Use LEFT and RIGHT arrow keys to navigate between flashcards;
Use UP and DOWN arrow keys to flip the card;
H to show hint;
A reads text to speech;
80 Cards in this Set
- Front
- Back
|
Wat is de ADH voor vitamine A? |
m: 900 mcg RE(=Retinol Eenheden) v: 700 mcg RE |
|
|
Wat is de ADH voor vitamine B1, 2, 3, 5 en 6? |
B1 = 1,1 mg B2 = 1,5 mg vrouw 1,1 B3 = 17 mg NE (=Nicotinezuur Equivalenten), vrouw 13 B5 = 5 mg B6 = 1,5 mg |
|
|
Wat is de ADH voor vit B8, 11 en 12? |
B8 = 40 mcg B11 = 300 mcg (foliumzuur) B12 = 2,8 mcg |
|
|
wat is de ADH voor vit C? |
C = 75 mg |
|
|
Wat is de ADH voor vit D |
10 mcg Geldt voor mannen met een lichte huidskleur die dagelijks ten minste 15 minuten buiten zijn met in elk geval de handen en het gezicht onbedekt. Wanneer dit niet het geval is, is suppletie van 10 mcg per dag aanbevolen. |
|
|
Wat is de ADH voor vit E |
10 αTE/dag = alfa tocoferol eenheden, 8 voor vrouwen |
|
|
Wat is de ADH voor vit K |
120 mg, 90 voor vrouwen |
|
|
ADH calcium, magnesium, kalium |
calcium 1000 mg magnesium 350 mg, 280 vrouwen kalium 3500 mg, 3100 vrouwen |
|
|
ADH Fosfor, IJzer, Zink |
Fosfor 600 mg IJzer 9 mg, 15 vrouwen die menstrueren Zink 9 mg, 7 vrouwen |
|
|
ADH koper, jodium, seleen |
koper 0,9 mg jodium 150 mcg seleen 60 mcg, 50 vrouwen |
|
|
ADH chroom, mangaan, fluor, molybdeen |
chroom 35 mcg, 25 vrouwen mangaan 3,0 mg fluor 3,4 mg, 2,9 vrouwen molybdeen 65 mcg |
|
|
co-enzym |
een relatief klein organische molecuul dat een enzym nodig heeft om functie goed te vervullen |
|
|
Hoe versterken co-enzymen de activiteiten van enzymen? |
voornaamste: assisteren enzymen bij de afbraak van koolhydraten, vetzuren en aminozuren voor energieproductie; door concentratie van co-enzymen te variëren kunnen diverse chemische reacties (die mogelijk zijn omdat het enzym als katalysator werkt) gestopt of gestart worden en versneld of vertraagd, zoals: transport nutriënten naar en opname in cellen; energie productie; celgroei; hormoon productie; |
|
|
Noem de vitaminen, mineralen en spoorelementen die betrokken zijn bij energie stofwisseling |
Vit B1 - Thiamine Vit B2 - Riboflavine Vit B3 - niacine, nicotinezuur, nicotinamide Vit B5 - Panthoteenzuur Vit B6 - Pyridoxine Vit B8 - Biotine Vit B11 - Foliumzuur Vit B12 - Cobalamine choline jodium (spoorelement) chroom (spoorelement) mangaan (spoorelement) zwavel (mineraal) |
|
|
Functie Thiamine/B1 |
deel van TPP, belangrijk voor 1) afbreken glucose voor energie 2) omzetten aminozuren in energie voor werkende spieren (vooral tijdens intensieve lichaamsbeweging) 3) productie DNA en RNA, tbv celregeneratie en eiwit synthese 4) synthese neurotransmitters |
|
|
Voornaamste voedselbronnen Thiamine/B1 |
varkensvlees(producten) zonnebloemzaden bonen havermout volkoren granen vlees tonijn soja(producten) |
|
|
Gevolg van teveel Thiamine |
geen schadelijke effecten |
|
|
Gevolg van te weinig Thiamine/B1 |
combinatie van: - vermoeidheid - apathie - spierzwakte - verminderd redeneringsvermogen gerelateerde ziekten: beriberi en wernicke-korsakovs (in combi met alcohol) |
|
|
Beriberi |
ziekte veroorzaakt door tekort aan vitamine B1 Thiamine, gekenmerkt door spieratrofie en zenuwbeschadiging |
