Hoofdstuk 1

Front 1

Psychologie

Back 1

wetenschap van gedrag en mentale processen

Front 2

Experimenteel psycholoog

Back 2

psycholoog die onderzoek doet naar elementaire psychologische processen- in tegnstelling tot een toegepast psycholoog

Front 3

Docent psychologie

Back 3

psycholoog met als primaire taak het geven van onderwijs op bijv. een hbo- of bacheloropleiding of aan de universiteit

Front 4

Toegepast psycholoog

Back 4

psycholoog die de door experimenteel psychologen vergaarde kennis gebruikt om problemen van mensen op te lossen

Front 5

Psychiatrie

Back 5

een medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en behandeling van mentale stoornissen

Front 6

Pseudopsychologie

Back 6

niet-onderbouwde psychologische aannamen die als wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd

Front 7

Anekdotisch bewijsmateriaal

Back 7

Getuigenissen die de ervaringen van iemand of enkele personen schetsen, maar ten onrechte als wetenschappelijk bewijs worden gezien

Front 8

Bias

Back 8

een vooroordeel, vervorming of vertekening van een situatie, meestal op basis van persoonlijke ervaringen en waarden

Front 9

Emotionele bias

Back 9

de neiging om oordelen te vellen gebaseerd op attitudes en gevoelens, in plaats van op een rationele analyse van het bewijsmateriaal

Front 10

Confirmation bias

Back 10

de neiging om informatie die niet bij je opvattingen aansluit te negeren of te bekritiseren en om in plaats daarvan informatie te zoeken waar je het wel mee eens bent

Front 11

Introspectie

Back 11

Beschrijving van je eigen innerlijke, bewuste ervaringen

Front 12

Structuralisme

Back 12

historische stroming binnen de psychologie die de basisstructuren van de geest en de gedachten tracht te ontrafelen. Structuralisten zochten de 'elementen' van de bewuste ervaring

Front 13

Functionalisme

Back 13

historische stroming binnen de psychologie die meende dat psychische processen het beste begrepen kunnen worden in het licht van hun adaptieve nut en functie

Front 14

Cognitief perspectief

Back 14

een van de belangrijkste psychologische perspectieven, waarbij de nadruk ligt op mentale processen zoals leren, geheugen, perceptie en denken als vormen van informatieverwerking

Front 15

Behaviorisme

Back 15

een historische school die er naar streefde om van de psychologie een objectieve wetenschap te maken die zich alleen op gedrag richtte (en niet op mentale processen)

Front 16

Behavioristisch perspectief

Back 16

een psychologische invalshoek die de bron van onze handelingen zoekt in stimuli vanuit de omgeving, in plaats van in innerlijke mentale processen

Front 17

Psychodynamische psychologie

Back 17

een benadering die de nadruk legt op het begrijpen van het menselijk functioneren in termen van onbewuste behoeften, verlangens, herinneringen en conflicten

Front 18

Psychoanalyse

Back 18

een benadering van de psychologie die is gebaseerd op de veronderstellingen van Freud, die de nadruk legt op onbewuste processen. De term verwijst zowel naar Freuds psychoanalytische theorie als naar zijn psychoanalytische behandelmethode

Front 19

Perspectieven vanuit de gehele persoon

Back 19

een aantal psychologische perspectieven die draaien om een globaal inzicht in de persoonlijkheid, waaronder de psychodynamische psychologie, humanistische psychologie en psychologie van karaktertrekken en temperament

Front 20

Humanistische psychologie

Back 20

een klinische benadering die de nadruk legt op de mogelijkheden, groei, potentie en vrije wil van de mens

Front 21

Psychologie van karaktertrekken en temperament

Back 21

een psychologisch perspectief dat gedrag en persoonlijkheid ziet als de producten van fundamentele psychologische kenmerken

Front 22

Ontwikkelingsperspectief

Back 22

een van de 6 belangrijke perspectieven van de psychologie, dat zich onderscheidt door de nadruk op erfelijkheid en omgeving, en op voorspelbare veranderingen die zich voordoen tijdens de levensloop

Front 23

Sociocultureel perspectief

Back 23

een van de 6 belangrijke perspectieven van de psychologie dat de nadruk legt op het belang van sociale interactie, sociaal leren en cultureel perspectief

Front 24

Cultuur

Back 24

een complexe mix van taal, opvattingen, gewoonten, waarden en tradities die wordt ontwikkeld door een groep mensen en die wordt gedeeld met anderen in dezelfde omgeving

Front 25

Crosscultureel psycholoog

Back 25

een psycholoog die werkt in dit specialisme is geïnteresseerd in de manieren waarop psychologische processen verschillen tussen mensen van verschillende culturen

Front 26

Hollisme

Back 26

visie die totaliteit altijd belangrijker vindt dan de som der delen

Front 27

Wetenschappelijke methode

Back 27

een uit 4 stappen bestaande procedure voor empirisch onderzoek van een hypothese, waarbij de omstandigheden zo zijn gekozen dat vooroordelen en subjectieve oordelen worden uitgesloten

Front 28

Empirisch onderzoek

Back 28

onderzoeksbenadering waarbij gegevens worden verzameld door middel van objectieve informatie uit de eerste hand, gebaseerd op sensorische ervaring en observatie

