Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
934 Cards in this Set
- Front
- Back
|
ادبار |
بدبختی . سیه روزی |
|
|
توفیق |
سازگار گردانیدن |
|
|
تیره رایی |
بداندیشی . گمراهی |
|
|
نژند |
خوار و زبون . اندوهگین |
|
|
جیب |
گریبان . یقه |
|
|
اقبال |
خوشبختی . سعادت |
|
|
چنگ |
نوعی ساز که سر آن خمیده است و تار ها دارد |
|
|
حمیت |
غیرت . جوانمردی . مردانگی |
|
|
دغل |
ناراست . حیله گر |
|
|
دون همت |
کوتاه همت . دارای طبع پست و کوتاه اندیشه |
|
|
زنخدان |
چانه |
|
|
شل |
دست و پای از کار افتاده |
|
|
شوریده رنگ |
آشفته حال |
|
|
غیب |
پنهان . نهان از چشم . عالمی که خداوند و فرشتگان و .. در آن قرار دارند |
|
|
فروماندن |
متحیر شدن |
|
|
قوت |
رزق روزانه . خوراک . غذا |
|
|
چاشنی بخش |
آنچه برای اثر بخشی بیشتر کلام به آن اضافه می شود |
|
|
اطبا |
جمع طبیب . پزشکان |
|
|
افگار |
مجروح . خسته |
|
|
ایزد |
خدا . آفریدگار |
|
|
برنشستن |
سوار شدن |
|
|
بی شبهت |
بی تردید . بی شک |
|
|
توقیع |
مهر یا امضای پادشاهان و بزرگان در زیر فرمان یا نامه |
|
|
چاشتگاه |
هنگام چاشت . نزدیک ظهر |
|
|
حشم |
خدمتکاران |
|
|
خطوات |
جمع خطوه . گام ها . قدم ها |
|
|
خیر خیر |
سریع . آسان |
|
|
خیلتاش |
هر یک از سپاهیانی که از یک دسته باشند |
|
|
دربایست |
نیاز . ضرورت |
|
|
درست |
تندرست . سالم |
|
|
دوال |
چرم و پوست |
|
|
توقیع کردن |
مهر زدن . امضا کردن |
|
|
یک دوال |
یک لایه . یک پاره |
|
|
راغ |
دامنه سبز کوه . صحرا |
|
|
رقعت |
رقعه . نامه کوتاه . یادداشت |
|
|
روضه |
باغ . گلزار |
|
|
زایل شدن |
نابود شدن . برطرف شدن |
|
|
زر پاره |
قراضه و خرده زر . زر سکه شده |
|
|
سبحان الله |
پاک و منزه است خدا . شگفتا |
|
|
ستدن |
ستاندن . دریافت کردن |
|
|
سرسام |
تورم سر و مغز و پرده های آن که یکی از نشانه های آن ، هذیان بوده است |
|
|
سور |
جشن |
|
|
شبگیر |
سحرگاه . پیش از صبح |
|
|
شراع |
سایه بان . خیمه |
|
|
صعب |
دشوار . سخت |
|
|
صِلَت |
انعام . جایزه . پاداش |
|
|
ضَیعَت |
زمین زراعتی . ضیعتک . زمین زراعتی کوچک |
|
|
عارضه |
حادثه . بیماری |
|
|
علّت |
بیماری |
|
|
عز و وجل |
عزیز است و بزرگ و ارجمند |
|
|
عِقد |
گردن بند |
|
|
غرامت زده |
تاوان زده . کسی که غرامت کشد . پشیمان |
|
|
غَزو |
جنگ کردن با کافران |
|
|
فارغ شدن |
آسوده شدن از کار |
|
|
فراخ تر |
آسوده تر . راحت تر |
|
|
فراغ |
آسایش . آسودگی |
|
|
فرودِ سرای |
اندرونی . اتاقی در خانه که پشت اتاقی دیگر واقع شده باشد،مخصوص زن و فرزند و خدمتگزاران |
|
|
فیروزه فام |
به رنگ فیروزه . فیروزه رنگ |
|
|
قضا |
تقدیر . سرنوشت |
|
|
کافی |
با کفایت . لایق . کارآمد |
|
|
کران |
ساحل . کنار . طرف . جانب |
|
|
کراهیت |
ناپسندی |
|
|
کوشک |
ساختمانی بلند ، وسیع و زیبا که اغلب در میان باغ قرار گرفته است . قصر . کاخ |
|
|
گداختن |
ذوب کردن |
|
|
گسیل کردن |
فرستادن . روانه کردن |
|
|
لَختی |
اندکی |
|
|
لِلّهِ دَرُّکُما |
خدا شما را خیر بسیار دهد ! |
|
|
مبشّر |
نوید دهنده . مژده رسان |
|
|
متقارب |
نزدیک به هم . در کنار هم |
|
|
محجوب |
پنهان . مستور . پوشیده |
|
|
مخنقه |
گردن بند |
|
|
مرغزار |
سبزه زار . زمینی که دارای سبزه و گل های خودرو است |
|
|
مطرب |
آوازخوان . نوازنده |
|
|
مقرون |
پیوسته . همراه |
|
|
مهمّات |
کار های مهم و خطیر |
|
|
موکد |
تاکید شده . استوار |
|
|
ناو |
کشتی . به ویژه کشتی دارای تجهیزات جنگی |
|
|
ندیم |
همنشین . همدم |
|
|
نکت |
نکته ها |
|
|
نماز پیشین |
نماز ظهر |
|
|
وبال |
سختی و عذاب . گناه |
|
|
وزر |
گناه |
|
|
همایون |
خجسته . مبارک . فرخنده |
|
|
یوز |
یوزپلنگ . جانوری شکاری |
|
|
افسر |
تاج و کلاه پادشاهان |
|
|
باره |
اسب |
|
|
برومند |
بارآور . میوه دار |
|
|
خرگه |
خرگاه . خیمه به ویژه خیمه بزرگ |
|
|
دمار از کسی کشیدن |
دمار از کسی برآوردن . کنایه از نابود کردن کسی |
|
|
سیماب گون |
به رنگ جیوه . جیوه ای |
|
|
سیماب |
جیوه |
|
|
گران |
سنگین . عظیم |
|
|
اجنبی |
بیگانه . خارجی |
|
|
اذن |
اجازه . رخصت |
|
|
اعطا |
واگذاری . بخشش . عطا کردن |
|
|
افراط |
از حد درگذشتن . زیاده روی . مقابل تفریط |
|
|
التهاب |
شعله ور شدن و برافروختن . مجازاً ناآرامی . بی قراری . اضطراب |
|
|
بَختک |
موجود خیالی یا سیاهی ای که بر روی شخص خوابیده می‌افتد . کابوس |
|
|
تحت الحمایگی |
تحت الحمایه بودن |
|
|
تسخیر |
تصرف کردن جایی معمولا با زور |
|
|
تفریط |
کوتاهی کردن در کاری |
|
|
توازن |
تعادل . برابری |
|
|
جنون |
شیفتگی . شیدایی . شوریدگی |
|
|
چنبره زدن |
چنبره زدن . حلقه زدن . به صورت خمیده و حلقه وار جمع شدن |
|
|
خصال |
جمع خصلت . خوی ها . خواه نیک باشد یا بد |
|
|
دارالسلطنه |
پایتخت . در دوره قاجار و صفوی بعضی شهر ها که شاهزاده یا ولیعهد در آن اقامت داشت |
|
|
درایت |
آگاهی . دانش . بینش |
|
|
زبونی |
فرومایگی . درماندگی |
|
|
زنبورک |
نوعی توپ جنگی کوچک دارای دو چرخ که در زمان صفویه و قاجار روی شتر می بستند . |
|
|
شایق |
آرزومند . مشتاق |
|
|
صفیر |
صدای بلند و تیز |
|
|
طاقت فرسا |
توان فرسا . سخت و تحمل ناپذیر |
|
|
غیرت |
حمیت . تعصب |
|
|
کورسو |
نور اندک . روشنایی کم |
|
|
معبد |
پرستشگاه . محل عبادت |
|
|
مقرر |
معلوم . تعیین شده |
|
|
موعد |
هنگام . زمان |
|
|
موزون |
هماهنگ . خوش نوا |
|
|
نهیب |
فریاد بلند ، به ویژه برای ترساندن یا اخطار کردن |
|
|
وجد |
سرور . شادمانی و خوشی |
|
|
ولایات |
جمع ولایت . مجموعه شهر هایی که تحت نظر والی اداره می شود . معادل شهرستان امروزی |
|
