.
-Het centrale olfactorische systeem zendt ook informatie naar de hypothalamus , de formatio reticularis en een aantal andere limbische structuren. |
|
|
-De frontaal gelegen primaire olfactorische cortex behoort tot |
de primitiefste areas van het cerebrum, en omvat zowel de cortex entorhinalis als de cortex prepiriforrnis.
-De entorhinale cortex projecteert op zijn beurt naar subcorticale structuren van het limbisch systeem.
-De limbische structuren zijn fylogenetisch oudere hersenkernen die vooral betrokken zijn bij emotionele responsen en geheugen (zie 'Limbische structuren' in het eerste hoofdstuk).
-De band tussen geurwaarneming en limbisch systeem wordt waarschijnlijk geïllustreerd door de observatie dat bepaalde geuren vaak specifieke en bijzonder levendige herinneringen kunnen oproepen en sterk emotionele responsen kunnen uitlokken.
-Het centrale olfactorische systeem zendt ook informatie naar de hypothalamus , de formatio reticularis en een aantal andere limbische structuren. |
|
|
-De entorhinale cortex projecteert op zijn beurt naar |
subcorticale structuren van het limbisch systeem.
-De limbische structuren zijn fylogenetisch oudere hersenkernen die vooral betrokken zijn bij emotionele responsen en geheugen (zie 'Limbische structuren' in het eerste hoofdstuk).
-De band tussen geurwaarneming en limbisch systeem wordt waarschijnlijk geïllustreerd door de observatie dat bepaalde geuren vaak specifieke en bijzonder levendige herinneringen kunnen oproepen en sterk emotionele responsen kunnen uitlokken.
-Het centrale olfactorische systeem zendt ook informatie naar de hypothalamus , de formatio reticularis en een aantal andere limbische structuren. |
|
|
-De limbische structuren zijn fylogenetisch oudere hersenkernen die vooral betrokken zijn bij |
emotionele responsen en geheugen (zie 'Limbische structuren' in het eerste hoofdstuk).
-De band tussen geurwaarneming en limbisch systeem wordt waarschijnlijk geïllustreerd door de observatie dat bepaalde geuren vaak specifieke en bijzonder levendige herinneringen kunnen oproepen en sterk emotionele responsen kunnen uitlokken.
-Het centrale olfactorische systeem zendt ook informatie naar de hypothalamus , de formatio reticularis en een aantal andere limbische structuren. |
|
|
-De band tussen geurwaarneming en limbisch systeem wordt waarschijnlijk geïllustreerd door |
de observatie dat bepaalde geuren vaak specifieke en bijzonder levendige herinneringen kunnen oproepen en sterk emotionele responsen kunnen uitlokken.
-Het centrale olfactorische systeem zendt ook informatie naar de hypothalamus , de formatio reticularis en een aantal andere limbische structuren. |
|
|
-Het centrale olfactorische systeem zendt ook informatie naar de |
hypothalamus , de formatio reticularis en een aantal andere limbische structuren. |
|
|
De geurwaarneming is dus sterk verbonden met de andere viscerale en motivationele regio's van de hersenen, een illustratie van het feit dat geur bij de meeste zoogdieren een belangrijke rol speelt bij |
voeding, voortplanting en sociaal gedrag |
