Psychologie In De Gezondheidszorg Samenvatting

Front 1

H.1 Psychologie in de gezondheidszorg

De rol van de psychologie in de geneeskunde
Psychosomatische geneeskunde is de voorloper van de klinische gezondheidspsychologie.

Belangrijk hierbij was het idee dat

Back 1

onbewuste conflicten ten grondslag lagen een gezondheidsklachten.

Front 2

De behavioristische traditie leverde empirisch onderbouwde gedragsverklaringen voor aandoeningen.

Zij richtten zich op preventie, diagnose en behandeling van somatische aandoeningen of fysiologisch disfunctioneren.

Ziektegedrag lijkt bij de behavioristen

Back 2

aan- of af te leren te zijn. Dit geldt overigens niet voor ziektes met een duidelijk organische oorzaak.

Front 3

Uitgangspunt voor gezondheidszorgpsychologie is het ……. model dat voorziet in …….. die bijdragen aan gezondheid en ziekte.

Back 3

biopsychosociale model dat voorziet in een geïntegreerde benadering voor de assessment van biologische/fysiologische, psychologische/gedragsmatige en sociale/omgevingsfactoren die bijdragen aan gezondheid en ziekte.

Front 4

In het algemeen kan men stellen dat de taken van een klinisch gezondheidspsycholoog bestaan uit

Back 4

het verzamelen en analyseren van gegevens van de patiënt uit het biologische, het psychische en het sociale domein.

Deze informatie integreert men tot klinische interventies waardoor men de kwaliteit van leven kan bevorderen of het genezingsproces te stimuleren.

Front 5

Klinische psychologie =

Back 5

integratie van kennis uit de gedrags- sociale en biomedische wetenschappen.

Front 6

Vereiste kwaliteiten en vaardigheden van de gezondheidspsycholoog

Diagnostiek
Er zijn vier domeinen waarover informatie verzameld dient te worden tijdens de assessmentprocedure;

• Het b
• Het a
• Het c
• Het g

Back 6

• Het biologische of fysieke domein; leeftijd, gender, etniciteit, medische achtergrond, drugs
• Het affectieve domein
• Het cognitieve domein
• Het gedragsmatige domein; leefstijl en gezondheidbevorderende factoren

Front 7

Hiernaast kan onderzoek naar

Back 7

de omgeving een belangrijke rol vervullen in het krijgen van een compleet beeld van de patiënt.

Front 8

Assessment kan:

• b
• o
• v

• v
• i of
• e zijn.

Back 8

• beschrijvend,
• onderkennend,
• verklarend,
• voorspellend,
• indicatief of
• evaluatief zijn.

Front 9

Inzichten in:

Back 9

- Gedrag en psychosociale factoren die van invloed zijn op het ontstaan en verloop van ziekten
- Psychologische en psychobiologische mechanismen die van belang zijn voor bovengenoemde relaties
- Beleven van ziek-zijn door patiënten en contact met gezondheidszorg
- Determinanten van gezondheids- en ziektegedrag en kennis van gender- en cultuurverschillen met betrekking tot bovengenoemde thema’s.

Front 10

DSM:

As I;
As II;

As III;
As IV;
As V;

Back 10

-As I; Klinische stoornissen; Andere aandoeningen en problemen die een reden voor zorg kunnen zijn = ontwikkelingsstoornissen, schizofrenie en andere psychotische stoornissen, angst- en stemmingsstoornissen, somatoforme stoornissen.
-As II; Persoonlijkheidsstoornissen/Zwakzinnigheid =

Cluster A; paranoïde, schizoïde en schizotypische persoonlijkheidsstoornis.

Cluster B; theatrale, antisociale, narcistische en borderline- persoonlijkheidsstoornis.

Cluster C; afhankelijke, ontwijkende en obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis.

-As III; Somatische aandoeningen
-As IV; Psychosociale en omgevingsfactoren; die de diagnose, behandeling en prognose van psychische stoornissen (op As I en As II) kunnen beïnvloeden. Vb problemen in de primaire steungroep, sociale omgeving, opvoedings-, werk-, woon-, financiële problemen, toegankelijkheid van gezondheidsdiensten, problemen met justitie/politie of misdaad
-As V; Algehele beoordeling van het functioneren; GAF-schaal

Front 11

Vaak toegepaste interventies voor het preventief, curatief en begeleidend handelen

De uitkomsten van de assessmentprocedure moeten vervolgens worden vertaald in

Back 11

een interventieplan.

Front 12

De interventie is er op gericht om

k

h

l

Back 12

-klachten of een toename van klachten en stoornissen te voorkomen,

-het herstel te bevorderen of

-het leren omgaan met een chronische aandoening.

De eerste stap hierin is het maken van een behandelplan:

- Klachten; waarmee de behandelaar iets denkt te kunnen en waarop de behandeling gericht zal zijn.
- Hypothese; wat staat herstel in de weg? Factoren die in principe beïnvloedbaar/behandelbaar zijn.
- Voorgenomen methode; sluit aan bij de hypothese, expliciet wat men wil gaan doen, rol van derden.
- Beoogd resultaat; als er geen sprake kan zijn van een volledige oplossing van het probleem, een significante reductie van de klachten nastreven.

Front 13

De eerste stap hierin is het maken van een behandelplan:

- K
- H
- V
- B

- V
- D
- A

Back 13

- Klachten; waarmee de behandelaar iets denkt te kunnen en waarop de behandeling gericht zal zijn.
- Hypothese; wat staat herstel in de weg? Factoren die in principe beïnvloedbaar/behandelbaar zijn.
- Voorgenomen methode; sluit aan bij de hypothese, expliciet wat men wil gaan doen, rol van derden.
- Beoogd resultaat; als er geen sprake kan zijn van een volledige oplossing van het probleem, een significante reductie van de klachten nastreven.

- Voorgeschiedenis
- DSM-diagnose
- Afspraken

Front 14

Patiëntgerichte interventies

• Interventies op het b
• Interventies in het a
• c
• g

Back 14

• Interventies op het biologische domein
• Interventies in het affectieve domein
• cognitieve interventiestrategieën
• gedragsinterventie

Front 15

Interventies op het biologische domein hebben vaak als doel

Back 15

een directe verandering te bewerkstelligen in de fysiologische reacties die samenhangen met de ziekte of stoornis. Vb. biofeedback.