|
پرورده |
پرورش یافته |
|
|
جمله |
همه . سراسر |
|
|
جهانگیر |
گیرنده عالم . فتح کننده دنیا |
|
|
جهد |
کوشش . تلاش . سعی |
|
|
چاره گری |
تدبیر . مصلحت اندیشی |
|
|
خنیده |
مشهور . معروف . نامدار |
|
|
خنیده نام تر گشتن |
مشهور تر شدن . پر آوازه تر گردیدن |
|
|
خویشان |
جمع خویش . اقوام |
|
|
رایت |
بیرق . پرچم . دِرَفش |
|
|
سرشت |
فطرت . آفرینش . طبع |
|
|
غایت |
پایان . فرجام . نهایت |
|
|
گزاف کاری |
زیاده روی . بیهوده کاری |
|
|
محمل |
کجاوه که بر شتر بندند . مهد |
|
|
موسم |
زمان . هنگام |
|
|
استحقاق |
سزاواری . شایستگی |
|
|
اصناف |
جمع صنف . انواع . گونه ها . گروه ها |
|
|
اعزاز |
بزرگداشت . گرامیداشت |
|
|
الوهیت |
خدایی . خداوندی |
|
|
بُعد |
دوری . فاصله |
|
|
تعبیه کردن |
قرار دادن . جاسازی کردن |
|
|
تلبیس |
حقیقت را پنهان کردن . حیله و مکر به کار بردن . نیرنگ سازی |
|
|
جلّت |
بزرگ است |
|
|
حضرت |
آستانه . پیشگاه . درگاه |
|
|
خزاین |
جمع خزانه . گنجینه ها |
|
|
خلیفت |
خلیفه . جانشین |
|
|
رأفت |
مهربانی . شفقت |
|
|
ربوبیت |
الوهیّت و خدایی . پروردگاری |
|
|
رغبت |
میل و اراده . خواست |
|
|
سست عنصر |
بی اراده . بی غیرت |
|
|
طوع |
فرمان برداری . اطاعت . فرمانبری |
|
|
عنایت |
توجه . لطف . احسان |
|
|
غَنا |
بی نیازی . توانگری |
|
|
قبضه |
یک مشت از هر چیزی |
|
|
قرب |
نزدیک شدن . هم جواری |
|
|
کبریایی |
منسوب به کبریا . خداوند تعالی |
|
|
متألئ |
درخشان . تابان |
|
|
مذلت |
فرومایگی . خواری . مقابل عزت |
|
|
مُشتبِه |
اشتباه کننده . دچار اشتباه |
|
|
مُشتبِه شدن |
به اشتباه افتادن |
|
|
مشعشع |
درخشان . تابان |
|
|
مقرب |
آن که نزدیک به کسی شده و در نزد او منزلت پیدا کرده است |
|
|
ملکوت |
عالم غیب . جهان بالا |
|
|
نفایس |
جمع نفیسه . چیزهای نفیس و گران بها |
|
|
وسائط |
جمع وسیطه با واسطه . آنچه که به مدد یا از طریق آن به مقصود می رسند |
|
|
هیئت |
شکل . ظاهر . دسته ای از مردم |
|
|
تشیع |
همراهی و مشایعت کردن جنازه تا گورستان |
|
|
خوش لقا |
زیبارو . خوش سیما |
|
|
رضوان |
بهشت . نام فرشته ای که نگهبان بهشت است |
|
|
زهد |
پارسایی . پرهیزگاری |
|
|
شبگرد |
شبرو |
|
|
شریعت |
شرع . آیین . راه دین . مقابل طریقت |
|
|
صنم |
بُت . معشوق زیبارو(مجازا) |
|
|
عازم |
رهسپار . راهی |
|
|
قَدَّسَ الله روحه العزیز |
خداوند روح عزیز او را پاک گرداند |
|
|
متفق |
همسو . هم عقیده . موافق |
|
|
محضر |
محل حضور . مجازا مجلس درس یا مجلسی که در آن سخنان قابل استفاده گفته می شود |
|
|
مرشد |
آن که مراحل سیر و سلوک را پشت سر گذاشته و سالکان را راهنمایی و هدایت میکند . مراد . پیر . مقابل مرید و سالک |
|
|
مَلَک |
فرشته |
|
|
مناسک |
جمع مَنسِک . اعمال عبادی . آیین های دینی |
|
|
وعظ |
اندرز . پند دادن |
|
|
آغوز |
اولین شیری که یک ماده به نوزادش میدهد و سرشار از مواد مقوی است |
|
|
آماس |
ورم . تورم |
|
|
آماس کردن |
گنجایش پیدا کردن . متورم شدن |
|
|
استسقا |
نام مرضی که بیمار ، آب بسیار خواهد |
|
|
انعطاف |
نرمش . آمادگی برای سازگاری با دیگران ، محیط و شرایط آن |
|
|
بالبداهه |
ارتجالاً . بدون اندیشه قلبی |
|
|
بذله گو |
شوخ . لطیفه پرداز |
|
|
به نقد |
در حال حاضر . در وضعیت مورد نظر |
|
|
پالیز |
باغ . جالیز |
|
|
تحفه |
ارمغان . هدیه |
|
|
تشرّع |
شریعت . مقابل طریقت و عرفان |
|
|
تمکّن |
توانگری . ثروت |
|
|
تهنیت |
شادباش گفتن . تبریک گفتن . تبریک |
|
|
چابک |
تند و فرز |
|
|
دستخوش |
آنچه یا آن که در معرض چیزی قرار گرفته یا تحت غلبه و سیطره آن است . بازیچه |
|
|
سبک‌سری |
سهل انگاری و بی مسئولیتی |
|
|
شاب |
برنا . جوان |
|
|
شائبه |
به شک اندازنده درباره وجود چیزی و ، به مجاز عیب و بدی یا نقص در چیزی |
|
|
بی شائبه |
بدون آلودگی و با خلوص و صداقت . پاک . خالص |
|
|
شعر تمثیلی |
شعر نمادین و آمیخته به مثل و داستان |
|
|
شوریدگی |
عشق و شیدایی |
|
|
صَباحت |
زیبایی . جمال |
|
|
عندلیب |
بلبل . هزاردستان |
|
|
فرخنده |
مبارک . خجسته |
|
|
فرط |
بسیاری |
|
|
گیوه |
نوعی کفش با رویه ای دست باف |
|
|
لطایف |
جمع لطیفه . نکته های دقیق و ظریف . دقایق .سخنان نرم و دلپذیر |
|
|
لفاف |
پارچه و کاغذی که بر چیزی پیچند |
|
|
متعصب |
غیرتمند |
|
|
مسرّت |
شادی . خوشی |
|
|
مسرور |
شادمان . خشنود |
|
|
مشیّت |
اراده . خواست |
|
|
میثاق |
عهد و پیمان |
|
|
نکبت بار |
شوم و ایجاد کننده بدبختی و خواری |
|
|
نَمَد |
پارچه کلفت که از کوبیدن و مالیدن پشم یا کرک به دست می‌آید و از آن به عنوان فرش استفاده میکنند یا کلاه و بالاپوش می سازند . بالا پوش نمدی |
|
|
بار |
اجازه . رخصت |
|
|
بار عام |
پذیرایی عمومی . شرفیابی . همگانی . مقابل بار خاص |
|
|
باره |
اسب |
|
|
برگ |
توشه و هرچیز مورد نیاز . مایحتاج و آذوقه |
|
|
تابناک |
درخشان . نورانی |
|
|
جرس |
زنگ |
|
|
جولان |
تاخت و تاز |
|
|
چاووش |
آن که پیشاپیش زائران حرکت میکند و با صدای بلند و به آواز اشعار مذهبی می‌خواند |
|
|
خاره |
سنگ خارا . سنگ |
|
|
راهوار |
آنچه با شتاب اما نرم و روان حرکت میکند . خوش حرکت و تندرو |
|
|
رحیل |
از جایی به جای دیگر رفتن . کوچ کردن . سفر کردن |
|
|
رَشحه |
قطره . چکه |
|
|
رُفت |
رفتن . زدودن |
|
|
رکاب |
حلقه ای فلزی که در دو طرف زین اسب آویخته میشود و سوار پا در آن می‌گذارد |
|
|
سترگ |
بزرگ . عظیم |
|
|
عَلَم |
پرچم |
|
|
فرض |
واجب گردانیدن . آنچه انجام آن بر عهده کسی نهاده شده باشد . لازم . ضروری |
|
|
کران |
طرف . جهت . کنار |
|
|
کلاف |
نخ و ریسمان و جز آن که گرد کرده باشند . ریسمان پیچیده گرد دوک |
