Jarðfræði Próf

Front 1

Til hvers notum við kort?

Back 1

Upplýsingar

Rannsóknir

Dreifing á hlutum

Front 2

Hvað er landakort?

Back 2

Landakort eru einföld mynd af yfirborði jarðar. Þar ýmsu sleppt og stundum annað ýkt

Front 3

Hvað er Staðfræðikort?

Back 3

Eins mikið sett á kortið og hægt er. Sem flestar upplýsingar

Front 4

Hvað er Þemakort?

Back 4

Fjalla oftast um eitt ákveðið viðfangsefni. Stundum meiri en tvö.

Front 5

Staðarákvörðunarkerfi skiptist í tvennt?

Back 5

Tengslastaðsetning

Fullnaðarstaðsetning

Front 6

Hvað er Tengslastaðsetning?

Back 6

Staðsetning sem er gefin upp með tilvísun í eitthvað sem við teljum að viðmælandi okkar þekkir.

Dæmi: Hvar er Flatey?

Svar: Rétt hjá Ísafirði

Front 7

Hvað er Fullnaðarstaðsetning?

Back 7

Nákvæm staðsetning.

Dæmi: Hvar er Flatey?

Svar: 66 gráður N og bla bla V

Front 8

Það eru til tvær gerði af fullnaðarstaðsetningu. Þær eru?

Back 8

Bauganet jarðar og ferhyrnt hnitakerfi

Front 9

Um hvað er Bauganet Jarðar og Ferhyrnt hnitakerfi?

Back 9

Bauganet jarðar: byggist á sveigðu yfirborði jarðarinnar

Ferhyrndu hnitakerfi: er gengið út frá því að búið sé að verða hnöttóttu yfirborði yfir á sléttan flöt.

Front 10

Hver eru 5 undirstöðuatriði kortagerðar?

Back 10

Staðarákvörðunarkerfi

Kortavörpun

Mælikvarði

Yfirfærsla og myndmál

Hæðarmunur

Front 11

Þrjár leiðir til að varpahnött á kort?

Back 11

Hólkvörpun: Sjó- og flugkort

Pólvörpun: Skautakort

Keiluvörpun: Kort sem eru með mikla V og A útbreiðslu, lang algengust

Front 12

Hvað er mælikvarði á kortum?

Back 12

Mælikvarðinn segir til um hlutfallið á milli raunverulegra vegalengda á yfirrborði jarðar og vegalengdum á kortum

Front 13

Hvernig er hægt að sýna mælikvarða á kortum?

Back 13

Með setningu

Dæmi: 1 cm á kortinu er 1 km

Með broti: 1:100.000

Með mállínu

Front 14

Nefndu öll svið Yfirfærslu og myndmáls

Back 14

a) Val öflun upplýsinga: Hvar/Hvað/Hvenær

b) Flokkun fyrirbæra

c)Einföldun: sleppt því sem skiptir litlu máli

d) Ýkjur: stækkað hluti sem eru mikilvægir

e)Táknsetning

Front 15

Það eru tvær leiðir sýna hæðarmun?

Back 15

a) Á óákveðinn hátt: Með því að draga fram og ýkja mishæðir á myndrænan hátt t.d. með þverstrikum sem eru misþétt og öðruvísi á litinn

b) Á ótvíræðan hátt: byggist á hæðartölum og hæðarlínum oggefur mun nákvæmri mynd af hæðarmun á landi.

Front 16

Hæðartala

Back 16

er nákvæm hæð einhvers fyrirbærismiðað við ákveðinn viðmiðunarflöt

Front 17

Hæðarlína

Back 17

er lína sem dregin er á milli allra hæðartalna í sömu hæð

Front 18

Hvað hefur verið helsta tækið við átta- og stefnuákvarðanir. Og hvað tók við af því?

Back 18

Áttavitinn en síðan tekur GPS við

Front 19

Hvað er Misvísun?

Back 19

Bilið á milli segulnorður og réttvísandi norður. Vísirinn á áttavitanum bendir ekki á rétta norður heldur segulnorður.

Front 20

Hvers vegna teiknum við upp Þversnið?

Back 20

það er teiknað upp til að átta sig á ásýnd lands. Yfirleitt sami kvarði notaður lárétt en lóðrétti kvarðinn er ýktur svo landslagið komi fram

Front 21

Hvað er fastastjarna?

Back 21

eins og sólin okkar. Hún er hnöttur sem varpar eigin birtu og gefa frá sér orku.

Front 22

Hvað eru reikistjörnur?

Back 22

Dimmir hnettir sem senda frá sér enga orku en endurkasta þó sólarljósi.

Front 23

Hvað eru tungl?

Back 23

Það eru dimmir, kaldir hnettir á sporbaug um reikistjörnur.

Front 24

Hvað er sólkerfi?

Back 24

Fastastjarna ásamt mörgum reikistjörnum, tunglum, smástirnum og halastjörnum sem snúast umhverfis hana

Front 25

Hvað eru vetrarbrautir?