Front 16

Interventies in het affectieve domein zijn er op gericht om

Back 16

stemming en emotioneel welbevinden te verbeteren.

Deze stemmingen zijn vaak verweven met lichamelijke problemen. Vb. bij angst, depressie, vijandigheid aanleren van ontspanningstechnieken.

Front 17

Als patiënten anders naar hun problemen moet gaan kijken, gebruikt men

Back 17

cognitieve interventiestrategieën.

Vb. RET (rationeel emotieve therapie) die erop gericht is om onrealistische verwachtingen en gedachten, die een negatieve invloed hebben op de gezondheid, te weerleggen. Het uitgangspunt is dat niet de gebeurtenis de oorzaak is van de negatieve emoties, maar de gedachten over deze gebeurtenis dat zijn.

Front 18

Een gedragsinterventie probeert

Back 18

een verandering van het gedrag te bewerkstelligen.

Vb. assertiviteitstraining en selfmonitoring (om inzicht te krijgen in interne of externe cues die het ongewenst gedrag initiëren).

Front 19

Vaak wordt er gekozen voor een

Back 19

multidimensionale aanpak, omdat interventies vaak meerdere doelen dienen.

Front 20

Omgevingsgerichte doelen

Men ziet het gezin vaak als

Back 20

een systeem.

Alle gezinsleden beïnvloeden elkaar voortdurend. Dit houdt in dat als één van de gezinsleden wordt blootgesteld aan een verandering, dit invloed heeft op het gehele gezin. Hierom moet er voor alle gezinsleden genoeg informatie en ondersteuning zijn, zodat het systeem goed blijft functioneren.

Front 21

Gezondheidszorgsysteem, interventies die zijn gericht op

Back 21

het faciliteren van de therapeutische relatie tussen hulpverleners en patiënt. Informatie, consultatie en educatie tbv attitude van hulpverleners.

Front 22

Socio-culturele context bevat interventies gericht op

Back 22

het sociale netwerk van de patiënt, vb. werkomgeving.

Front 23

H.2 De psycholoog bij de Gemeenschappelijke Gezondheidsdiensten (GGD)

In de grondwet ligt vast dat de overheid verplicht is om

Back 23

maatregelen te treffen ter bewaking en bevordering van de volksgezondheid.

Nadruk van psychologen ligt op het terrein van preventie van psychische problematiek in het kader van de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ). Hiervoor zetten ze preventieve activiteiten op en creëren een tijdelijk vangnet voor mensen met ernstige psychische problemen.

Front 24

Fasen in uitvoering van projecten:

1. O
2. A
3. P

4. V
5. U
6. S

Back 24

1. Oriëntatiefase
2. Analysefase; probleemanalyse met determinanten van de problematiek en hun onderlinge samenhang
3. Planningsfase; doelstellingen, doelgroepen en interventies op verschillende niveaus.
4. Voorbereidingsfase
5. Uitvoeringsfase; ontwikkelde interventies worden uitgevoerd, vervolgens effectevaluatie en procesevaluatie.
6. Slotfase; een goede afronding houdt in dat op een begrijpelijke manier over de effecten en eventuele implementatie van de interventies aan opdrachtgevers wordt gerapporteerd.

Front 25

GGD is Nulde-lijns instelling; doel is om

Back 25

door middel van collectieve preventie de ontwikkeling, verergering en verspreiding van ziekten onder de bevolking tegen te gaan.

Front 26

Primaire taken GGD:

- S
- B
- U
- C

Back 26

- Signalering van volksgezondheidsproblemen
- Beleidsontwikkeling- en advisering; vertalen van gesignaleerde problemen in beleid
- Uitvoerende taken; ambulancevervoer, gezondheidsvoorlichting, jeugdgezondheidszorg, infectieziektebestrijding
- Coördinatie, stimulering en ondersteuning
Dmv: gezondheidsbescherming, ziektepreventie en gezondheidsbevordering.

Front 27

Preventie van psychische problematiek:

Primair = voorkomen van het o

Secundair = voorkomen van v

Tertiair = voorkomen van t

Back 27

Primair = voorkomen van het ontstaan

Secundair = voorkomen van verergering

Tertiair = voorkomen van terugval

Front 28

De GGZ-preventie is gericht op beïnvloeding van

Back 28

determinanten van psychische problematiek, te weten risico factoren en beschermende factoren (vb. persoonlijke vaardigheden en sociale steun).

Er is vaak sprake van non-specifieke determinanten, deze hebben invloed op de ontwikkeling van psychische problemen.

Er worden verklaringsmodellen gebruikt die schematisch weergeven welke determinanten van invloed zijn op de ontwikkeling en het verloop van de psychische problematiek en hoe deze determinanten onderling samenhangen.

Front 29

Er is vaak sprake van non-specifieke

Back 29

determinanten, deze hebben invloed op de ontwikkeling van psychische problemen.

Er worden verklaringsmodellen gebruikt die schematisch weergeven welke determinanten van invloed zijn op de ontwikkeling en het verloop van de psychische problematiek en hoe deze determinanten onderling samenhangen.

Front 30

Er worden verklaringsmodellen gebruikt die

Back 30

schematisch weergeven welke determinanten van invloed zijn op de ontwikkeling en het verloop van de psychische problematiek en hoe deze determinanten onderling samenhangen.

Front 31

H.3 De psycholoog en de arbeids- en organisatiedeskundige bij de Arbodienst
Primaire taken arbodienst:

1. V
2. R
3. P

Back 31

1. Verzuimbegeleiding; preventieve en curatieve re-integratiebegeleiding
2. Risico-inventarisatie en evaluatie-onderzoek (RI&E)
3. Periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO); signaleren van de effecten van de risico’s op gezondheid van medewerkers.

Front 32

Taken bedrijfspsycholoog:

Back 32

Gericht op verandering van het gedrag van individuen in de werksituatie en met name de subjectieve beleving van die situatie.

Front 33

Taken A&O-deskundige:
Is meer gericht op

Back 33

de concrete situatie, los van de subjectieve beleving.

Nader onderzoek doen naar arbeidsorganisatie, -inhoud, -verhoudingen, -omstandigheden.

Ondersteunen bij het opzetten van beleid (ziekteverzuim, Arbozorg, omgaan met agressie)

Trainen leidinggevenden

Organisatieadviestrajecten

Cultuurveranderingstrajecten

Front 34

Cliënten:

Doorverwijzen bij problematiek die

Back 34

werkgerelateerd is en die kortdurend te behandelen is (max. 5 gesprekken).

