Líffræði 6. 5. Sveppir

Front 1

Hvernig frumungar eru sveppir

Back 1

Geta verið einfrumungar eða fjölfrumungar

Front 2

Hvað hafa verið greindar margar tegundir sveppa á Íslandi

Back 2

Um 2.000

Front 3

Hvernig eru sveppir ólikir plöntum

Back 3

Þeir eru öfrumbjarga og lifa rotlífi eða samlífi

Front 4

Hvað er utan á líkama fjölfrumusveppa

Back 4

Fastur veggur, óljós skil eru á milli frumna

Front 5

Hvernig fjölga sveppir sér

Back 5

Með gróum sem myndast í gróhirslum

Front 6

Hverjar eru helstu fylkingar sveppa

Back 6

Kólfsveppir, aksveppir, kyrtusveppir, oksveppir

Front 7

Dæmi um kólfsveppi

Back 7

Hattsveppir og gorkúlur

Front 8

Dæmi um asksveppi

Back 8

Gersveppir, penicillinsveppir, jarð-sveppur o.fl.

Front 9

Hvernig sveppir eru flestir ætisveppir

Back 9

Hattsveppir

Front 10

Hattsveppir

Back 10

1. Flestir ætisveppur

2. Hatturinn er æxlunarfæri

3. Gró myndast á neðra borði hattsins

4. Meginhluti sveppsins er neðanjarðar þar sem sveppþrædir vaxa og draga til sín næringu úr jarðveginum

5. Kólfsveppur

Front 11

Hvernig er melting sveppa frábrugðin meltingu manns

Back 11

Meltingarfærin eru eiginlega utan á sveppnum

Front 12

Sveppþræðir

Back 12

Gefa frá sér meltiensím, melta fæðu utan líkamans og taka næringuna til sín

Front 13

Furusveppur

Back 13

Dæmi um vinsælan ætisvepp á Íslandi, býr oftast í samlífi með furutrjám með því að mynda svepparót, gagnast báðum aðilum

Front 14

Merarostur

Back 14

Gorkúla (kólfsveppur) þegar hún er ung og hvít (þá notuð til átu)

Front 15

Gorkúla

Back 15

Merarostur breytist í gorkúlu þegar hún eldist og verður grænleit

Front 16

Kerlingareldur

Back 16

Gorkúla sem er gömul, þurr og full af gróum

Front 17

Þróun gorkúlu

Back 17

Merarostur (hvít) -> gorkúla (grænleit) -> kerlingareldur (þurr og full af gróum)

Front 18

Jarðsveppur

Back 18

1. Vinsæll ætisveppur

2. Asksveppur

Front 19

Berserkjasveppur

Back 19

Sveppur sem fólk neytir vegna vímuáhrifa en hann inniheldur eiturefni

Front 20

Ryðsveppur

Back 20

Herjar á víði og ösp

Front 21

Hvað eru minnstu sveppirnir

Back 21

Einfrumungar

Front 22

Hvað vega stærstu sveppirnir

Back 22

Tugi tonna

Front 23

Jötungíma

Back 23

Belgsveppur og stærsti sveppur á Íslandi, hefur mælst 70 cm í þvermáli

Front 24

Hvað eru fléttur

Back 24

Margbrotin sambýli

Front 25

Hver er fyrirferðamesti hluti fléttu

Back 25

Sveppur, heldur sambýlinu saman, sér um húsnæðið

Front 26

Grænþörungar

Back 26

Útvegar fæðu fléttu med ljóstillífun

Front 27

Hver er stundum 3. aðili fléttu

Back 27

Ljóstillífandi bakteríur sem sjá um fæðuframleiðslu

Front 28

Hvernig græða ljóstillífunarverur á sambýli við sveppi

Back 28

Sveppur dregur til sín raka úr loftinu sem ljóstillífunarverurnar gætu ekki verið án

Front 29

Skófir

Back 29

Hrúðar- eða blaðkenndar fléttur sem vaxa á steinum

Front 30

Á hverju var varla gerður greinarmunur á ádur fyrr

Back 30

Fléttum og mosa

Front 31

Hvað er hreindýramosi og litunarmosi

Back 31

Fléttur

Front 32

Hvað eru fjallagrös

Back 32

Fléttur

Front 33

Hvernig nýtist hreindýramosi dýrum

Back 33

Fæða hreindýra að vetri

Front 34

Hvernig nýtast fjallagrös mönnum

Back 34

Voru notud til matar- og lyfjagerðar, nú eru ýmsar heilsuvörur framleiddar úr fjallagrösum

Front 35

Hvernig nýttist litunarmosi

Back 35

Litur var unnin úr honum til að lita fataefnið