Back 25

Það eru misþéttar þyrpingar fastastjarna og geimskýja sem snúast um sameiginlega miðju

Front 26

Hvaða stjarneiningu notum við um vegalengdir í sólkerfinu?

Back 26

AU ( 1AU er fjarlægðin frá jörðu til sólar)

Front 27

Hvað er ljósár?

Back 27

Sú vegalengd sem ljósið fer á einu ári. Ljóshraði er 300.000 km/sek.

Front 28

Hvernig er sólkerfi okkar?

Back 28

Meðalstór sól

8 reikistjörnur

4 berghnettir (Merkúr, Venus, Jörðin, Mars)

4 gashnettir (Júpíter, Satúrnus, Úran, Neptún)

Yst í því er Kuiperbeltið og Oortský

Front 29

Merkúríus

Back 29

Innsta og minnsta reikistjarnan

Loftsteinagígar eru margir

Yfirborð gamalt

Engin eldvirkni

Engin lofthjúpur

Engin veðrun

Mikill hitamunur útaf engum lofthjúp

Ekkert tungl

Front 30

Venus

Back 30

Systurstjarna Jarðarinnar

Óðagróðurhúsaáhrif

Lofthjúpur þykkur (97% koldíoxíð)

Mikill loftþrýstingur

Rignir brennisteinssýru

Mörg óvirk eldfjöll

Ekkert tungl

Front 31

Jörðin

Back 31

Líf, vatn og lofthjúpur eru út af passlegri fjarlægð frá sólu.

Flekahreyfingar

Eldvirkni

Eitt tungl

Front 32

Mars

Back 32

Ryðrauða reikistjarnan

Mest kannaðasta reikistjarnan

Næst minnst

Stærsta eldfjallið (Olympus Mons)

Stærsta gljúfrið (Mariner gljúfrið)

Þunnur CO2 lofthjúpur

Þú verður mjög léttur á Mars

Tvö tungl (Ótti og Skelfing) (Fóbos og Deimos)

Front 33

Smástirnabeltið

Back 33

Aragrúi af loftsteinum mitt á milli Mars og Júpíter sem hafa ekki ennþá myndað reikistjörnu.

Front 34

Júpíter

Back 34

Stærstur

Inniheldur 70% massa allra reikistjarna

Aðalega úr vetni

Dregur að sér utanaðkomandi fyrirbæri t.d. halastjörnur

4 stór tungl: Galíleótunglin

Front 35

Ganýmedes

Back 35

Stærsta tunglið í sólkerfinu. Úr bergi og ísskorpu

Front 36

Kallistó

Back 36

Þriðja stærsta tunglið í sólkerfinu. Úr bergi. Mikið af loftsteinagígum sem þýðir gamalt yfirborð

Front 37

Ió

Back 37

eldvirkasti hnötturinn í sólkerfinu

Front 38

Evrópa

Back 38

Ístungl. Haf undir ísnum. Möguleiki að lífi

Front 39

Satúrnus

Back 39

Gulleit

Áberandi hringjakerfi

Hringirnir eru úr ungum ís

Stór tungl (Títan) sem er annað stærsta í sólkerfinu

Front 40

Úranus

Back 40

Mjög líkur J og S

Blár út af metan í lofthjúp

Möndulhalli 98% (á hlið)

Mörg tungl

Front 41

Neptúnus

Back 41

Líkur Úranus

Mikið af tunglum

Blár (metan)

Tríton (með íseldfjöll sem gjósa)

Front 42

Útstirni

Back 42

Smáhnettir á braut utar en Neptúnus

Kuiperbeltið og Oortský

Front 43

Halastjörnur

Back 43

Úr ís (frosnum gastegundum) og ryki.

Front 44

Segðu frá ferli endalok sólarinnar

Back 44

Stækkar og stækkar að rauðum risa.

Springur og verður að litlum hvítum dverg

Front 45

Tunglið Jarðarinnar

Back 45

1/4 af stærð jarðarinnar

Sjáum alltaf sömu hliðina

Alsett loftsteinagígum

Engin eldvirkni

Enginn lofthjúpur

Engin veðrun

Myndaðist líklega vegna mikillar áreksturs

Höf (ungt) og hálendi (gamalt)

Samspil tungls og jarðar = flóð og fjara!

Sólmyrkvi = tungl blokkar sól

Tunglmyrkvi = jörð blokkar sól

Front 46

Hvað eru Lengdarbaugarnir margir?

Back 46

360

Front 47

Hvað eru Breiddarbaugarnir margir?

Back 47

90

Front 48

Hvenær notum við stóran og lítin mælikvarða?

Back 48

Stór: Kort sem sýna lítil svæði (<250.000)

Lítill: Kort sem sýna stór svæði (>250.000)

Front 49

Hvernig virkar kjarnasamruni?

Back 49

kjarnar léttara frumefna renna saman og mynda við það kjarna þyngri frumefna.

Front 50

Hvenær er Stórstreymi?

Back 50

Þegar sólin, tunglið og jörðin eru í beinni línu.

Front 51

Hvenær er smástreymi?

Back 51

Þegar sólin, tunglið og jörðin mynda 90 gráðu horn.