|
|
Syndroom van Wernicke-Korsakov |
Conditie veroorzaakt door Thiamine-tekort door chronisch alcoholgebruik: 1) wordt meestal vergezeld door lage Thiamine inname 2) verhoogde behoefte aan Thiamine om alcohol af te breken 3) verminderde thiamine absorptie symptomen: trillen, verwarring, gebrekkig geheugen |
|
|
Functie van Riboflavine / vitamine B2 |
belangrijk onderdeel van 2 co-enzymen die een rol spelen binnen de energie-producerende stofwisselingsketens, waaronder de elektron-transportketen. FMN = Flavin Mono Nucleotide FAD = Flavin Adenine Dinucleotide |
|
|
Voornaamste voedselbronnen Vitamine B2 |
! gevoelig voor licht - melk- en melkproducten - eieren - vlees (ook orgaanvlees) - broccoli - verrijkt brood en graanproducten |
|
|
Gevolg van teveel vitamine B2 |
geen effecten bekend |
|
|
Gevolg van te weinig vitamine B2 Riboflavine |
ariboflavinosis |
|
|
Ariboflavinosis |
ziekte veroorzaakt door tekort aan Riboflavine, vit B2, gekenmerkt door: zere keel, zwelling van de slijmmembranen in mond en keel; droge, schilferende lippen; paarskleurige tong; ontstoken, geïrriteerde plekken op de huid. Ernstige ariboflavinosis kan de stofwisseling van vitamine B6 en vitamine B3 verstoren. |
|
|
Functie vit B3 Niacine |
2 verschijningsvormen: nicotinezuur en nicotinamide, zijn onderdeel van co-enzymen NAD (NicotinAmide Dinucleotide) en NADP (NicotinAmide Dinucleoride Phosphaat). Deze zijn nodig voor catabolisme reacties van koolhydraten, vetten, en eiwitten voor energie. Nicanine ook belangrijk co-enzym voor DNA replicatie en reparatie, en in het proces van celdifferentiatie. |
|
|
Voornaamste voedselbronnen Vit B3 Niacine |
- vlees - vis - gevogelte - verrijkte broodproducten en ontbijtgranen (minder goed opneembaar dan in vis, vlees en gevogelte) |
|
|
Effect teveel Niacine B3 |
Alleen bij consumptie van teveel supplementen: brandend, jeukend gevoel vergezeld van roodheid, voornamelijk in het gezicht, armen, benen en borst. Bij zeer hoge doses gedurende langere tijd: leverschade, glucose-intolerantie, wazig zicht, en oedeem van de ogen. |
|
|
Pellagra |
Ziekte die het resultaat is van een tekort aan Vitamine B3, komt tegenwoordig bijna niet meer voor, behalve bij chronisch alcoholisme. functionele veranderingen van het spijsverteringskanaal, vermindering productie maagzuur, verminderde absorptie van nutriënten, laesies in CZS, waardoor zwakte, vermoeidheid en anorexia ontstaan. Dermatitis, diarree, dementie. |
|
|
Effect van te weinig Vit B3 Niacine |
Pellagra |
|
|
Welke stoffen worden vit B6 genoemd? |
groep van 3 gerelateerde stoffen plus hun fosfaatgroepen: pyridoxine PN, pyridoxal PL, pyridoxamine PM, pyridoxine fosfaat PNF, pyridoxal fosfaat PLF en pyridoxamine fosfaat PMF |
|
|
Functie van vit B6 |
Vooral belangrijk in de vorm van PLP: - transaminatie van aminozuren = synthese non-essentiële aminozuren - synthese neurotransmitters - koolhydraatstofwisseling: omzetten van glycogen naar glucose - synthese van haem voor hemoglobine rode bloedcellen - immuunfunctie - gezondheid en activiteit witte bloedcellen en voldoende antilichamen - stofwisseling andere nutriënten zoals niacine, foliumzuur en carnitine - vemindering hart- en vaatzekten, door metabolisme van monocysteine naar cysteine |
|
|
monocysteine |
aminozuur dat door vit B12 en foliumzuur terug wordt omgezet naar methionine, of door vit B6 wordt omgezet naar cysteine. Tekort aan vit B12, foliumzuur en/of vit B6 zorgt voor verhoogde niveau's wat gerelateerd is aan hart- en vaatziekte. |
|
|
Voedselbronnen Vit B6 |
vlees vis (vooral tonijn) gevogelte orgaanvlees rijk aan eiwit verrijkte ontbijtgranen aardappelen zetmeelrijke groenten bananen verrijkte sojaproducten |
|
|
Wat zijn de gevolgen van teveel vit B6? |
Voedsel: geen effecten bekend Suppletie: zintuiglijke neuropathie en dermatologische laesies |
|
|
Wat zijn de gevolgen van te weinig vit B6? |
bloedarmoede, stuiptrekkingen, verwarring en ontstoken, geïrriteerde plekken op de huid; alcoholisme, bepaalde medicijnen, intensieve lichaamsbeweging en bepaalde chronische ziekten zoals arthritis en vaatziekte verhogen de behoefte aan vit B6 |
|
|
Folium |
term die gebruikt wordt voor alle vormen van folium in voedsel die biologisch actief zijn. Foliumzuur is de vorm die gebruikt wordt in de meeste supplementen en voor verrijking van voedsel |
|
|
functie van folium vit B11 |
onderdeel van enzymen die belangrijk zijn voor DNA synthese cel differentiatie aminozuurstofwisseling in cellen celdeling embryo's synthese van nieuwe cellen m.n. rode bloedcellen reparatie van beschadigde cellen metabolisme van monocysteine |
|
|
welke factoren beïnvloeden de vertering, absorptie en balans van folium? |
folium in voedsel wordt gedeeltelijk geabsorbeerd met hulpeiwit in dunne darm en gedeeltelijk door passieve diffusie. De absorptie van folium in voedsel is niet zo efficiënt als van folium als supplement of als verrijking van voedsel. verhouding 1 voedsel : 0,5 suppletie op lege maag of 0,6 suppletie met maaltijd; |
|
|
Wat zijn de gevolgen van teveel folium? |
voedsel geen
suppletie: kan vit B12 gebrek maskeren verhoogd risico op kanker en allergieën |
|
|
Wat zijn de gevolgen van te weinig folium? |
- macrocytaire anemie, een vorm van bloedarmoede waarbij bloedcellen groter zijn dan normaal - verhoogd niveau van monocysteine - bij zwangere vrouwen neuraalbuisdefecten bij embryo |
|
|
voedselbronnen rijk aan folium |
ontbijtgranen, brood, graanproducten lever, spinazie, peulvruchten, havermout, asperges, romeinse sla of bindsla |
|
|
Functies van vit B12/ cyanocobalamin |
- DNA-synthese: goede formatie rode bloedcellen - functioneren zenuwstelsel: onderhouden myeline-laag die zenuwaxonen bedekt - metabolisme van monocysteine |
|
|
voedselbronnen vit b12 |
wordt geproduceerd door bacteriën in dieren, dus geen plantaardige bronnen; vlees, vis, zuivel verrijkte sojaproducten, ontbijtgranen |
|
|
welke factoren beïnvloeden absorptie, metabolisme en balans van vit B12? |
vit B12 is in voedsel gebonden aan eiwit; in de maag wordt deze binding afgebroken door maagzuur en vit B12 wordt gebonden aan R-binder eiwitten. Enzym intrinsieke factor wordt in de maag afgescheiden, nodig in dunne darm. In dunne darm worden R-binder eiwitten van vit B12 afgehaald door proteolytische enzymen afkomstig van alvleesklier en vit B12 wordt gebonden aan intrinsieke factor en wordt dan opgenomen door enterocyten. Vit B12 wordt daar losgemaakt van intrinsieke factor en gekoppeld aan transcobalamin II en via het bloed naar lichaamscellen gebracht. Opslag is mogelijk in lever (2-3 mg) zodat we maanden kunnen overleven zonder vit B12 te consumeren. Vit B12 verliezen door urine en gal. |
|
|
teveel vit B12 |
geen effecten bekend |
|
|
te weinig vit B12 |
bloedarmoede: bleke huid, verminderde energie en tolerantie voor lichaamsbeweging, vermoeidheid, kortademigheid; spijsvertering: verminderde eetlust, constipatie, winderigheid, verandering tong; zenuwstelsel: tintelingen en gevoelloosheid tenen en vingers, abnormale tred, geheugen verlies, dementie, disorientatie, visuele verstoringen, slapeloosheid en gebrekkige controle blaas en stoelgang; verhoogd niveau monocysteine > hart- en vaatziekte; |
|
|
Functies panthoteenzuur vit b5 |
deel van coenzym A CoA en acyl carier protein ACP - synthese vetzuren - synthese cholesterol - detoxificatie drugs |
|
|
voedselbronnen vit B5 panthoteenzuur |
kip, rundvlees, eigeel, aardappelen, havermout, tomaatbasis, volkoren granen, bepaalde paddenstoelen, orgaanvlees |
|
|
teveel vit B5 |
geen effecten bekend |
|
|
te weinig vit B5 |
zeer zeldzaam |
|
|
Functies biotine vit B8 |
- synthese vetzuren - gluconeogenesis - metabolisme vetten, koolhydraten en eiwitten |
|
|
Gevolgen teveel vit B8 |
geen bekend |
|
|
Oorzaak en gevolgen te weinig vit B8 |
consumptie overmatig veel rauwe eiwitten, eiwit in eiwitten bindt aan vitB8 en belemmert absorptie; intraveneuze voeding zonder vit B8; symptomen: dunner worden van haar, verlies van haar, schubbige uitslag rond ogen, neus en mond; depressie, lethargie en hallucinaties; |
|
|
voedselbronnen biotine, vit B8 |
is voor heel weinig voedselsoorten vastgesteld, lijkt veel voor te komen in veel soorten voedsel |
|
|
choline |
chemische stof die lijkt op vitamines, die belangrijk is voor de stofwisseling, structurele integriteit celmembranen en zenuwsignalen. Wordt vaak bij B-vitaminen gerekend vanwege de rol in vetvertering en transport en metabolisme van homocysteine. Versnelt de synthese en afgifte van neurotransmitter acetylcholine. |
|
|
acetylcholine |
neurotransmitter met vele functies, o.a. spierbewegingen en geheugenopslag. |
|
|
voedselbronnen choline |
meestal in de vorm van phosphatidylcholine/lecithine. melk, lever, eieren, sojabonen, bloemkool, pinda's Wordt vaak toegevoegd aan voedsel als emulsiemiddel. |
|
|
gevolgen van teveel choline |
door suppletie: visachtige lichaamsgeur, overgeven, teveel speeksel, zweten, diarree en lage bloeddruk |
|
|
gevolgen van te weinig choline |
vetophoping in de lever, leidt uiteindelijk tot leverschade |
|
|
Functies van jodium |
synthese van schildklierhormonen |
|
|
voedselbronnen jodium |
geen betrouwbare bronnen, omdat hoeveelheid in voedsel afhankelijk is van grondsoort, irrigatie en gebruikte bemesting. behalve zoutwater vis garnalen zeewier zout waar jodium aan toegevoegd is brood (toegevoegd dmv zout en broodverbeteraars) |
|
|
gevolg te weinig jodium |
goiter/struma cretinisme groei- en ontwikkelingsstoornissen neurologische stoornissen verminderde vruchtbaarheid aangeboren afwijkingen doodgeboren kinderen en zuigelingsterfte |