Met name As-I stoornissen.

Er moet afgestemd worden tussen de Arbozorg en de organisatie, waarbij machtspellen moeten worden vermeden. Participatie in werk heeft ook helende aspecten en kan aangrijpingspunten bieden voor behandeling.

Front 35

Participatie in werk heeft ook

Back 35

helende aspecten en kan aangrijpingspunten bieden voor behandeling.

Front 36

Welzijnsrisico =

Back 36

als mensen de kans lopen psychisch overbelast te raken en/of als mensen onvoldoende kansen krijgen om zich in en door het werk te ontwikkelen.

Front 37

H.4 De eerstelijnspsycholoog in de gezondheidszorg

Eerstelijns gezondheidszorg bestaat uit

Back 37

-huisartsen,

-maatschappelijk werkers en

-eerstelijnspsychologen,

zij hebben een samenwerkingsverband en overleg.

Cliënt blijft onder behandeling bij huisarts, maar wordt tijdelijk behandeld door eerstelijnshulpverlener, welke terug rapporteert aan huisarts.

Bij verwijzing naar tweede lijn gaat de cliënt over naar een ander echelon dat zelfstandig beslist over diagnose en behandeling.

Front 38

Eerstelijnspsychologen zijn bereikbaar via

Back 38

de huisarts, zonder wachtlijst, behandelen alle psychische problemen of verwijst door als het te ernstig is.

Behandeling is vaak kortdurend (8-15 sessies) en klachtgericht. Er wordt geprobeerd gedragsverandering en stabiliteit te bewerkstelligen.

Bij langdurige behandeling wordt terug verwezen naar huisarts en vervolgens naar hulpverlening in hoger echelon.

Front 39

Werkzaamheden:

Behandeling

Back 39

psychische, psychosociale en psychosomatische problematiek.

Met name stemmingsstoornissen, angststoornissen en aanpassingsstoornissen. Relationele klachten en intrapsychische problemen.

Front 40

Persoonlijkheidsstoornissen zijn vaak

Back 40

te complex voor behandeling in eerste lijn.

Relatief veel tijd voor behandeling en minder voor diagnostiek en onderzoek.

Enige onderzoek is naar psychopathologie of persoonlijkheidsstructuur van cliënten dmv. SCL-90 (voor angst, paniek en depressie & somatisch, mentaal, sociaal of vitaal) en NVM (verkorte MMPI voor negativisme, somatisering, verlegenheid, ernstige psychopathologie en extraversie).

Er is veel therapeutische gespreksvoering en dan vooral cognitief- gedragstherapeutisch of leertheoretisch.

Exposure voor angststoornissen en fobieën, activeringsprogramma’s voor depressies en cognitieve herstructurering bij pijn en anderen somatische aandoeningen.

Voorlichting, maar slechts geringe bijdrage door eerstelijnspsychologen.

Front 41

De drempel is vrij hoog voor huisartsen om door te verwijzen en beschikbaarheid van psychologen is vaak een probleem.

Maatschappelijk werk werkt efficiënt en heeft goed inzicht in sociale structuren, maar

Back 41

mist diagnostiek en cliëntgerichte aanpak.

RIAGG zijn meer gericht op ernstig gestoord gedrag.

Front 42

Filtermodel:

1. H
2. H
3. V
4. + 5.

Back 42

1. Hulpzoekgedrag van bevolking
2. Herkenning van psychisch leed door behandelaar (eerste lijn)
3. Verwijzing voor GGZ-behandeling (tweede lijn)
4. + 5. Verwijzing naar intramurale GGZ, inrichtingen, etc. (derde lijn)

Front 43

H.5 De psycholoog in het algemeen ziekenhuis

In het algemeen ziekenhuis kan men vier groepen patiënten onderscheiden;

• Patiënten met p
• Patiënten die n
• Patiënten met een p
• K

Back 43

• Patiënten met psychosomatische en/of somatopsychologische klachten
• Patiënten die neuropsychologisch onderzoek behoeven
• Patiënten met een psychiatrische stoornis en/of persoonlijkheidsproblematiek
• Kinderen en jeugdigen met psychosomatische, neuropsychologische en/of gedragsproblematiek

Front 44

Een patiënt komt in principe alleen na verwijzing vanuit de eerste lijn (met name door de huisarts) in het ziekenhuis terecht als er klachten zijn die niet in de eerste lijn verholpen kunnen worden.

Men dient pas een doorverwezen patiënt te accepteren op het moment dat

Back 44

de vraagstelling duidelijk is en deze thuishoort binnen het gebied van de klinische psycholoog.

Front 45

PAAZ =

Back 45

Psychiatrische Afdeling van een Algemeen Ziekenhuis verwijzing met name door psychiater, neuroloog, kinderarts en internist.

Front 46

PDB =

Back 46

Psychiatrische Deeltijd Behandelingsafdeling

Front 47

Het soort patiënten en hun problematiek –

de hulpvraag

Back 47

- Somatiek
- Neuropsychologie
- Psychiatrie
- Kinder- en jeugdzorg

Front 48

- Somatiek

De draaglast van een ziekte kan leiden tot

Back 48

een overschrijding van de psychische draagkracht.

Ook kan de gerapporteerde ziekte een uiting zijn van psychisch lijden.

Daarnaast dienen mensen met een chronische ziekte zich fors aan te passen aan nieuwe leefomstandigheden. Een psycholoog kan het inzicht van de patiënt in zijn problematiek vergroten. Ook voor functionele/lichamelijk klachten waarvoor heen medische verklaring wordt gevonden, zoals pijn op de borst, hoofdpijn, buikpijn, rugpijn, vermoeidheid, duizeligheid en slapeloosheid.

Front 49

- Neuropsychologie

Voor de klinische neuropsychologie zijn er drie doelstellingen;

• B
• U
• B

Back 49

• Bijdragen aan de medische diagnostiek; opsporen functiestoornissen die op cerebrale aandoening duiden
• Uitvoeren van een psychologische functieanalyse; inventariseren van functiestoornissen en gevolgen ervan
• Behandelen en begeleiden, in psychologische zin

Front 50

- Psychiatrie

Psychiatrie is een gedeelte van de geneeskunde dat zich bezighoudt met gedragsstoornissen. Men heeft pas een psychiatrische stoornis als men voldoet aan de volgende drie voorwaarden;

- Een a...
- Dit wordt een teken van een stoornis als ...
- Het is ook...

Back 50

- Een abnormaal verschijnsel of gedrag dat afwijkt van de sociale norm
- Dit wordt een teken van een stoornis als het lijden teweegbrengt bij de betrokkene en/of omgeving
- Het is ook bij andere personen vastgesteld en past binnen het begrippenkader

Front 51

- Kinder- en jeugdzorg

Veel kinderen worden doorverwezen met

-p

-Een tweede groep kinderen bestaat uit kinderen met e

-Een derde groep zijn de kinderen met

-Of kinderen met v

Back 51

-psychosomatische klachten (zoals eetstoornissen, buikpijn, slaapproblemen en obstipatie).

-Een tweede groep kinderen bestaat uit kinderen met ernstige en vaak chronische lichamelijke klachten en ziekten.

-Een derde groep zijn de kinderen met ontwikkelingsproblemen.

-Of kinderen met verworven hersenletsel.

Bij kinderen moet men altijd rekening houden met zaken uit de omgeving. Er valt hierbij te denken aan de school, vriendjes, ouders en eventueel mishandeling.

Front 52

De specifieke taken en werkzaamheden van de klinisch psycholoog in een algemeen ziekenhuis

Er zijn globaal vier taakgebieden te onderscheiden;

1. P
2. P
3. I
4. N

Back 52

1. Psychologische diagnostiek, indicatiestelling, onderzoek draagkracht/-lastverhouding.
2. Psychologische behandeling; <6 maanden soms wat langer bij langdurige somatische problematiek
3. Indirecte patiëntgerichte taken (zoals overleg, coaching verpleegkundigen, wetenschappelijk onderzoek)
4. Niet op patiëntzorg gerichte taken (zoals zitting nemen in commissies)

Front 53

Taak I: psychodiagnostiek

De psychodiagnostische werkzaamheden zijn onder te verdelen in een aantal stappen;

1. A
2. D
3. O
4. H
5. T
6. n
7. b
8. O
9. A
10. R

Back 53

Taak I: psychodiagnostiek
De psychodiagnostische werkzaamheden zijn onder te verdelen in een aantal stappen;

1. Auto-anamnestisch interview; wat zijn de klachten, wanneer ontstaan en hoe erg?
2. Dossieronderzoek
3. Overleg verwijzer / andere professionals
4. Heteroanamnestisch interview
5. Testonderzoek; intelligentie, persoonlijkheid,
6. neuropsychologisch, specifieke vragenlijsten,
7. beroep- interessenonderzoek.
8. Observatie; vooral bij kinderen zijn grote verschillen in gedrag te zien
9. Adviesgesprek
10. Rapportage, mondeling en/of schriftelijk

Front 54

Taak II:

psychologische behandeling
De patiënten die in behandeling worden genomen bij de klinische psycholoog in het ziekenhuis zijn er verschillende mogelijkheden;

c

p

p

Back 54

o Crisisinterventie
o Psycho-educatie; meer inzicht verschaffen in de ziekte
o Psychotherapie; doelgericht, planmatig proces om te komen tot gedragsverandering

Front 55

De behandeling kunnen op de volgende manieren gegeven worden;

• I
• R
• G
• G
• M

Back 55

• Individuele behandeling
• Relatiebehandeling
• Gezinsbehandeling
• Groepsbehandeling; voorlichting, educatie, ervaringsuitwisseling en technieken voor gedragsverandering
• Mediatietherapie; gedragsveranderingsprogramma dat toegepast kan worden door verpleging of anderen

Front 56

Taak III:

overige patiëntgerichte taken
Het geven van consultatie is een belangrijke bezigheid van de klinisch psycholoog.

Dit is het

Back 56

geven van advies aan bijvoorbeeld artsen en verpleegkundigen. Ook kan een klinisch psycholoog een rol spelen in het geven van onderwijs.

Front 57

Taak IV:

overige niet-patiëntgerichte taken

Hierbij gaat het bijvoorbeeld om

Back 57

het bepalen van het beleid of managementtaken. Vanuit deze ingang gezien kan hij bijvoorbeeld deelnemen aan commissies en werkgroepen. Wetenschappelijk onderzoek is niet een expliciet onderdeel van de klinisch psycholoog, maar wordt wel vaak gedaan ‘naast de andere taken’.

Front 58

De belangrijkste vaardigheden van de klinisch psycholoog in een algemeen ziekenhuis

Een klinisch psycholoog in een algemeen ziekenhuis dient in het brede veld

Back 58

diepgaand en specialistisch te zijn.

Zeer veel medische kennis nodig en deze in overleg met andere disciplines kunnen aanwenden. Op behandelniveau dient hij individueel toegespitste behandelingen te kunnen uitvoeren.

Front 59

Trends en nieuwe ontwikkelingen

Back 59

-Kwaliteitszorg
-Veel fusies van PAAZ-en met GGZ-instellingen tot Multifunctionele Eenheden, MFE.

Front 60

H.6 De psycholoog in een geïntegreerde GGZ-instelling

RIAGG = Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg

Primaire taken:

- H
- D
- P

Back 60

- Hulpverlening; aan mensen met ernstige psychische problematiek. Doel is herstel of draaglijk maken.
- Dienstverlening; door tweedelijns-GGZ aan de eerste lijn
- Preventie; bijdragen aan activiteiten in het kader van Openbare GGZ (OGGZ), dit betreft GGZ aan mensen die zelf geen expliciete hulpvraag hebben, vb. verslaafden, risicogroepen (bij ramp), collectieven (bedrijfstak of bevolking van regio).

Front 61

Werkplekken psycholoog:

- P
- A
- B

Back 61

- Preventieteam; inhoudelijk deskundige of methodisch deskundige
- Aanmeldteam; intakes, indicaties/diagnose, behandelplan, kortdurende behandeling (opstarten verandering), consultatie eerste lijn
- Behandelteam; aandacht voor bepaalde problematiek, medicatie en/of psychotherapie
Langdurende zorg; één of meer blijvende psychische functiestoornissen, vaak met blijvende beperkingen in sociaal en praktisch functioneren.

Herstel mét de ziekte, is niet uitgesloten. Rehabilitatie is het opnieuw aanleren van sociale rollen, kiezen tijdstructurering en zelf verantwoordelijkheid dragen voor bevrediging van eigen behoeften.

Front 62

H.7 De gedragskundige in de zorgverlening aan mensen met een verstandelijke handicap

Hospitalisatie =

Back 62

‘afwijkende’ mensen die door het leven in een inrichting nog meer afwijkend worden.

Front 63

Burgerschapsperspectief =

Back 63

mensen met een verstandelijke handicap hebben net als iedere burger recht op het maken van keuzes en controle over het eigen bestaan (ze wonen, werken en recreëren binnen de samenleving) normalisatie en integratie (sociaal en functioneel) → PGB

Front 64

Sociowoningen;

Back 64

dichtbij de inrichting.

Beschermde omgeving van een instelling, maar met meer zelfstandigheid en leefruimte

Front 65

Fasehuizen;

Back 65

buiten de inrichting in gewone woonwijk.

Doel is integratie stimuleren.

Front 66

Taken van instelling:

- Z
- Z
- D
- C

Back 66

- Zorgaanbod afstemmen op de reële behoefte van verstandelijk gehandicapte cliënt
- Zorg is van inhoudelijk goed niveau
- Doelmatig verrichte zorg
- Cliëntgerichte zorg

Front 67

Domeinen:

1. E
2. I
3. M
4. P

5. L
6. Z
7. S
8. R

Back 67

1. Emotioneel welzijn; veiligheid, tevredenheid, zelfwaarde, seksualiteit, geestelijke gezondheid
2. Interpersoonlijke relaties
3. Materieel welzijn
4. Persoonlijke ontwikkeling; vaardigheden, vooruitgang, eigen kunnen
5. Lichamelijk welzijn
6. Zelfbepaling
7. Sociale integratie; acceptatie en werkomgeving
8. Rechten

Front 68

Individueel zorgplan:

Back 68

bevat de totale zorgverlening die geboden wordt.

Front 69

Cliënten:

Back 69

- IQ ≤70
- Gelijktijdige tekortkomingen in het aanpassingsgedrag, passend bij de normen die behoren bij leeftijd en culturele achtergrond
- Begin voor 18e levensjaar

Trainbaar bij IQ tussen 20 en 50. Leerbaar bij IQ boven 50.

Front 70

-Licht verstandelijk beperkt;
-Matig verstandelijk beperkt;
-Ernstig verstandelijk beperkt;
-Zeer ernstig verstandelijk beperkt;

Back 70

-Licht verstandelijk beperkt;

concreet-operationeel, redelijk zelfredzaam, sociale vaardigheden zijn te ontwikkelen.
Taalontwikkeling blijft achter. Redelijk zelfstandig leven.

-Matig verstandelijk beperkt;

concreet-operationeel, redelijke spraakontwikkeling, denken vooral concreet. Sociale vaardigheden zijn te trainen, motoriek is redelijk goed. Begeleiding blijft het hele leven noodzakelijk.

-Ernstig verstandelijk beperkt;

preoperationeel, minimale spraak, weinig motoriek, niet logische denkwijze. Dagelijkse vaardigheden zijn te trainen.

-Zeer ernstig verstandelijk beperkt;

sensi-motorische fase, nauwelijks herkenning van bekende personen, maken alleen geluiden.

Front 71

Naast verstandelijk beperkingen komen ook veel andere psychiatrische problemen voor:

- P
- A
- D
- S
- Z

Back 71

- Pervasieve ontwikkelingsstoornissen
- Aandachtstekort en gedragsstoornissen
- Dementie
- Stemmingsstoornissen
- Zelfverwondend gedrag

Front 72

Landelijk Centrum Indicatiestelling

Gehandicaptenzorg (LCIG) is verantwoordelijk voor

Back 72

indicatiestelling in de gehandicaptenzorg.

Bij voldoende informatie wordt een indicatieadvies opgesteld met daarin welk type zorg en de hoeveelheid zorg. Cliënt en/of ouders kiezen in welke vorm dit wordt aangeboden:

PGB, PVB (PersoonsVolgend Budget, krijgt geen geld, maar kan zeggen in welke vorm de zorg geleverd wordt) of zorg in natura.

Front 73

Taken van gedragskundige:

- O
- H
- G

Back 73

- Opheffen van stagnaties binnen de opvoedingssituatie/het cliëntsysteem
- Handhaven van bepaalde kwaliteit van leven
- Gericht op wonen, werken of vrijetijdsbesteding

Front 74

Kerntaken:

1. D
2. O
3. E

Back 74

1. Diagnostiek en beeldvorming; kijken naar afweermechanismen die problemen veroorzaken/in stand houden
2. Ondersteunen begeleiders
3. Educatieve taken

Front 75

Kerntaken:
1. Diagnostiek en beeldvorming; kijken naar afweermechanismen die problemen veroorzaken/in stand houden
2. Ondersteunen begeleiders
3. Educatieve taken

Specialistische taken:

4. B

5. (Externe) c en a

Overige taken:
6. I
7. B
8. W

Back 75

4. Behandelen en trainen van individuele verstandelijk gehandicapten; structureren dagelijks leven en communicatieve vaardigheden ondersteunen
5. (Externe) consultatie en advisering

Overige taken:
6. Informatie-uitwisseling, begeleiding en advisering van ouders
7. Beleidsontwikkeling
8. Wetenschappelijk onderzoek en deskundigheidsbevordering

Front 76

Kerntaken:
1. Diagnostiek en beeldvorming; kijken naar afweermechanismen die problemen veroorzaken/in stand houden
2. Ondersteunen begeleiders
3. Educatieve taken

Specialistische taken:

4. Behandelen en trainen van individuele verstandelijk gehandicapten;

structureren dagelijks leven en communicatieve vaardigheden ondersteunen

5. (Externe) consultatie en advisering

Overige taken:
6. I
7. B
8. W

Back 76

Overige taken:

6. Informatie-uitwisseling, begeleiding en advisering van ouders
7. Beleidsontwikkeling
8. Wetenschappelijk onderzoek en deskundigheidsbevordering

Front 77

Kerntaken:
1. D
2. O
3. E

Specialistische taken:
4. B
5. (Externe) c en a

Overige taken:
6. I
7. B
8. W

Back 77

Kerntaken:
1. Diagnostiek en beeldvorming; kijken naar afweermechanismen die problemen veroorzaken/in stand houden
2. Ondersteunen begeleiders
3. Educatieve taken

Specialistische taken:
4. Behandelen en trainen van individuele verstandelijk gehandicapten; structureren dagelijks leven en communicatieve vaardigheden ondersteunen
5. (Externe) consultatie en advisering

Overige taken:
6. Informatie-uitwisseling, begeleiding en advisering van ouders
7. Beleidsontwikkeling
8. Wetenschappelijk onderzoek en deskundigheidsbevordering

Front 78

Vaardigheden gedragskundige:

-K

-Z
-V

-B

Back 78

-Kennis, gegevens uit verschillende bronnen verbinden, overbrengen van kennis.

-Zelfstandigheid, oplettendheid, laagdrempeligheid, empathie en sociale vaardigheden
-Verkrijgen van toestemming van de betrokkene is vaak niet mogelijk, dus veelvuldig gebruik van GB/GB (geen bereidheid geen bezwaar).

-Indien wel een behandeling of toepassing van middelen en maatregelen noodzakelijk is, dient gedragswetenschapper samen met de arts een behandelplan aan de inspectie te overleggen.

Front 79

H.8 De psycholoog in een revalidatie-instelling voor volwassenen

De gespecialiseerde revalidatiezorg is volgens het VRIN (Vereniging van Revalidatie-Instellingen in Nederland), het geheel van de gezondheidszorg dat zich richt op ...

Back 79

mensen die getroffen zijn door een ziekte, een trauma of een aangeboren afwijking waarbij sprake is van complexe en/of meervoudige beperkingen en handicaps als gevolg.

Front 80

De primaire taken van een revalidatie-instelling

De zorg van instellingen voor revalidatie richt zich in het bijzonder op

Back 80

de revalidatie na aandoeningen van het houdings- en bewegingsapparaat alsmede de revalidatie van mensen met hersenletsel.

Revalidatie omvat diagnostiek, advisering en behandelingen van stoornissen en beperkingen, en van de problemen die iemand heeft met het deelnemen aan het maatschappelijk leven.

Front 81

Hierin zijn er verschillende functies;

• k
• r
• p

Back 81

• klinische revalidatiezorg; alleen in centra voor revalidatie
• revalidatiedagbehandeling
• poliklinische revalidatie; door ziekenhuisafdelingen voor revalidatie en door revalidatiecentra

Front 82

Het soort patiënten en hun problematiek – de hulpvraag

CVA, hersentrauma, spasticiteit, amputatie, dwarslaesie, reuma, rugaandoeningen en hart- en vaatziekten.

Gericht op het….

-h

-C

-b

Back 82

-herwinnen van verminderde of verloren vaardigheden.

-Leren compenseren van verloren capaciteiten.

-Leren om beter met de situatie om te gaan.

Front 83

De specifieke taken en werkzaamheden van een psycholoog in een revalidatie-instelling
De kerntaken van een psycholoog in de revalidatiezorg zijn;

• D
• I
• V
• B

• A
• C
• P
• W

Back 83

• Diagnostiek
• Indicatiestelling
• Voorlichting
• Coördinatie en uitvoering van behandeling; alle psychologische methoden gericht op advisering, begeleiding en gedragsverandering ter reductie van beperkingen en participatieproblemen.
• Begeleiding
• Advisering
• Consultatie
• Participatie in deskundigheidsbevordering en opleiding
• Wetenschappelijk onderzoek

Front 84

Diagnostiek

Diagnostisch onderzoek in de revalidatie richt zich in belangrijke mate op

Back 84

de gevolgen van een ziekte of aandoening in termen van stoornissen, beperkingen en participatieproblemen.

Front 85

Voordat men antwoord kan geven op de hulpvraag dient men zich te hebben op;

• a
• a
• p
• P

Back 85

• De aard en de ernst van de stoornissen
• De actuele en verwachte beperkingen, bepalen van draaglast
• De participatieproblemen; mogelijkheden tot werk of scholing onderzoeken
• Persoonlijke en externe factoren; deze kunnen belemmerend gedrag veroorzaken
Alert zijn op de gevolgen van co-morbiditeit, vb. verminderde waarneming of motorische vaardigheden. Mogelijk invloed van lopende juridische procedures.

Front 86

Indicatiestelling

De indicatiestelling is ...

Back 86

het afwegen van mogelijke behandelvormen,

het opstellen van behandelplannen en het selecteren van de disciplines die hierbij gebruikt dienen te worden.

Als psychische problematiek niet in verband staat met de ziekte of aandoening volgt verwijzing naar de geestelijke gezondheidszorg.

Front 87

Voorlichting

Informatiewinst door

Back 87

kennis van het ziektebeeld en de gevolgen ervan, leiden mogelijk tot minder vragen en onzekerheden.

Front 88

Participerende voorlichting =

Back 88

voorlichting die beschikbaar komt uit interactie met de patiënt.

Front 89

De belangrijkste vaardigheden van de psycholoog in een revalidatie-instelling

• D
• B
• S
• S

• O
• K
• A

Back 89

• Diagnostiek
• Behandeling, mn. (cognitief-) gedragstherapeutische vaardigheden
• Sociale vaardigheden voor het doorzien van verhoudingen tussen mensen
• Stimuleren en motiveren van patiënten
• Overwinnen van weerstanden
• Kennis en diagnostische gegevens vertalen naar praktische adviezen en richtlijnen voor het behandelteam
• Aanpassen aan uiteenlopende niveaus van gesprekspartners

Front 90

Trends en nieuwe ontwikkelingen

Back 90

Protocollen;

richtlijnen daadwerkelijk verankeren in de zorg

Front 91

H.9 De psycholoog in het verpleeghuis

De primaire taken van een verpleeghuis:

Back 91

Verzorging en verpleging, reactivering en revalidatie, langdurige en chronische zorg, observatie en diagnostiek, consultatie en advies van met name ouderen.

Een verpleeghuis valt onder de tweedelijns-gezondheidszorgvoorzieningen.

Front 92

Het soort cliënten en hun problematiek – de hulpvraag

Er kunnen grofweg vier cliëntengroepen onderscheiden worden in het verpleeghuis;

- P
- S
- R
- B

Back 92

- Psychogeriatrische cliënten met een grote hulpbehoefte en / of storend gedrag; dementie (geheugenprobleem icm. afasie, agnosie, apraxie en stoornissen van uitvoerende controlefuncties).
- Somatische cliënten met intensieve chronische zorg; vaak ook cognitieve en communicatieve problemen.
Chronische opname is een ingrijpende gebeurtenis, verlieservaring.
- Reactivering- en revalidatiecliënten, reactivering = revalidatie bij ouderen. Vaak orthopedische problemen of CVA. Werken aan functieherstel, stimuleren zelfzorg en eigen verantwoordelijkheid.
- Bijzondere cliëntengroepen (bijvoorbeeld terminale cliënten); bestrijding en verlichting van pijn, met aandacht voor psychosociale, emotionele en spirituele aspecten.

Front 93

De verwijzing en doorverwijzing van cliënten in een verpleeghuis

Regionaal Indicatie Orgaan (RIO) indiceert voor zowel

Back 93

thuiszorg als verzorgingshuis of verpleeghuiszorg.

50% van de cliënten komt vanuit het ziekenhuis,

25% vanuit de eigen omgeving,

12% vanuit verzorgingshuis.

Front 94

De specifieke taken en werkzaamheden van de psycholoog in een verpleeghuis

De werkzaamheden van de psycholoog in een verpleeghuis kunnen worden onderverdeeld in;

Back 94

Directe taken
Indirecte taken

Front 95

Directe taken
Indirecte taken

Back 95

Directe taken:
• Diagnostiek; aangrijpingspunten voor behandeling afgestemd op behoeften cliënt. Cognitieve functies en gedragsveranderingen, intelligentie, leerbaarheid, belemmerend gedrag, psychopathologie, persoonlijkheid, copingstijlen
• Observatie
• Behandeling; gedragstherapeutisch
• Begeleiding; draaglijk maken van de situatie, VIB voor verbeteren contact
• Adviseren personeel en familie
• Gespreksgroepen

Indirecte taken:
• Deelnemen aan multidisciplinair overleg
• Scholing van personeel
• Beleidsontwikkeling
• Wetenschappelijk onderzoek
• Leidinggeven en supervisie

Front 96

Directe taken:
• Diagnostiek; aangrijpingspunten voor behandeling afgestemd op behoeften cliënt. Cognitieve functies en gedragsveranderingen, intelligentie, leerbaarheid, belemmerend gedrag, psychopathologie, persoonlijkheid, copingstijlen
• Observatie
• Behandeling; gedragstherapeutisch
• Begeleiding; draaglijk maken van de situatie, VIB voor verbeteren contact
• Adviseren personeel en familie
• Gespreksgroepen

Back 96

• D
• O
• B
• B
• A
• G

Front 97

Indirecte taken:

• D
• S
• B
• W
• L

Back 97

Indirecte taken:

• Deelnemen aan multidisciplinair overleg
• Scholing van personeel
• Beleidsontwikkeling
• Wetenschappelijk onderzoek
• Leidinggeven en supervisie

Front 98

De belangrijkste vaardigheden van een psycholoog in een verpleeghuis

• Kennis van n
• Kennis van v
• N
• Kennis en vaardigheden met betrekking tot v

• Kennis en vaardigheden met betrekking tot p

Back 98

• Kennis van normale verouderingsprocessen
• Kennis van voorkomende ziektebeelden; kenmerkende (psychosomatische) symptomen en de gevolgen voor gedrag
• Neuropsychologische diagnostiek
• Kennis en vaardigheden met betrekking tot verliesverwerking, copingstijlen en verliesbegeleiding

Kennis en vaardigheden met betrekking tot psychologische begeleiding en psychotherapie bij ouderen.

Front 99

Trends en nieuwe ontwikkelingen

Back 99

CVA-herstelunit
Jong-dementerenden; vaak lang onzekerheid over diagnose, frustraties, machteloosheid, verloopt sneller, neiging tot overschatten, grote impact op sociaal netwerk

Front 100

H.10 De psychologische behandeling van vrouwen met eetstoornissen: een specialistisch zorgprogramma

Onder een zorgprogramma verstaat men

Back 100

een geheel van gespecificeerde en op elkaar afgestemde activiteiten en maatregelen (het hulpaanbod), gericht op het verlenen van bepaalde diensten of het bewerkstelligen van bepaalde effecten (doel), ten behoeve van een specifieke groep mensen (doelgroep) met overeenkomstige problemen of zorgbehoefte (hulpvraag).

Zorgaanbod dient licht te zijn waar mogelijk en zwaar waar nodig = Stepped care.

Front 101

Stepped care =

Back 101

Zorgaanbod dient licht te zijn waar mogelijk en zwaar waar nodig.

Front 102

Het soort cliënten en hun problematiek – de hulpvraag

Cliënten die met de behandeling in de eerste en/of tweede lijn niet genoeg resultaat hebben geboekt, kunnen worden aangemeld bij

Back 102

het zorgprogramma van de GGZ.

Front 103

Kenmerkend voor eetstoornissen is dat

Back 103

men continue bezig is met eten en gewicht en een verstoord lichaamsbeeld heeft.

Front 104

Anorexia Nervosa

Back 104

- Beperkende type; minimaal eten, zeer veel beweging
- Eetbuien/purgerende type; perioden van vasten afwisselen met eetbuiten en compenserend gedrag voor deze uitbuiten (purgeren)

Behandeling is meestal ambulant of in deeltijd.

Front 105

Boulimia Nervosa

Back 105

- Purgerende type; eetbuiten afwisselen met braken en/of gebruik van laxeermiddelen
- Niet-purgerende type; eetbuiten afwisselen met inadequaat compensatiegedrag zoals vasten of extreem veel bewegen.
Hebben doorgaans een normaal gewicht, waardoor de stoornis niet direct opvalt.

Behandeling met cognitieve gedragstherapie eventueel icm. met medicijnen levert verbetering op. Groepsbehandeling zorgt dat de schuld- en schaamtecirkel kan worden doorbroken.

Front 106

De eetstoornis-NAO

Cliënten die een aantal kenmerken hebben van de eerder genoemde eetstoornissen, maar

Back 106

die niet alle kenmerken ervan hebben.

Hieronder valt bijvoorbeeld de eetbuitenstoornis (ES) of het ‘binge eating disorder’ (BED).

Front 107

De verwijzing en doorverwijzing van cliënten

Vrouwen melden zich niet zo snel bij een instelling voor gezondheidszorg omdat ze vaak ontkennen dat er sprake is van een eetstoornis.

Boulimiapatienten komen vaak van via

Back 107

de tandarts.

Front 108

Naar welke instelling patiënten met een eetstoornis worden doorverwezen hangt deels af van

Back 108

de ernst van de situatie; soms algemeen ziekenhuis voor gewichtstoename onder begeleiding van internist of naar een PAAZ.

Front 109

De specifieke taken en werkzaamheden van de psycholoog in een behandelprogramma voor eetstoornissen

Back 109

Afname van Nederlandse Vragenlijst voor Eetstoornissen en de Eating Disorder Evaluation Scale (EDES).

Front 110

In het intakegesprek worden doorgaans de volgende onderwerpen behandeld:

- V
- L
- G

- Z
- M
- B

Back 110

- Voedingsgewoonten, compensatiegedrag, honger, verzadiging, verboden voedsel
- Lichaamsbeleving en de relatie met de spiegel
- Gewicht, streefgewicht en relatie met de weegschaal
- Zelfbeeld en de relaties met anderen
- Motivatie en lijdensdruk
- Behandeling

Front 111

De pre-therapiegroep is een open groep met cliënten in

Back 111

de voorbereidingsfase, die psycho-educatie biedt over eetstoornissen en de behandeling ervan.

Doel is de ambivalente motivatie van de cliënt te beïnvloeden zodat deze uiteindelijk in staat is een behandelingscontract aan te gaan, met daarin de afspraak dat de cliënt in gewicht zal toenemen en zal stoppen met braken/laxeren. Er volgt dan tevens een psychologisch onderzoek.

Front 112

Alle behandelingen zijn in groepsverband.

Soms worden antidepressiva gebruikt in de behandeling van

Back 112

eetstoornissen.

Met name de SSRI’s (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors) blijken een groot effect te hebben op het verloop van boulimia nervosa.

Front 113

De belangrijkste vaardigheden van de psycholoog in een behandelprogramma voor eetstoornissen

• L
• I
• M
• K
• V

Back 113

• Leidinggevende kwaliteiten ivm. rol van behandelcoördinator.
• Inzicht in de grenzen van het vakgebied en competentie.
• Motiveringstechnieken
• Kennis en ervaring met cognitieve therapie, groepstherapie en systeemtherapie (indien gezinsproblemen de eetstoornis in stand houden).
• Voldoende frustratietolerantie

Front 114

H.11 Psychologische behandeling in astmacentrum Heideheuvel

De plaats van Heideheuvel in de gezondheidszorg

Astma en COPD komt naar schatting bij 10% van de bevolking voor. Er wordt hiervan slechts een zeer klein gedeelte doorverwijzen naar de derde lijn.

In de eerste lijn tracht men, door middel van medicatie en leefregels, een normale luchtwegtoegankelijkheid te realiseren met behoud van de kwaliteit van leven. Mocht men niet zelf het adaptatieproces kunnen voltooien dan kan men ….

Back 114

naar de tweede lijn doorverwezen worden, waar men vaak in groepen zelfmanagementprogramma’s volgt of door een klinisch psycholoog behandeld wordt.

Als sprake is van complexe problematiek kan doorverwezen worden naar de derde lijn.

Front 115

De primaire taken van astmacentrum Heideheuvel

Onderzoek en behandeling van patiënten met complexe problematiek.

Niet alleen gericht op een goede medicamenteuze ondersteuning, maar ook op het terugdringen van de negatieve gevolgen op de verschillende levensgebieden, positieve beïnvloeding van het adaptatieproces (verzelfstandiging in het hanteren van de ziekte) en zoeken naar een hernieuwd levensperspectief.

Heideheuvel heeft een gevarieerd behandelaanbod bestaande uit:

• P
• D
• K
• K

Back 115

• Poliklinische hulp
• Deeltijdbehandeling
• Klinische observatie
• Klinische behandeling

Front 116

Het soort patiënten en hun problematiek – de hulpvraag

Astma en COPD behoren tot de chronische ziekten. Men spreekt hiervan als er sprake is van

Back 116

een onomkeerbare aandoening, die meerdere keren per jaar tot uiting komt zonder vooruitzicht op definitief herstel.

Bij astma treden de klachten aanvalsgewijs op, bij COPD zijn de klachten continue aanwezig. Benauwdheid is beangstigend en het discontinue karakter versterkt het gevoel van onveiligheid en leidt makkelijk tot onbegrip bij de omgeving.

De klachten zijn onaangenaam voor anderen, wat aanleiding geeft tot schaamte en verwijt.

Front 117

Copinggedrag volgens Maes:

- De wijze waarop een persoon zijn ziekte beleeft en ermee omgaat, is ….
- Adaptatie is ……...

Back 117

- De wijze waarop een persoon zijn ziekte beleeft en ermee omgaat, is onafhankelijk van de objectieve ernst van de aandoening.
- Adaptatie is niet een eenmalige activiteit, maar een continu proces waarin steeds opnieuw verstoringen kunnen optreden.

Front 118

De specifieke taken en werkzaamheden van de psycholoog op Heideheuvel
Psychologen hebben verschillende taken op verschillende niveaus:

Back 118

1. Directe patiëntenzorg
2. Behandelafdeling
3. Instelling

Front 119

1. Directe patiëntenzorg
2. Behandelafdeling
3. Instelling

Back 119

1. Directe patiëntenzorg
• Psychodiagnostiek; beleving van de aandoening in het geheel, nagaan of sociaal-emotionele ontwikkeling is gestagneerd en of er factoren zijn die inadequaat ziektegedrag in stand houden.
• Behandeling; ondersteunen bij de opname, versterken motivatie, beleving van aandoening en behandeling
• Deelname multidisciplinair team
• Advisering van medewerkers uit andere disciplines

2. Behandelafdeling
• Vormgeving van het behandelbeleid; protocol voor ouderparticipatie in behandeling, de chronische ziekte van het kind kan een bron van stress zijn in de opvoedingssituatie.
• Methodiekontwikkeling

3. Instelling
• Advisering ten aanzien van het behandelbeleid
• Wetenschappelijk onderzoek
• Uitdragen van kennis en ervaring, met name aan de eerste en tweede lijn

Front 120

1. