Thema 9 Week 2 Def.

Front 1

De student benoemt de verschillende vormen van hoofdpijn

Back 1

Primaire hoofdpijnen
- Migraine
- Tension-Type Headache (TTH ofwel spanningshoofdpijn)
- Clusterhoofdpijn

- Andere primaire hoofdpijnen

Secundaire hoofdpijnen

- Hoofdpijn t.g.v. whiplash

- Medicatieafhankelijke hoofdpijn

- Cervicogene hoofdpijn

- Temporomandibulaire hoofdpijn

Front 2

De student kan benoemen welke soorten hoofdpijn een relatie hebben tot de cervicale wervelkolom

Back 2

UITZOEKEN

Front 3

Wat is de prevalentie van hoofdpijn onder de bevolking?

Back 3

Onder de Nederlandse bevolking meldt 29% hoofdpijnklachten.

▫ 9% meldde chronische, ernstige hoofdpijn of migraine te hebben.

▫ De lifetime-prevalentie van hoofdpijn is 96%

▫ Spanningshoofdpijn 78%, migraine 16%

▫ 95% gaat niet naar de huisarts.

▫ Zelfs chronische, recidiverende hoofdpijn is inde meerderheid van de gevallen geen reden om de huisarts te bezoeken: slechts 25 tot 50% van de migraine-patiënten is bekend bij de huisarts en slechts 1 van de 6 patiënten met spanningshoofdpijn.

▫ 50% van alle mensen is ongerustheid en angst voor een ernstige aandoening zoals een hersentumor. Minder vaak zijn het zorgen en vragen over de praktische consequenties en het disfunctioneren ten gevolge van de hoofdpijn.

Front 4

Hoe worden hoofdpijnen geclassificeerd volgens de IHS classificatie?

Back 4

IHS Classificatie(the international headache society)

Primairy Headaches:

- Migraine

- Tension-Type Headache (TTH)

- Cluster Headache

- Other Primairy Headaches

Secundairy Headaches

- Hoofdpijn t.g.v. whiplash à trauma

- Medicatieafhankelijke hoofdpijn

- Cervicogene hoofdpijn

- Temporomandibulaire hoofdpijn (kaakgewricht)

Front 5

Migraine definitie

Back 5

Front 6

Tension type headache definitie

Back 6

Front 7

Clusterhoofdpijn definitie

Back 7

Front 8

Art. Atlanto-ondotoideon

- Waar zit het?

- Waar bestaat het uit?

- Functie

Back 8

Het art. atlanto-ondotoideon is een andere benaming voor het art. atlanto-axialis mediana. Dit is een gewricht tussen de dens axis en de ring gevormd door de arcus anterior atlantis en het lig. transversum atlantis.

Van de totale 70 graden rotatie die er gemiddeld in de cervicale wervelkolom kan plaatsvinden, vindt ruim 40 graden daarvan plaats tussen C1 en C2.

Front 9

Benoem de kenmerken van de atlas.

Back 9

De kogellager van de schedel

- Het ontbreken van een wervellichaam

- Bovenste gewrichtvlakken zijn concaaf

- Onderste gewrichtsvlakken zijn convex

- Rudimentaire (weinig tot ontwikkeling gekomen) processus spinosus

- Relatief grote processi transversi met een foramen

Front 10

Benoem de kenmerken van de axis.

Back 10

- De dens: de tand van de draaier

- Fascies articulare anterior en posterior

- Fovea articularis superior en inferior

- Grote processus spinosus

- Kleine processus transversus

Front 11

Functie van ligg. Alaria

- Wat gebeurt er bij bewegingen van het hoofd?

Back 11

- Bij lateroflexie komt het homolaterale lig.alare-atlantale en het heterolaterale lig. alare-occipitale op spanning

- De dorsaalflexie wordt wel in hoofdzaak beperkt door de ligg. alaria

- De grootste spanning op de ligg. wordt veroorzaakt door een combinatie van rotatie en ventraalflexie

Front 12

Art. Atlanto-axialis

- Waar zit het?

- Functie

Back 12

Gewricht tussen de atlas en de axis.

Gewricht heeft een wankel evenwicht. Een combinatie van ligamenten en spieren moet zorgen voor stabiliteit.

Functie: rotatie, flexie, extensie (tijdens lateroflexie is er in het art. atlanto-axialis totaal geen beweeglijkheid)

Front 13

Benoem de bewegingsrichtingen en bewegingsuitslagen van het C0-C2 complex.

Back 13

▫ Flexie-Extensie 45 graden

▫ Rotatie 83 graden ( li en re)

▫ Lateroflexie 8 graden ( li en re )

-> van deze lateroflexie beweeglijkheid komt 5 graden voort uit gewricht tussen axis en C3 (eigenlijk al geen C0-C2 complex meer) en 3 graden uit het gewricht tussen atlas en os occipitale.

Front 14

Benoem de verdeling van de bewegingsuitslagen van het C0-C2 complex over de C0-C1 en de C1-C2 gewrichten.

Back 14

- C0-C2, flexie-extensie 45 graden, waarvan

▫ 29 graden tussen C0-C1

▫ 16 graden tussen C1-C2

- C0-C2, rotatie li-re 83 graden

▫ C0-C1, 2 graden

▫ C1-C2, 81 graden

- C0-C2, lateroflexie li-re 8 graden (nihil)

▫ C0-C1 en C1-C2 samen naar li en re 8 graden ( nihil )

Front 15

Klinische presentatie cervicogene hoofdpijn

Back 15

- Unilateraal “sidelocked”

- Start occipitaal

- Niet pulserend

- Uitlokbaar

- (Vaak) cervicale bewegingsbeperking

- Arm/schouderpijn mogelijk (ipsilateraal)

- Uren tot weken

Front 16

Klinische presentatie migraine

Back 16

- Unilateraal met “sideshift”

- Start fronto-temporaal

- Pulserend

- Niet uitlokbaar

- (Vaak) geen cervicale bewegingsbeperking

- Geen arm/schouderpijn (ipsilaterale)

- Max 72 uur

Front 17

Rode vlaggen bij hoofdpijn

Back 17

- Eerste hoofdpijn > 40 jaar

- Nieuwe hoofdpijn > 50 jaar

- Temporale hoofdpijn > 50 jaar (arteriitis temporalis)

- Plotseling ernstige hoofdpijn; eerste teken voor een herseninfarct, afsluiting a. vertebralis of cirkel van Willis.

- Hoofdpijn in combinatie met neurologische verschijnselen

- “Sentinel headache” (occipitale eenzijdige hoofdpijn als“waarschuwing” voor een aneurysma a. vertebralis, a. carotis int.)

- Toenemende hoofdpijn ondanks behandelingen

Front 18

Aanvullende vragen voor screening; gericht op risicofactoren hart- en vaataandoeningen (hoofdpijn)

Back 18

▫ Hoge bloeddruk

▫ Obesitas

▫ Atherosclerose ongeveer vanaf 30-40 jaar

▫ Interventie / controle internist / cardioloog etc.

▫ Gebruik B-blokkers

▫ Etc.

Front 19

Criteria IHS

Back 19

Front 20

Welke conclusies kunnen worden getrokken over hoofdpijn?

Back 20

- Hoofdpijn kent vele verschijningsvormen

- Hoge prevalentie van hoofdpijn

- Hoofdpijn kan een relatie hebben met de cervicale wervelkolom

- Screening is zoals altijd belangrijk

- Tijdens anamnese differentiëren naar soort hoofdpijn. Je moet onderscheid kunnen maken tussen de verschillende vormen!!

Front 21

De student benoemt de verschillende fasen van het therapeutisch proces uit de richtlijn whiplash.

Back 21

- Verschillende fasen:

o Fase 1 (0-4 dagen)

o Fase 2 (4 dagen - 3 weken)

o Fase 3 (3 - 6 weken)

o Fase 4 (6 weken tot 3 mnd)

o Fase 5-6 (>3 mnd)

Indeling afgeleid van het fysiologisch weefselherstel

Front 22

De student beschrijft wat een whiplash trauma inhoudt.

Back 22

Plotselinge gebeurtenis waarbij het hoofd krachtig naar voren en/of naar achteren wordt bewogen.

Front 23

De student beschrijft de WAD schaal.

Back 23

Front 24

De student beschrijft de symptomen van een whiplash.

Back 24

- Letsel van bot of weke delen (spieren, kapsel, banden)

- Nekpijn

- Afgenomen mobiliteit nek

- Hoofdpijn

- Duizeligheid

Bijkomende symptomen:

- doofheid

- duizeligheid

- oorsuizen

- hoofdpijn

- geheugenverlies

- slikstoornissen

- pijn in het kaakgewricht

Front 25

Wat is de Risk Assessment Score?

Back 25

De Risk Assessment Score is een hulpmiddel dat ingezet kan worden om te voorspellen of iemand een groot risico loopt op het ontwikkelen van chronische klachten.

De Risk Assessment Score is in overeenstemming met zowel de ernst van sensitisatie van nociceptieve pijn, de ernst van psychologische stress en metingen van nek kracht en duur.

Front 26

De student beschrijft de predisponerende factoren voor chroniciteit, zoals benoemd in de KNGF richtlijn 2005.

Back 26

Whiplash gerelateerde factoren

- Afgenomen mobiliteit van de nek

- Eerder hoofdtrauma

- Vrouwelijk geslacht

- Hogere leeftijd

Chronische pijn gerelateerde factoren

- De wijze van omgaan met klachten

- Betekenisgeving en controle over klacht

- Psychosociale factoren

Front 27

De student beschrijft risicofactoren voor persisterende klachten na een WAD-trauma.

Back 27

- Hoge baseline pijnintensiteit (> 5.5/10);

- Hoofdpijn vanaf het begin;

- Lager opgeleid;

- Geen autogordel gedragen;

- Lage rugpijn vanaf het begin;

- Hoge Neck Disability Index score (> 14.5/50);

- Nekpijn voor ongeval;

- Nekpijn vanaf het begin (ongeacht de intensiteit);

- Catastroferen;

- Vrouwelijk geslacht;

- WAD graad 2 of 3;

- WAD graad 3 alleen.

Front 28

Ontstaanswijze whiplash

Back 28

- Verkeersongelukken

- Sportveld

- Bedrijfsongeval

Front 29

Wanneer is er sprake van chronische whiplash?

Back 29

- Klachtenpatroon houdt > 6 maanden na het ongevalstrauma aan

- Late post-whiplashsyndroom

Front 30

Aandachtspunten anamnese whiplash

Back 30

Aandachtspunten:

- wijze van omgang met klachten

- inventarisatie status praesens

- situatie vóór de whiplash

Front 31

Meetinstrumenten anamnese

Back 31

- VAS

- Neck Disability Index

- Dagschema

Bij chroniciteit:

- IPQK: ziekteperceptielijst

- 4DKL: distress, somatisatie, depressie, angst

Front 32

Diagnostisch proces: Wat doe je tijdens

- Inspectie/palpatie

- Lichamelijk onderzoek

Back 32

- Inspectie/palpatie

o Houding, spierspanning etc.

- Lichamelijk onderzoek

o Inventarisatie functies en activiteiten

o Actieve onderzoekmethoden

o ADL-functies

o Overig: gewrichtsfunctie, spierfunctie,evenwicht en neurologisch onderzoek

- Analyse

o Combineren verzamelde gegevens

o Indicatie fysiotherapie ja of nee

Front 33

Wanneer begin je met fysiotherapie na whiplash

Back 33

- Fysiotherapie wordt de eerste week na het ongeval af geraden!

- Vervolgens hangt het therapeutisch proces af van de fase waarin de patiënt zich bevindt

Front 34

Fase 1

Back 34

- Fase 1(0 - 4 dagen)

▫ Verminderen van pijn (evt. pijnmedicatie)

▫ Afname belasting

▫ Vergroten van kennis en inzicht

Front 35

Fase 2

Back 35

- Fase 2(4 dagen - 3 weken)

▫ Functies verbeteren

▫ Belasting stapsgewijs opbouwen

▫ Vergroten van kennis en inzicht

Front 36

Fase 3

Back 36

- Fase 3(3 - 6 weken)

▫ Pijn mag niet meer centraal staan!

▫ Activiteiten en participatie uitbreiden naar normaal niveau

▫ Bevorderen van adequate omgang met klachten

Front 37

Fase 4

Back 37

- Fase 4 (6 weken - 3 mnd)

▫ Voortzetting fase 3

( Pijn mag niet meer centraal staan, Activiteiten en participatie uitbreiden naar normaal niveau, Bevorderen van adequate omgang met klachten)

▫ Participatie werk bevorderen

Front 38

Fase 5 -6

Back 38

Bij géén vooruitgang in activiteiten en participatie na 4 weken wordt gesproken van vertraagd herstel!

- Fase 5 -6 (> 3 mnd)

▫ Invulling behandeling = fase 4

▫ Afsluiting wanneer behandeldoelen bereikt zijn of géén verder herstel verwacht wordt

Bij langer voortdurende klachten neemt de kans op volledig herstel af!

Front 39

Aandachtspunten anamnese

Back 39

Front 40

Subdoelen per fase

Back 40

Front 41

Lichamelijk onderzoek whiplash

Back 41

In het lichamelijk onderzoek inventariseert de fysiotherapeut functies en activiteiten. Hiervoor gebruikt hij bij voorkeur actieve onderzoekmethoden.

Minimaal te onderzoeken functies zijn:

• gewrichtsfunctie cervicale wervelkolom en schoudergordel: beoordelen op mobiliteit, bewegingsverloop en provocatie van klachten;

• spierfunctie: musculaire stabiliteit cervicale wervelkolom;

• evenwicht: koorddansersgang en staan op één been.

De verder te onderzoeken functies en activiteiten komen voort uit de hulpvraag van de patiënt en diens problemen ten aanzien van de ADL.

Front 42

Wat zie je op de afbeelding?

Wat gebeurt er met de atlas als:

- Hoofd neutrale positie heeft

- Atlas naar anterior wordt gebracht

- Atals naar dorsaal wordt gebracht

- Wat gebeurd er bij dorsaal of ventraal verplaatsing nog meer?

Back 42

De plaatjes tonen een lateraal aanzicht van C1en C2

- Bij de bovenste plaatjes wordt de paradoxale beweging geïllustreerd

- In de neutrale positie balanceert de atlas op de convexe gewrichtsvlakken

- Wanneer de atlas naar anterior wordt gebracht gaat deze flecteren

- Wanneer de atlas naar dorsaal wordt gebracht gaat deze extenderen

- Bij dorsaal of ventraal verplaatsing van de atlas treed een hoogteverandering op als gevolg van de bi-convexe gewrichtsvlakken

Front 43

Wat is de prevalentie van hoofdpijn onder mannen en vrouwen?

Back 43

Vrouwen hebben vaker hoofdpijn dan mannen (prevalentieverhouding 2:1).

Front 44

Wat is de prevalentie van hoofdpijn gebaseerd op leeftijd?

Back 44

Hoofdpijn komt voor op alle leeftijden

▫ Incidentiepiek tussen 15 en 35 jaar

Front 45

Waar staat IHS voor?

Back 45

International Headache Society

Front 46

Wat is arteriitis temporalis? (één van de rode vlaggen bij hoofdpijn)

Back 46

Arteriitis temporalis is een ontsteking van een slagader aan de zijkant van uw hoofd, ter hoogte van uw slaap. De ontsteking kan ook dieper zitten: in een slagader in uw hals of naar uw oog. De ziekte komt bijna uitsluitend voor bij mensen die ouder zijn dan vijftig jaar. Arteriitis temporalis wordt altijd direct onderzocht en behandeld door een internist of reumatoloog.

De ziekte begint meestal met hoofdpijn ter hoogte van de slaap (of beide slapen). De hoofdpijn kan heftig en bonzend zijn. Soms is de huid boven het ontstoken bloedvat rood en kan steken of branden. Het bloedvat kan opzetten en knobbelig aanvoelen. Andere mogelijke klachten zijn:

- Pijn bij het kauwen.

- Pijn bij het kammen van uw haren.

- Koorts.

- Minder zin in eten en gewichtsverlies.

- Plotseling slechter zien, dubbel zien of helemaal niet meer zien. Dit kan tijdelijk of blijvend zijn.

Front 47

Wat is een andere benaming voor de dens?

Back 47

Processus odontoideus

Front 48

Waar bevinden de ligg. alaria zich?

Back 48

De ligg. alaria verbinden de zijkanten van de dens met tuberculi aan de mediale zijden van de condylus occipitalis.

Front 49

De student beschrijft de te scoren items van de Risk Assessment Score.

Back 49

Vroeg voorspellen middels ;

(a) de AROM cervicaal

(b) gecombineerde pijnscore van hoofd en nek (c) een opsomming van ‘niet pijnlijke’ symptomen.