|
|
goiter |
vergroting van de schildklier, kan worden veroorzaakt door jodium vergiftiging of tekort |
|
|
cretinisme |
unieke vorm van geestelijke invaliditeit, die voorkomt bij zuigelingen wanneer de moeder een jodium tekort heeft tijdens de zwangerschap |
|
|
hypothyroidisme |
conditie gekenmerkt door lage bloedniveau's van schildklierhormoon; symptomen: te lage lichaamstemperatuur, onvermogen om koude omgeving te verdragen, gewichtstoename, vermoeidheid en trager bewegen |
|
|
gevolgen van teveel jodium |
blokkeert synthese van schildklierhormonen, veroorzaakt vergroting van de schildklier (goiter/struma) |
|
|
hyperthyroidisme |
een conditie gekenmerkt door hoge bloed niveau's van schildklierhormoon; symptomen: gewichtsverlies, verhoogde warmteproductie, spier trillingen, nervositeit, versnelde hartslag, uitpuilende ogen |
|
|
functie chroom |
versterkt het vermogen van insuline om glucose van het bloed in de cellen te transporteren |
|
|
goede voedselbronnen chroom |
moeilijk te meten, makkelijk besmet door contact met roestvrijstaal geen betrouwbare gegevens van paddenstoelen, pruimen, pure chocolade, noten producten verwerkt in rvs vaten |
|
|
gevolgen van te veel of te weinig chroom |
geen effecten bekend van te veel chroom, chroomsupplementen worden veel gebruikt bij bodybuilders, niet zeker of dat veilig is te weinig chroom alleen mogelijk in onderzoeksomgeving: opname glucose in cellen belemmerd, verhoogde bloedsuikerspiegel en insuline-niveau's; verhoogd cholesterolniveau, schade aan hersenen en zenuwstelsel |
|
|
functie mangaan |
- metabolisme vet, eiwit, koolhydraten - gluconeogenesis - synthese cholesterol - synthese urea - synthese eiwit voor botten - bouwen kraakbeen - onderdeel superoxide dismutase, antioxidant enzym |
|
|
voedselbronnen mangaan |
volkoren graanproducten, ananas, okra, spinazie, frambozen |
|
|
teveel of te weinig mangaan |
teveel en te weinig zeer zeldzaam mangaanvergiftiging mogelijk in mijnbouw: neurologische stoornissen, symptomen lijkend op parkinsons, spiertrillingen en zenuwtrekjes. Bovengrens VS 11 mg, EU niet vastgesteld. Te weinig: belemmerde groei en voortplanting, verminderde botdichtheid en gebrekkige groei skelet, gebrekkige glucose en vet metabolisme, huid uitslag. |
|
|
functie zwavel |
- onderdeel van thiamine (B1) en biotine (B8) > macronutrient metabolisme - onderdeel methione en cysteine, nodig voor 3-dimensionale structuur lichaamseiwitten (zwavelbruggen) - lever ontgiftiging alchohol en diverse drugs/medicijnen - zuur/base balans |
|
|
teveel of te weinig zwavel |
geen bekend |
|
|
voedselbronnen zwavel |
eiwitrijk voedsel, ADH niet nodig
|
|
|
Wat is het effect van een dieet laag in B-vitaminen? |
verminderd vermogen tot lichamelijke arbeid/beweging; ondersteund door onderzoek naar vit B1, vit B2 en vit B6 op werk prestatie |
|
|
Hoe kunnen vitamines verdeeld worden? |
wateroplosbaar: vit C en vitamines B vetoplosbaar: vit A, D, E en K (KADE) |
|
|
Wat is het verschil tussen mineralen en spoorelementen? |
nodig voor goed functioneren lichaam: mineralen: > 1 mg / dag spoorelementen: < 1 mg/dag |