Front 29

Theorie

Back 29

toetsbare verklaring voor een aantal feiten of observaties

Front 30

Hypothese

Back 30

voorspelling van de uitkomst van een wetenschappelijk onderzoek; een bewering over de relatie tussen variabelen in een onderzoek

Front 31

Variabele

Back 31

element dat van invloed is op hetgeen onderzocht wordt (zoals geformuleerd in de onderzoeksvraag of hypothese)

Front 32

Operationele definitie

Back 32

objectieve beschrijving van een concept dat bij een wetenschappelijk onderzoek hoort. operationele definities kunnen concepten die worden bestudeerd herformuleren in gedragsmatige termen. operationele definities zijn ook exacte omschrijvingen van de manier waarop een experiment moet worden uitgevoerd en waarop belangrijke variabelen moeten worden gemeten

Front 33

Data

Back 33

informatie, in het bijzonder gegevens die door een onderzoeker zijn verzameld en die worden gebruikt om een hypothese te toetsen

Front 34

Experimentele conditie

Back 34

omstandigheden waaraan de leden van de experimentele groep tijdens de speciale behandeling worden blootgesteld

Front 35

Experimentele groep

Back 35

Proefpersonen die worden blootgesteld aan de speciale behandeling die men onderzoekt

Front 36

Controlegroep

Back 36

proefpersonen die worden gebruikt als vergelijkingsmateriaal naast de experimentele groep. de controlegroep krijgt niet de speciale behandeling waar men meer over wil weten.

Front 37

Controleconditie

Back 37

omstandigheden waaraan de leden van de controlegroep tijdens het experiment worden blootgesteld. deze condities zijn op bijna elk onderdeel identiek aan de experimentele conditie, met uitzondering van de speciale behandeling die alleen de experimentele groep ontvangt

Front 38

Onafhankelijke variabele

Back 38

variabele die zo genoemd wordt omdat de onderzoeker hem onafhankelijk van alle andere zorgvuldig gecontroleerde experimentele omstandigheden kan manipuleren

Front 39

Afhankelijke variabele

Back 39

de variabele die wordt gemeten of geobserveerd. binnen een experiment wordt de afhankelijke variabele door het manipuleren van de onafhankelijke variabele beïnvloed. De eventuele variatie in de waarde van de afhankelijke variabele is het effect waarin de onderzoeker geïnteresseerd is.

Front 40

Randomisering

Back 40

procedure waarbij volledig door het toeval wordt bepaald of proefpersonen aan de experimentele groep of aan de controlegroep worden toegewezen; kan ook betrekking hebben op een procedure binnen een experiment, waarbij de volgorde waarin de stimulus wordt aangeboden volledig door het toeval wordt bepaald

Front 41

Significant

Back 41

een statistische term die aangeeft dat het waarschijnlijk is dat het waargenomen effect niet door toeval is ontstaan, maar door de onafhankelijke variabele te veranderen

Front 42

Repliceren

Back 42

een onderzoek opnieuw uitvoeren om te zien of dezelfde resultaten worden verkregen. om bias uit te sluiten wordt replicatie vaak gedaan door iemand anders dan de onderzoeker die het oorspronkelijke experiment uitvoerde

Front 43

Experiment

Back 43

type onderzoek waarbij de onderzoeker gebruik maakt van vergelijkbare groepen en alle omstandigheden controleert en rechtstreeks manipuleert, incl. de onafhankelijke variabele

Front 44

Correlatieonderzoek

Back 44

vorm van onderzoek waarbij de relatie tussen variabelen wordt bestudeerd zonder een onafhankelijke variabele in een experiment te manipuleren. uit correlatieonderzoek kan geen oorzaak-gevolgrelatie worden afgeleid

Front 45

Geen correlatie

Back 45

een correlatiecoëfficiënt die aangeeft dat de variabelen geen relatie hebben met elkaar

Front 46

Positieve correlatie

Back 46

een correlatiecoëfficiënt die aangeeft dat de variabelen tegelijkertijd in dezelfde richting variëren: als de een groter of kleiner wordt, verandert de ander in dezelfde richting

Front 47

Negatieve correlatie

Back 47

een correlatiecoëfficiënt die aangeeft dat de variabelen tegelijkertijd in verschillende richtingen variëren: als de een groter wordt, wordt de ander kleiner

Front 48

Survey

Back 48

techniek die wordt gebruikt bij correlatieonderzoek. in een survey wordt mensen gevraagd te reageren op een van tevoren vastgestelde vragenlijst

Front 49

Natuurlijke observatie

Back 49

vorm van correlatieonderzoek waarbij gedrag van mensen of dieren in hun eigen omgeving wordt geobserveerd

Front 50

Gevalstudie

Back 50

onderzoek van een enkel object of een zeer gering aantal objecten (casestudy)

Front 51

Expectancy bias

Back 51

de waarnemer staat toe dat zijn of haar verwachtingen de resultaten van een onderzoek zullen beïnvloeden

Front 52

Placebo

Back 52

substantie die op een medicijn lijkt, maar het niet is. placebo's worden ook wel suikerpillen genoemd, omdat ze in plaats van een echt geneesmiddel alleen suiker bevatten

Front 53

Dubbelblindonderzoek

Back 53

experimentele procedure waarbij zowel de onderzoekers als de proefpersonen niet weten wie welke onafhankelijke variabele krijgt toegediend