|
|
محوطه |
پهنه . میدانگاه . صحن |
|
|
مَشک |
انبان . خیک . کیسه ای از پوست گوسفند |
|
|
نیلی |
به رنگ نیل . کبود |
|
|
وادی |
سرزمین |
|
|
ولی |
دارنده بالاترین مقام در دین پس از پیغمبر . دوست |
|
|
همپا |
همراه . هم قدم . هر یک از دو یا چند نفری که با هم کاری انجام می‌دهند |
|
|
همپایی |
همگامی . همراهی |
|
|
آدینه |
روز جمعه . آخرین روز هفته |
|
|
انکار |
باور نکردن . نپذیرفتن . نفی کردن |
|
|
بیعت |
پیمان . عهد . پیمان بستن برای فرمان برداری و اطاعت از کسی |
|
|
چنبر |
حلقه و هرچیز حلقه مانند |
|
|
چنبر نفس |
چنبر زدنِ مارِ نفس |
|
|
رَستن |
رها شدن . نجات یافتن |
|
|
روحانی |
منسوب به روح . معنوی . ملکوتی |
|
|
سیمینه |
منسوب به سیم . سیمین . اشیای ساخته شده از سیم یا نقره |
|
|
مدار |
مسیری معمولاً دایره ای شکل که در آن چیزی به دور چیزی میچرخد . مسیر |
|
|
مرهم |
هر دارویی که روی زخم گذارند . التیام بخش |
|
|
منکر |
انکار کننده . ناباور |
|
|
آوری |
بی گمان . بی تردید . به طور قطع |
|
|
اژدها پیکر |
در شکل و هیئت اژدها . دارای نقش اژدها |
|
|
اساطیر |
جمع اسطوره . افسانه ها و داستان های خدایان و پهلوانان ملل قدیم |
|
|
الحاح |
اصرار . پافشاری کردن |
|
|
بازارگاه |
جای خرید و فروش . بازار . در متن درس مقصود اهل بازار |
|
|
پایمردان دیو |
دستیاران حکومت . توجیه کنندگان حکومت بیداد |
|
|
پایمردی |
خواهشگری . میانجی گری . شفاعت |
|
|
پشتِ پای |
روی پا . سینه پا |
|
|
تَرگ |
کلاه‌خود |
|
|
تفرّج |
گشت و گذار . تماشا . سیر و گردش |
|
|
خجسته |
فرخنده . مبارک |
|
|
خوالیگر |
آشپز |
|
|
درفش |
پرچم . بیرق |
|
|
درفش کاویان |
درفش ملی ایران در عهد ساسانی (کاویان یا کاویانی: منسوب به کاوه ) |
|
|
دژم |
خشمگین |
|
|
زخمِ درای |
ضربه پتک . درای در اصل زنگ کاروان است |
|
|
سپردن |
پای مال کردن و زیر پا گذاشتن |
|
|
سپهبَد |
فرمانده و سردار سپاه |
|
|
َسَبُک |
سریع . شتابان |
|
|
سروش |
فرشته پیام آور. فرشته |
|
|
شمار گرفتن |
حساب پس دادن |
|
|
غو |
فریاد . بانگ و خروش . غریو |
|
|
فایق |
دارای برتری . مسلط . چیره |
|
|
فریاد خواندن |
فریاد خواستن . طلب یاری کردن . دادخواهی کردن |
|
|
گُرز گاوسر |
گرزی که سر آن شبیه سر گاو بوده است |
|
|
گیهان خدیو |
خدای جهان |
|
|
گیهان |
کیهان . جهان . گیتی |
|
|
لاف |
سخنان بی پایه و اساس .دعوی باطل . ادعا |
|
|
لاف زدن |
خودستایی کردن . ادعای باطل کردن |
|
|
مجرّد |
صِرف . تنها |
|
|
محضر |
استشهادنامه . متنی که ضحاک برای تبرئه خویش به امضای بزرگان حکومت رسانده بود |
|
|
موبد |
روحانی زردشتی . مجازاً دانشمند . دانا |
|
|
نفیر |
صدای بلند . فریاد |
|
|
هنر |
فضیلت . استعداد . شایستگی. لیاقت |
|
|
یکایک |
ناگهان |
|
|
آوردگاه |
میدان جنگ . نبردگاه |
|
|
اَبرَش |
اسبی که دارای پوست خال دار یا رنگ به رنگ (به ویژه سرخ و سفید) است . در اینجا مطلق اسب منظور است |
|
|
امتناع |
سرباز زدن از انجام کاری یا قبول کردن سخنی . خودداری کردن |
|
|
برافراختن |
برافراشتن . بلند کردن |
|
|
پور |
فرزند مذکر . پسر |
|
|
تپیدن |
بی قراری و اضطراب نمودن . لرزیدن از ترس |
|
|
حبیب |
دوستدار . یار . از القاب رسول اکرم |
|
|
حرب |
جنگ و نزاع |
|
|
خدو |
آب دهان . بزاق |
|
|
دستوری |
رخصت . اجازه دادن |
|
|
رزمگه |
مخفف رزمگاه . میدان جنگ |
|
|
ژَنده |
بزرگ . عظیم |
|
|
ژیان |
خشمناک . خشمگین |
|
|
سهم |
ترس |
|
|
سهمگین |
هراس انگیز . ترس آور |
|
|
ضرب |
زدن . کوفتن |
|
|
غزا |
پیکار . جنگ |
|
|
غضنفر |
شیر |
|
|
قبا |
نوعی جامه جلوباز که دو طرف جلوی آن با دکمه بسته میشود |
|
|
کیش |
آیین . دین . مذهب |
|
|
کیمیا |
ماده ای فرضی که به گمان پیشینیان فلزاتی مانند مس و قلع را به طلا و نقره تبدیل میکند |
|
|
منزّه |
پاک و بی عیب |
|
|
هژبر |
شیر |
|
|
اختلاف |
رفت و آمد |
|
|
استخلاص |
رهایی جُستن . رهایی دادن |
|
|
اعتذار |
عذر خواهی . پوزش خواهی |
|
|
التفات |
توجّه |
|
|
اِمام |
راهنما . پیشوا |
|
|
اولی تر |
شایسته تر . سزاوارتر |
|
|
اهمال |
کوتاهی . سهل انگاری کردن |
|
|
بر اثر |
به دنبال |
|
|
اثر |
ردّپا |
|
|
تخلّص |
رهایی |
|
|
تعاون |
یکدیگر را یاری کردن . یاری رساندن |
|
|
تکفّل |
عهده دار شدن |
|
|
تگ |
دویدن |
|
|
تیمار |
مواظبت . مراقبت |
|
|
ثِقَت |
اطمینان . خاطر جمعی |
|
|
جال |
دام و تور |
|
|
حَبّه |
دانه |
|
|
خایب |
ناامید . بی بهره |
|
|
دَها |
زیرکی . هوشمندی |
|
|
راه تافتن |
راه را کج کردن . تغییر مسیر دادن |
|
|
رخصت |
اجازه . اذن دادن |
|
|
ریاحین |
جمع ریحان . گیاهان خوش بود |
|
|
زُمرّد |
سنگ قیمتی به رنگ سبز |
|
|
زهاب |
آبی که از سنگی یا زمینی می‌جوشد . جای تراویدن آب در چشمه و مانند آن . مجازاً اشک |
|
|
ستیزه روی |
گستاخ و پُر رو |
|
|
سَر |
رئیس |
|
|
سیادت |
سروری . بزرگی |
|
|
شکاری |
منسوب به شکار . صید . نخجیر |
|
|
صافی |
پاک . بی غش . خالص |
|
|
صواب |
صلاح و درست |
|
|
طاعن |
سرزنشگر . عیب جو |
|
|
عقده |
گره |
|
|
قفا |
پشت گردن . دنبال و پی |
|
|
گُرازان |
در حال گرازیدن و به ناز و تکبّر راه رفتن . خرامان |
|
|
گَشن |
انبوه . پُر شاخ و برگ |
|
|
مُتَصَیَّد |
شکارگاه |
|
|
متواتر |
پی در پی . پیاپی |
|
|
مجادله |
جدال و ستیزه |
|
|
مطاوعت |
فرمان بری |
|
|
مطلق |
رها شده . آزاد |
|
|
مُطَوَّقه |
طوق دار |
|
|
مظاهرت |
یاری کردن . پشتیبانی |
|
|
معونت |
یاری . کمک |
|
|
ملالت |
آزردگی . ماندگی . به ستوه آمدن |
|
|
ملامت |
سرزنش |
|
|
ملول |
سست و ناتوان . آزرده |
|
|
مناصحت |
اندرز دادن |
|
|
منقطع |
بریده . قطع شده |
|
|
مواجب |
جمع موجب . وظایف و اعمالی که انجام آن بر شخص واجب است |
|
|
مواضع |
جمع موضع . جای ها |
|
|
موافق |
همراه . هم فکر |
|
|
موالات |
با کسی دوستی و پیوستگی داشتن . دوستداری |
|
|
مودّت |
دوستی . محبت . دوستی گرفتن |
|
|
ناحیت |
ناحیه . سرزمین |
|
|
نَزِه |
باصفا . خوش آب و هوا . خرّم |
|
|
همگنان |
همگان . همه |
|
|
ورطه |
مهلکه . خطر و دشواری |
|
|
وقیعت |
بدگویی . سرزنش . عیب جویی |
|
|
ابلاغ |
رساندن نامه یا پیام به کسی |
|
|
ارک |
قلعه . دژ |
|
|
برّ و برّ |
با دقت . خیره خیره |
|
|
بور |
سرخ |
|
|
بور شدن |
شرمنده شدن . خجلت زده شدن |
|
|
تأثّر |
اثر پذیری . اندوه |
|
|
تعلیمی |
عصای سبکی که به دست گیرند |
|
|
تلمّذ |
شاگردی کردن . آموختن |
|
|
چـُرتکه |
واژه روسی . وسیله ای برای محاسبه جمع و تفریق شامل .... |
|
|
چلّه |
زه کمان که انتهای تیر در آن قرار دارد و با کشیدن و رها کردن آن،تیر پرتاب میشود . |
|
|
رفعت |
اوج . بلندی . والایی |
|
|
سو |
دید . توان بینایی |
|
|
شماتت |
سر کوفت . سرزنش . ملامت |
|
|
شوربا |
آش ساده که با برنج و سبزی می پزند |
|
|
صورتک |
چهره ای مصنوعی که چهره اصلی را می پوشاند و در آن سوراخ هایی برای چشم و دهان تعبیه شده است . نقاب . ماسک |
|
|
عیار |
خالص . سنجه . مقابل غش و ناپاکی |
|
|
تمام عیار |
کامل و بی نقصان . پاک . خالص |
|
|
فرام |
فریم . قاب عینک |
|
|
فرنگی مآب |
کسی که به آداب اروپاییان رفتار می کند . متجدّد |
|
|
فرنگی مآبی |
به شیوه فرنگی‌ها و اروپایی ها (مآب به معنای بازگشت یا جای بازگشت است،اما در اینجا معنای شباهت میدهد ) |
|
|
قدّاره |
جنگ افزاری شبیه شمشیر پهن و کوتاه |
|
|
قدّاره کش |
کسی که با توسل به زور به مقاصد خود می‌رسد |
|
|
قُلا |
کمین |
|
|
قُلا کردن |
کمین کردن . در پی فرصت بودن |
|
|
قوّال |
در اینجا مقصود بازیگر نمایش های دوره گردی است |
|
|
کذا |
آن چنانی . چنان |
|
|
کلون |
قفل چوبی که پشت در نصب می کنند و در را با آن می بندند |
|
|
کمیسیون |
واژه فرانسوی. هیئتی که وظیفه بررسی و مطالعه درباره موضوعی را بر عهده دارد . جلسه (مجازاً) |
|
|
کمیسیون کردن |
تشکیل جلسه دادن |
|
|
متجدّدانه |
نوگرایانه . روشنفکرانه |
|
|
محقّر |
کوچک . حقیر |
|
|
مخاطره |
خطر . خود را در خطر انداختن |
|
|
مسامحه |
آسان گرفتن . ساده انگاری |
|
|
مسحور |
مفتون . شیفته . مجذوب |
|
|
مشروعیّت |
منطبق بودن رویه های قانون گذاری و اجرایی حکومت با نظر مردم آن کشور |
|
|
مُضحک |
خنده آور . مسخره آمیز |
|
|
مغتنم |
با ارزش . غنیمت شمرده |
|
|
مُهملی |
بی کارگی و تنبلی |
|
|
موقّر |
با وقار . متین |
|
|
مهیب |
سهمگین . ترس آور |
|
|
نخ قند |
نوعی نخ که از الیاف کنف ساخته میشود |
|
|
هفت صندوقی |
دسته هفت صندوقی . گروه های نمایشی دوره گردی بوده اند که با اجرای نمایش های روحوضی ، اسباب سرگرمی و خنده مردم را فراهم می کردند . این گروه ها وسایل و ابزار خود را در صندوق هایی می‌نهاده‌اند . پرجاذبه‌ترین و کامل ترین گروه آنهایی بودند که هفت صندوق داشته اند . به هر یک از بازیگران گروه قوّال یا قوّالک می‌گفته‌اند |
|
|
یُغور |
درشت و بدقواره |
|
|
برزیگر |
برزگر . دهقان . کشاورز |
|
|
چراغدان |
جایی یا ظرفی که در آن چراغ بگذارند |
|
|
برّ |
خشکی . بیابان |
|
|
خوان |
سفره یا طَبَقی که در آن غذا می‌گذاشتند |
|
|
رستن |
نجات یافتن . رها شدن |
|
|
ریشخند |
تمسخر |
|
|
شَعَف |
خوشی . شادمانی |
|
|
مبدّل |
دگرگون . تغییر داده شده |
|
|
مطلق |
بی شرط و قید |
|
|
معتبر |
محترم . ارزشمند |
|
|
مُفرِّح |
شادی بخش . نشاط آور |
|
|
مقیَّد |
گرفتار . بسته . در قید شده |
|
|
مُمد |
مدد کننده . یاری دهنده |
|
|
هلهله |
سر و صدای همراه با شادی و شور و شوق . خروش |
|
|
چالاک |
چابک . تند و فرز |
|
|
حشر |
رستاخیز . قیامت |
|
|
عصیان |
نا فرمانی . گناه و معصیت |
|
|
هول |
ترس . هراس |
|
|
نابسته |
باز . گشوده |
|
|
قرین |
نزدیک . همدم . یار |
|
|
تدبیر |
اندیشیدن . پایان‌بینی |
|
|
ابد |
زمانی که آن را نهایت نباشد . متضادّ ازل |
|
|
کمال |
کامل شدن . تمام شدن . بالاترین مرتبه چیزی |
|
|
صنع |
آفریدن . ساختن |
|
|
نگون بخت |
بدبخت . سیاه بخت |
|
|
روزی‌رسان |
روزی رساننده . خدا . رزّاق |
|
|
کنج |
گوشه . زاویه |
|
|
فرو برد |
پایین برد |
|
|
تیمار |
خدمت . غم‌خواری . فکر . اندیشه . پرستاری |
|
|
محراب |
جای ایستادن پیش نماز در مسجد . بخشی از عبادت‌گاه |
|
|
درّنده |
وحشی . پاره کننده |
|
|
سعی |
کوشش . جهد . کار کردن |
|
|
کرم |
بخشش . جوانمردی . سخاوت |
|
|
زورمندی |
نیرومندی . قوی بودن |
|
|
رود هیرمند |
رودی بزرگ در سیستان |
|
|
جامه ها افگندند |
گستردنی ها را گستردند . بستر ها را مهیّا کردند |
|
|
دریدن |
شکستن |
|
|
هزاهز |
آشوب و فتنه‌ای که مردم را به جنبش در آورد |
|
|
غریو |
فریاد . صدای غرّش . گریه و زاری |
|
|
هنر آن بود |
بخت یار بود . خوش‌بختانه |
|
|
درجستن |
پریدن . جَستن . ناگهان و به سرعت سوی چیزی یا کسی رفتن |
|
|
از آن جهان آمده |
از مرگ نجات یافته |
|
|
تَر |
خیس |
|
|
اضطراب |
پریشان حال شدن . آشفتگی . بی‌تابی . لرزیدن |
|
|
تشویش |
بی آرامی . آشفتگی . اضطراب |
|
|
اعیان |
جمع عَیّن . بزرگان . اشراف . ثروتمندان |
|
|
استقبال |
به پیشواز کسی رفتن . پذیره . پیشواز |
|
|
غزنین |
شهری بزرگ نزدیک زابلستان |
|
|
مثال داد |
فرمان داد |
|
|
مستحق |
سزاوار . شایسته . دارای استحقاق . محتاج . نیازمند |
|
|
بار دادن |
اجازه ملاقات دادن |
|
|
متحیّر |
سرگشته . حیرت‌زده . حیران |
|
|
آغاجی خادم |
خادم مخصوص سلطان مسعود غزنوی |
|
|
بشارت |
خبر خوش دادن . نوید دادن . مژده . خبر خوش . نکویی |
|
|
کتان |
گیاهی است که از ساقه های الیاف آن در نسّاجی استفاده میکنند |
|
|
تاس |
تشت مسی |
|
|
زبر |
بالا . فوق . متضاد زیر |
|
|
توزی |
منسوب به توز . پارچه نازک کتانی که نخست در شهر توز می‌بافته‌اند |
|
|
دُرستم |
سالم هستم . حالم خوب است |
|
|
علّت |
بیماری |
|
|
دوات |
ظرفی که در آن مرکب ریزند . مرکّب‌دان . جوهردان |
|
|
نامه توقیعی |
نامه امضا شده |
|
|
دبیر |
نویسنده . کاتب |
|
|
قلم درنهاد |
شروع به نوشتن کرد |
|
|
تنگ دست |
تهی دست . فقیر |
|
|
گزاردن |
انجام دادن . ادا کردن . به جا آوردن . بیان کردن |
|
|
فخر |
نازیدن . مباهات کردن . افتخار |
|
|
ولایت |
بخش هایی از یک کشور که یک نفر والی بر آن ها فرمان‌روایی کند . شهرستان |
|
|
سنّت |
راه . روش . سیرت |
|
|
در عهده این نشوم |
مسئولیت این رو به عهده نمیگیرم |
|
|
مرا چه افتاده است |
به من چه ارتباطی دارد |
|
|
عمید |
سرور . رئیس قوم . سردار |
|
|
علی ایّ حال |
به هر حال |
|
|
حطام |
ریزهٔ گیاه خشک . پاره و شکسته . خرده و ریز . مال دنیا |
|
|
کفایت |
کافی . بسندگی |
|
|
اندیشه‌مند |
متفکر . آنکه در فکر فرو رود |
|
|
عرصه |
میدان . فضای خالی جلوی خانه . حیاط |
|
|
عرضه‌ده |
نمایش دهنده . ارائه کننده . نشان دهنده |
|
|
نادره |
بی مانند . بی‌نظیر |
|
|
شاهد |
زیبارو . محبوب . معشوق |
|
|
القصّه |
خلاصه |
|
|
خاست |
بلند شد (خواست : طلب کرد) |
|
|
تازی |
عرب |
|
|
سینه مالان |
سینه خیز |
|
|
فروغ |
روشنی . پرتو |
|
|
سند |
رودی در مشرق زمین |
|
|
جیحون |
رودی در آسیای صغیر |
|
|
خوناب |
خونابه . اشک خونین . خون آمیخته به آب |
|
|
شفق |
سرخی آسمان بعد از غروب آفتاب |
|
|
رستاخیز |
قیامت . به پا خاستن مردگان . جنبش |
|
|
عافیت سوز |
کشنده . بُرنده |
|
|
اختر |
ستاره . کوکب . نجم |
|
|
غلتیدن |
گردیدن جسمی روی جسمی دیگر . از پهلویی به پهلوی دیگر گشتن |
|
|
ژرف |
گود . عمیق |
|
|
اهریمن |
شیطان . دیو |
|
|
خُود |
کلاه‌خود . کلاه فلزی جنگی |
|
|
بادپا |
اسب . تندرو |
|
|
بی پایاب |
عمیق . ژرف . جایی که عمق آن معلوم نیست |
|
|
نامور |
معروف . سرشناس . دارای نام نیک |
|
|
معین |
تعیین شده . مشخص گردیده . معلوم |
|
|
دجله |
رودی در عراق |
|
|
کریم |
جوانمرد . بخشنده |
|
|
رعنا |
خوش قد و قامت . زیبا . در اصل زن احمق |
|
|
فراخ |
گسترده . وسیع |
|
|
امتداد |
کشش . درازی . کشیده شدن . طول |
|
|
رعیّت پروری |
رعایت کردن حال رعیّت و زیردستان |
|
|
طوایف |
جمع طایفه . قبیله ها |
|
|
تباهی |
فساد . نابودی . خرابی |
|
|
قبایل |
جمع قبیله . تیره ها . دودمان ها |
|
|
تصرف |
به دست آوردن . مالک شدن . تصاحب |
|
|
لُعاب |
روکش مخصوصی که روی سفال و کاشی و مانند آن میکشند . |
|
|
محض |
خالص . ناب . بدون ترکیب |
|
|
چیرگی |
پیروزی . تسلط . غلبه |
|
|
مصمّم |
با عزم و اراده . آنکه تصمیم به کاری گرفته باشد |
|
|
چابک |
زرنگ . ماهر . زبردست . تند و سریع |
|
|
آز |
طمع . حرص . زیاده‌خواهی |
|
|
پهنه |
ساحت . میدان . وسعت . گشادی |
|
|
خزان |
پاییز . خریف |
|
|
محشر |
روز قیامت . جای گرد آمدن |
|
|
رمق |
توان . تاب . باقی ماندهٔ جان |
|
|
توفندگی |
غوغا کردن . غرّیدن . فریاد کردن . خروشیدن |
|
|
سرسپردگی |
فرمان بردن . تسلیم . تابع بودن |
|
|
نایب السّلطنه |
کسی که به نیابت از پادشاه امور سلطنت را به عهده بگیرد |
|
|
خوف |
ترس . بیم |
|
|
اعجاب |
متعجّب شدن . تعجب . حیرت |
|
|
منسجم |
هماهنگ . با نظم و درست . ساختار یافته |
|
|
مهیب |
ترسناک . سهمگین |
|
|
ذهنیت |
نوع تفکر . بینش |
|
|
رغبت |
میل . خواست . اراده |
|
|
اسرا |
جمع اسیر |
|
|
صلیب سرخ |
سازمانی بین‌المللی برای کاهش دردهای انسان و پیشرفت بهداشت عمومی |
|
|
اعیاد |
جمع عید . جشن ها |
|
|
طبع شعر |
استعداد شعر گفتن |
|
|
منزوی |
گوشه گیر . گوشه‌نشین . خلوت گزین |
|
|
آسمان گیر |
برافراشته . مشهور. |
|
|
بخت |
اقبال . شانس . طالع . نصیب |
|
|
درماندن |
ناتوان گشتن . بیچاره شدن |
|
|
چاره ساز |
علاج کننده . چاره کننده . چاره گر |
|
|
وِرا |
وی را . او را |
|
|
زبان کشیدند |
سخن گفتند |
|
|
به اتفاق |
همگی . متفق‌القول |
|
|
حاجت گه |
محل گرفتن حاجت . محل برآورده شدن نیاز . برآورندهٔ نیاز |
|
|
مهد |
محمل . کجاوه |
|
|
حلقه در گوش |
غلام . متوسل |
|
|
رستگاری |
رهایی . خلاصی. آزادی . نجات یافتگی |
|
|
مبتلا |
گرفتار . در بلا افتاده . اسیر |
|
|
بر |
آغوش . کنار |
|
|
کمال |
کامل شدن . تمام شدن . رسایی . فضیلت |
|
|
بِستان |
بگیر |
|
|
لُکام |
نام کوهی |
|
|
طین |
گِل . گِل خشک |
|
|
عزت |
سربلندی . آبرو . احترام . ارجمندی |
|
|
ذوالجلالی |
بزرگواری . صاحب جلال بودن . از صفات خدا |
|
|
تاب |
توان . توانایی . طاقت . صبر |
|
|
قربت |
نزدیکی . خویشی |
|
|
اکراه |
اجبار . ناپسند داشتن |
|
|
قهر |
اجبار . خشم و غضب . چیرگی |
|
|
طائف |
شهری در عربستان |
|
|
دو اسبه |
شتابنده . چون سوار دارای دو اسب |
|
|
تحیّر |
حیران شدن . سرگشتگی . سرگردانی |
|
|
ذلیل |
خوار . زبون . پست |
|
|
الطاف |
جمع لطف . مهربانی ها |
|
|
انّی اعلم ما لا تعلمون |
من چیزی میدانم که شما نمی‌دانید |
|
|
ازل |
زمان بی آغاز . متضاد ابد |
|
|
نقش های بوقلمون |
نقش های رنگارنگ . جلوه های گوناگون |
|
|
ید |
دست |
|
|
نشتر |
نیشتر . چاقوی فلزی نوک تیز . تیغ جراحی |
|
|
شباروز |
شبانه روز |
|
|
تصرف کردن |
مالک شدن . دست به کاری زدن |
|
|
دفین |
مدفون . پنهان . زیر خاک رفته |
|
|
خازن |
خزانه‌دار . نگهبان خزانه . فرشته |
|
|
قالب |
جسم . شکل . کالبد |
|
|
موضع |
محل . جا |
|
|
مردود |
رد شده . طرد شده . غیر قابل قبول |
|
|
مرصاد |
محل رصد . کمین گاه . رصدخانه |
|
|
رستم دستان |
رستم پسر زال (دستان : لقب زال ) |
|
|
دد |
جانور درنده . جانور غیراهلی |
|
|
ملول |
اندوهگین . به ستوه آمده . دل تنگ . آزرده |
|
|
ملقب |
دارای لقب . لقب نهاده شده |
|
|
رهسپار |
عازم . راهی . روانه . رهگذر |
|
|
سوختگان |
عاشقان . عارفان |
|
|
نواحی |
جمع ناحیه . کناره ها . اطراف شهر . حدود |
|
|
آوازه |
شهرت . صیت |
|
|
بصیرت |
بینش . دانایی |
|
|
حلب |
شهری در سوریه |
|
|
ارشاد |
راهنمایی کردن . تربیت |
|
|
معارف |
جمع معرفت . علوم . دانش ها |
|
|
مشایخ |
جمع مشیخه و شیخ . پیران . علما . دانشمندان . مرشدان |
|
|
ملامت |
نکوهش . سرزنش کردن . بدگویی |
|
|
هیاهو |
جار و جنجال . داد و فریاد . غریو |
|
|
غضب |
خشم گرفتن . خشمگینی . خشم |
|
|
تکاپو |
رفت و آمد به شتاب . جست و جوی بسیار .کوشش |
|
|
گریزپا |
فراری . بی‌دوام . گریزان |
|
|
غوغا |
داد و فریاد . خروش . مردم بسیار و درهم آمیخته . جار و جنجال |
|
|
افغان |
فغان . زاری . ناله . فریاد |
|
|
برزن |
کوی . محله |
|
|
فرّ |
شکوه . جلال . فروغ ایزدی که بر دل هرکس بتابد او را بر دیگران برتری میدهد |
|
|
طرز |
روش . سبک . شکل .شیوه |
|
|
سیرت |
خلق و خو . عادت . مذهب . روش |
|
|
سرآمد |
برگزیده . نخبه . بالاتر |
|
|
بردباری |
صبر . شکیبایی |
|
|
طعن |
سرزنش کردن . کنایه زدن . نیزه زدن |
|
|
تماشا |
نگاه کردن . گردش کردن . راه رفتن |
|
|
قافله‌سالار |
سردار قافله . رئیس . سرپرست |
|
|
بالین |
بستر . بالش |
|
|
عزم |
قصد چیزی کردن . اراده . قصد |
|
|
خُرد |
کوچک . کم سال . ریز |
|
|
دریغ |
افسوس . اسف . حسرت |
|
|
شیرخوارگی |
نوزادی |
|
|
متمکّن |
ثروتمند . دارا . جا گرفته |
|
|
متمکّن |
ثروتمند . دارا . جا گرفته |
|
|
کبوده |
نام دهی |
|
|
توکل |
کار خود را به خدا واگذاشتن . به دیگری اعتماد کردن |
|
|
استحکام |
محکم شدن . استوار شدن .استواری |
|
|
بحران |
آشفتگی و تغییر حالت ناگهانی . آشوب . بالاترین مرحله یک جریان |
|
|
بینگارد |
بپندارد . از مصدر انگاشتن به معنی پنداشتن . تصور کردن |
|
|
بخل |
خسیسی . خسّت |
|
|
عاری |
فاقد . بدون . بی بهره . برهنه |
|
|
متمرکز |
تمرکز یافته .یکجا جمع شده . فراهم آمده و جمع شده در یک نظام |
|
|
مذهبیات |
امور مربوط به دین و مذهب |
|
|
عوارض |
جمع عارضه . حادثه ها . پیشامد ها . حوادث |
|
|
ورد |
ذکر . دعا |
|
|
پرّان |
پرواز کننده . پر از خیال |
|
|
ذوق |
استعداد . قریحه . چشیدن |
|
|
مفاتیح |
جمع مفتاح . کلید ها |
|
|
جنان |
جمع جنت . بهشت ها |
|
|
غم گسار |
غم خوار . دوست . یار (گسار از مصدر گساردن به معنی خوردن و نوشیدن ) |
|
|
اندرز |
پند . نصیحت . وصیّت |
|
|
هیبت |
شکوه . عظمت . ترس . هول |
|
|
حفره |
سوراخ . گودال . قبر |
|
|
اضداد |
جمع ضد . چیز های مخالف و مغایر با یکدیگر . آنان که با هم ناموافق اند |
|
|
ادراک |
دریافتن . فهمیدن . پی بردن |
|
|
احدی |
کسی . فردی |
|
|
ناشیانه |
از روی ناشی گری . از روی بی‌تجربگی |
|
|
فوران |
جوشیدن یا جهیدن یا مایعی از جایی با فشار . جوشش . جهیدن |
|
|
قوز |
برآمدگی غیرطبیعی پشت انسان . خمیدگی پشت |
|
|
لُکّه |
حالتی بین راه رفتن و دویدن همچون یورتمهٔ اسب |
|
|
پالیز |
باغ . بوستان . کشتزار . جالیز |
|
|
مسجّع |
آهنگین . دارای آرایه سجع (سجع : آواز کبوتر ) |
|
|
عضله |
ماهیچه |
|
|
کورمال |
حرکت با احتیاط در تاریکی |
|
|
دُرافشان |
درافشاننده .شیرین سخن . شخص بلیغ و زبان آور |
|
|
گریبان |
یقه . بخشی از جامه که گردن را در بر میگیرد |
|
|
چلچله |
پرستو |
|
|
گرداگرد |
اطراف . پیرامون . حوالی |
|
|
قبا |
نوعی لباس بلند مردانه |
|
|
متأثّر |
اثر پذیرنده . اندوهگین . تحت تاثیر واقع شده |
|
|
آرمان |
آرزو . امید |
|
|
صراحت |
آشکار شدن . وضوح و آشکار شدن سخن . روشنی . خالص و بی‌غش گردیدن |
|
|
قریحه |
ذوق . استعداد . طبع |
|
|
طبع |
استعداد . توانایی |
|
|
مایه |
اصل . اساس . مال . ثروت |
|
|
بالجمله |
خلاصه |
|
|
بسزا |
سزاوار . شایسته |
|
|
فروگذاری |
کوتاهی . قصور . مضایقه . اهمال |
|
|
اوراق |
جمع ورق . برگ ها . برگه ها |
|
|
دوشیزه |
دختر . دختر شوهر نکرده |
|
|
سلب |
جدا کردن . کندن . ربودن |
|
|
فصیح |
زبان آور . خوش سخن |
|
|
دریادل |
دلیر . شجاع |
|
|
بوسه گاه |
جایی که مقدس است و بر آن بوسه میزنند . |
|
|
وادی ایمن |
وادی مقدس . بیابان و صحرایی که در آنجا ندای حق تعالی به موسی رسید |
|
|
قبطیان |
قبطی ها |
|
|
قبطی |
منسوب به قبط (قبط : گروهی از مردم مصر بوده اند . نام مردم قدیم مصر ) |
|
|
کلیم |
سخنگو . هم سخن . لقب حضرت موسی |
|
|
آهنگ (یعنی کلیم آهنگ ) |
قصد . سوء قصد (در اینجا ) |
|
|
سامری |
نام مردی از قوم بنی اسرائیل که پس از رفتن موسی به کوه طور و توقف چهل روزه ایشان در آنجا، گوساله ای از طلا ساخت و مردم را به پرستش آن فراخواند . مردم نیز دعوت اورا پذیرفتند . حضرت موسی در بازگشت از طور این گوساله را تکه تکه کرد و در نیل افکند |
|
|
هامون |
دشت . بیابان |
|
|
جلودار |
پیشرو . رهبر . فرمانده |
|
|
جولان (جانان من برخیز بر جولان برانیم ) |
نام منطقه ای ، قسمتی از بلندی های کشور سوریه |
|
|
دیر یاسین |
نام روستایی است از روستا های فلسطین در نزدیکی قدس |
|
|
سینین |
سینا . نام سرزمینی که کوه طور محل مناجات حضرت موسی با خدای متعال بود ، در آن واقع است |
|
|
آنک |
حال . اکنون |
|
|
یَم |
دریا |
|
|
مُجاهد |
کوشش‌کننده . کارزار کننده با کافران در راه خدا |
|
|
دَف |
یکی از آلات موسیقی به شکل دایره ای چوبی است که پوست نازکی روی آن کشیده آمد و با سر انگشتان آن را می‌نوازند |
|
|
کِل کشیدن |
بانگ شادی برآوردن |
|
|
کِل |
هلهله . شادی |
|
|
هیئت (هیأت) |
شکل . صورت و وضع |
|
|
یال |
موی گردن اسب و استر گردن . در متن درس به معنی بالا . قسمت فوقانی است |
|
|
نهضت |
جنبش . حرکت و قیام |
|
|
حلول |
فرود آمدن درجایی . وارد شدن روح شخصی در دیگری |
|
|
ایثار |
دیگری را بر خود ترجیح دادن . بذل و عطا |
|
|
ایثارگر |
بخشنده |
|
|
پاس داشتن |
محافظت کردن . نگاه داشتن . مراعات کردن |
|
|
ضیا |
نور . روشنایی |
|
|
شفیع |
واسطه . میانجی . خواهشگر |
|
|
دمیدن |
سرزدن و طلوع کردن |
|
|
جانانه |
تمام عیار . از روی جانبازی . کامل و حسابی |
|
|
جنون |
دیوانگی . شیدایی |
|
|
دست‌خون |
اصطلاح بازی نرد است . در واقع آخرین بازی نرد است آنگاه که کسی همه‌چیز را باخته و دیگر چیزی ندارد و شرط و گرو بر سر خود یا یکی از اعضای بدن خویش می‌بندد |
|
|
هَلا |
از اصوات تنبیه و آگاهانیدن است به معنی ای . الا |
|
|
فرط |
بسیاری |
|
|
آلاله |
لاله سرخ . شقایق |
|
|
ملوک |
جمع مَلِک . شاهان |
|
|
سعد |
مبارک . خجسته |
|
|
جوشن |
زره . لباس ویژه جنگ |
|
|
کَرب |
اندوه |
|
|
خویشاوندی |
خویشی . قرابت |
|
|
دیرینه |
کهن . قدیمی |
|
|
موعود |
وعده داده شده |
|
|
التیام |
بهبود یافتن زخم |
|
|
منسوب |
نسبت داده شده . مربوط |
|
|
برافراشتن |
بلند کردن . بالا بردن |
|
|
معرّب |
عربی شده |
|
|
مظهر |
جای آشکار شدن . نشان و علامت |
|
|
خو |
عادت . خصلت |
|
|
اَوستا |
کتاب مذهبی ایرانیان قدیم و زردشتیان |
|
|
موافقت |
سازگاری . همراهی |
|
|
خورش |
خوردنی . طعام |
|
|
فرزانه |
خردمند . دانا و آگاه |
|
|
کهتر |
کوچک تر . خُرد تر . زیر دست |
|
|
مهترزادگان |
بزرگ زادگان . اشرف و اعیان |
|
|
دیوان |
دفتر . محکمه . بارگاه |
|
|
خورشگر |
آشپز . خوالیگر . طباخ |
|
|
منش |
خو . سرشت |
|
|
خبیث |
ناپاک . پلید . زشت سیرت |
|
|
زبونی |
خواری . فرومایگی |
|
|
فرودست |
زیر دست . کم مرتبه |
|
|
بیداد پیشه |
ستمگر . ظالم |
|
|
برانگیختن |
تحریک کردن . واداشتن |
|
|
شهریار |
پادشاه . فرمانروای شهر |
|
|
انجمن شده |
گرد آمدن . جمع شدن |
|
|
انجمن |
جمع . گروه . محفل و مجلس |
|
|
دیوانگان |
دیوصفتان . بی خردان |
|
|
جادویی |
سِحر . جادوگری |
|
|
مهتران |
بزرگان . سروران . رؤسا |
|
|
نامور |
مشهور . نامدار |
|
|
راستان |
افراد درستکار و نیکوکار و برحق |
|
|
هم‌داستان |
موافق . همراه |
|
|
بَر |
کنار . نزد |
|
|
بازدادن |
پس دادن |
|
|
گوا |
گواه . شاهد |
|
|
اندیشیدن |
بیم داشتن . هراس |
|
|
درگاه |
بارگاه . ایوان سلطنتی . کاخ |
|
|
پوییدن |
راه رفتن نه به شتاب و نه آرام |
|
|
بپویید |
برخیزید . قیام کنید . حرکت کنید |
|
|
آهرمن |
اهریمن . شیطان |
|
|
گُرد |
دلیر . پهلوان . یَل . شجاع |
|
|
سالار |
سَرور . فرمانده |
|
|
منزل |
مرحله |
|
|
کینه |
انتقام . دشمنی و نفرت |
|
|
بُن |
تَه . عمق . ژرفا |
|
|
فتراک |
ترک بند . تسمه و دوالی که از پس و پیش زین اسب آویزند |
|
|
برگستوان |
پوششی که جنگاوران قدیم به هنگام جنگ می‌پوشیدند . پوشش اسبان و فیل ها به هنگام جنگ |
|
|
سوفار |
دهانه تیر که زِه کمان را در آن بند کنند |
|
|
رکاب |
حلقه فلزی که به زین اسب آویزند |
|
|
سنا |
نور . روشنایی |
|
|
شهره |
مشهور . به نام |
|
|
بدر |
ماه کامل و تمام |
|
|
هلال |
ماه نو |
|
|
دستان |
دست ها . مکر و ترفند . نغمه و سرود . لقب زال |
|
|
زال |
پیر سپید موی |
|
|
گردون |
آسمان . چرخ |
|
|
روضه |
باغ . گلزار |
|
|
خُلد |
بهشت . همیشگی . بقا |
|
|
مجد |
بزرگی . عزت |
|
|
تبرئه |
پاک کردن . رفع اتهام کردن |
|
|
گر |
معادل حرف یا |
|
|
کمربستن |
آماده شدن برای کاری |
|
|
سپهر |
آسمان . فلک |
|
|
بَرِ |
نزدِ . کنارِ |
|
|
کین |
نفرت . دشمنی . جنگ |
|
|
سیه‌روز |
کنایه از بدبخت |
|
|
الُه |
خدا |
|
|
عَلَم کردن |
برافراشتن . برکشیدن . بالا بردن |
|
|
خاییدن |
جویدن . به دندان نرم کردن |
|
|
شاهد |
زیبارو . محبوب |
|
|
بردمیدن |
پدید آمدن . بلند شدن |
|
|
هفت کشور |
هفت اقلیم . هفت قسمت بزرگ جهان قدیم |
|
|
زره |
جامه جنگی با آستین کوتاه که از حلقه های ریز فولادی بافته می‌شده |
|
|
لَخت لَخت |
تکه تکه . پاره پاره |
|
|
وصی |
جانشین |
|
|
بینداخت (بینداخت شمشیر را شاه دین) |
بزد . فرود آورد |
|
|
خصم |
دشمن |
|
|
تیغ |
شمشیر |
|
|
باذل |
بخشنده . سخی |
|
|
دَغل |
ناراستی . مکر . تباهی (گاهی به معنی مکار و ناراست به کل میرود ) |
|
|
ولیّ |
دوست . یار . بنده نیک و صالح و مقرب خداوند |
|
|
در زمان |
در حال . فوراً |
|
|
کاهلی |
سستی . درنگ |
|
|
کاهل |
سست . ناتوان . تنبل |
|
|
گذاشتن |
رها کردن . آزاد کردن . اجازه دادن |
|
|
گوهر |
فطرت . جوهر . نژاد |
|
|
فرزانگی |
خردمندی . دانایی |
|
|
اهریمن |
ابلیس . شیطان |
|
|
لحن |
آهنگ . آواز |
|
|
مَرغزار |
سبزه زار . زمینی که دارای سبزه و گل های خودرو است |
|
|
عکس |
پرتو . انعکاس . بازتاب |
|
|
نمودن |
جلوه کردن . به نظر رسیدن |
|
|
مانستن |
شبیه بودن . مانند بودن |
|
|
دِرفشان |
درخشان . تابان . روشن . لامع |
|
|
داغ |
سیاهی . نشان . غم و اندوه |
|
|
باده |
شراب . می |
|
|
خَشَن |
گیاهی که از آن جامه می‌بافند و فقیران و درویشان میپوشند |
|
|
خَشَن جامه |
دارای لباسی از جنس خَشَن . دارای لباس نامرغوب و زِبر و ضَخیم و کلفت |
|
|
باری |
به هر نحو که باشد . هر طور که پیش آید |
|
|
طاعت |
بندگی . فرمان برداری |
|
|
روزگار گذاشتن |
سپری کردن عمر . وقت صرف کردن |
|
|
ایستادن |
شروع کردن (به تگ ایستاد ) |
|
|
ضبط |
نگه داشتن . حفظ کردن |
|
|
در ضبط آوردن |
به تصرف درآوردن . گرفتن |
|
|
خود را کوشیدن |
برای نجات خود تلاش کردن |
|
|
حالی |
اکنون . این زمان |
|
|
جمله |
همه . همگی |
|
|
قوّت کردن |
زور زدن |
|
|
برگرفتن |
بلند کردن . بالا بردن |
|
|
ایستادن در پیِ |
به معنای حرکت کردن ، راهی شدن و تعقیب کردن است |
|
|
آخِر |
عاقبت . سرانجام |
|
|
آخَر |
دیگر . دیگری |
|
|
درماندن |
درمانده شدن . ناتوان شدن . خسته شدن |
|
|
فرجام |
انتها . آخر . عاقبت |
|
|
دفع |
راندن . دور کردن . برطرف کردن |
|
|
به جد |
جدّی |
|
|
دل برگرفتن |
کنایه از قطع امید کردن |
|
|
اشارت |
دستور . فرمان . نصیحت |
|
|
تیمار داشتن |
مواظبت کردن |
|
|
فراخور |
متناسب . مناسب . درخور |
|
|
حکمت |
دانایی . خرد . فرزانگی |
|
|
برحَسبِ |
مطابقِ |
|
|
به تعجیل |
با عجله . شتابان |
|
|
اصحاب |
یاران . همراهان |
|
|
حدیث |
موضوع . مبحث |
|
|
مکرر کردن |
تکرار کردن. |
|
|
نَفس |
تن . جان |
|
|
حاجت |
نیاز . احتیاج |
|
|
گزاردن |
به جا آوردن . ادا کردن |
|
|
جَستن |
رها شدن . خلاص شدن |
|
|
لوازم |
جمع لازم . بایسته ها . چیز های لازم . ضروریات |
|
|
ضمیر |
درون دل . باطن |
|
|
شرکت |
مشارکت. شریک شدن |
|
|
فَراغ |
آسایش . فَراغت |
|
|
موافقت |
همراهی کردن . سازگاری . سازش کردن |
|
|
مجال |
وقت . فرصت |
|
|
مکرُمت |
بزرگی . جوانمردی . کَرَم |
|
|
اهلِ مکرُمت |
کریمان . جوانمردان |
|
|
ارباب |
صاحبان . دارندگان. |
|
|
ارباب مودّت |
دوستداران . صاحبان محبت |
|
|
خصلت |
خوی . عادت |
|
|
سیرت |
عادت . رفتار . طریقه . روش |
|
|
ستوده |
مدح شده . ستایش شده . نیکو |
|
|
عهد |
پیمان . میثاق |
|
|
مروّت |
جوانمردی . مردانگی. |
|
|
کمند |
ریسمان و طنابی که برای اسیر کردن انسان یا حیوان به کار برند |
|
|
سبیل |
راه . شیوه . رسم |
|
|
ردا |
بالاپوش . عبا . خرقه . جبّه . آن چه روی لباس پوشند |
|
|
عَزَّ و جَلّ |
عزیز و بزرگ است . به عنوان صفت خداوند به کار میرود |
|
|
تجدّد |
نوگرایی . نو شدن |
|
|
افراط |
زیاده روی . از حد گذشتن |
|
|
عَلَم |
پرچم . بیرق . رایت |
|
|
افسار گسیخته |
وحشی . بی پروا . گستاخ |
|
|
هردم‌بیل |
بی نظم . بی قاعده |
|
|
هپل و هپو |
بی قانون . بی تربیت |
|
|
ولنگاری |
بی بند و باری . بی قیدی |
|
|
دریادل |
جوانمرد . با سخاوت . صاحب کَرَم |
|
|
لاتی |
فقر . تهیدستی |
|
|
روضه |
مطالب و اشعاری که هنگام عزا و سوگواری میخوانند . باغ و گلزار از معانی دیگه این واژه است |
|
|
نقّال |
قصه گو . افسانه گو |
|
|
زادالمعاد |
توشه بازگشت . در این جا نام یک کتاب دعا |
|
|
جودی |
نام کتابی با شعر های مذهبی |
|
|
تعزیه |
سوگواری . عزاداری . نمایشی منظوم یا آهنگین که مصائب ائمه به ویژه امام حسین (ع) را به تصویر می‌کشد |
|
|
مرثیه |
نوحه سرایی . شعری که در سوگواری و مدح مرده خوانند |
|
|
بُقچه |
پارچه بزرگی که در آن لباس یا چیز دیگر از جنس پارچه پیچند |
|
|
موصوف |
وصف شده . تعریف شده |
|
|
طالع |
طلوع کننده . برآینده |
|
|
سوء ظن |
بدگمانی . شک |
|
|
کاسه ای زیر نیم کاسه بودن |
کنایه از نیرنگی در کار بودن |
|
|
قوز بالا قوز |
مشکل بالای مشکل |
|
|
ظَن |
گمان . حدس |
|
|
دست انداختن |
به تمسخر گرفتن . ریشخند کردن |
|
|
گنگ |
لال . بی زبان |
|
|
مبهوت |
سرگردان . حیرت زده |
|
|
خفّت |
خواری . ذلّت |
|
|
صحن |
عرصه . میدان . فضا . ساحت |
|
|
قِران |
واحد پول ایران در دوره قاجار و اوایل پهلوی . معادل ریال |
|
|
تعامل |
با یکدیگر داد و ستد کردن . ارتباط داشتن |
|
|
طلبه |
جمع طالب . خواهندگان . در فارسی به صورت مفرد و به معنای دانشجوی علوم |
|
|
پیشینه |
سابقه |
|
|
طُلّاب |
جمع طالب . خواهندگان . محصّلان علوم دینی |
|
|
مُخبِر |
خبر دهنده . آگاه کننده |
|
|
تپانچه |
اسلحه گرم کوچک دستی |
|
|
ترجیح |
برتری داشتن . رجحان |
|
|
بَدنهاد |
بدگهر . بد سرشت . بد ذات |
|
|
خلوص |
پاکی . سادگی |
|
|
طهارت |
پاکی |
|
|
محضر |
پیشگاه . محل حضور |
|
|
خان |
عنوان رجال و بزرگان |
|
|
میرپنج |
امیر و فرمانده واحدی در حدود پنج هزار تن |
|
|
موهبت |
بخشش . عطیه |
|
|
شمایل |
شکل . صورت |
|
|
مستبد |
خود رأی . خودسر |
|
|
یَد |
دست |
|
|
تأمّل |
نیک نگریستن . اندیشه کردن |
|
|
چَنته |
کیسه . توبره . کیسه ای که درویشان و شکارچیان با خود دارند و در آن توشه و لوازم خود را میگذارند |
|
|
سُلطه |
قدرت . چیرگی |
|
|
جملگی |
همگی . همه |
|
|
اجانب |
جمع اجنبی . بیگانگان |
|
|
بی هوا |
بی توجه . بدون آگاهی قبلی . بی احتیاط |
|
|
حوزه |
حوزه علمیه . محل آموزش علوم اسلامی |
|
|
حدّت |
تندی . تیزی . شدّت |
|
|
هیاهو |
سر و صدا . شور و غوغا . بانگ و فریاد |
|
|
فروتنی |
افتادگی . تواضع . خضوع |
|
|
زنهار |
آگاه باش . بپرهیز |
|
|
دست شستن |
ترک گفتن . صرف نظر کردن |
|
|
واستاندن |
پس گرفتن |
|
|
تجسّم |
به صورت جسم در پیش چشم نمایان شدن . ظهور |
|
|
رَغبت |
میل و اراده . خواستن |
|
|
اسما |
جمعِ اسم . نام ها |
|
|
بازماندن |
ماندن . اقامت کردن |
|
|
اختر |
ستاره . نجم |
|
|
حصار |
دیوار |
|
|
بی کرانه |
نامحدود . نامتناهی . بی پایان |
|
|
عدم |
نیستی . نابودی |
|
|
طنین |
پژواک . آواز صوت |
|
|
سَر خوردن |
دلزده شدن . ناامید شدن |
|
|
فرسنگ |
فرسخ . واحدی برای اندازه گیری مسافت . تقریبا شش کیلومتر |
|
|
وجد |
خوشحالی . فَرَح . ذوق و شوق |
|
|
مرکّب |
ترکیب شده |
|
|
مظهر |
نماینده . نشان دهنده |
|
|
جوهر |
استعداد . لیاقت . توانایی |
|
|
گسلاندن |
پاره کردن . جدا کردن |
|
|
مکافات |
کیفر . مجازات . پاداش بدی |
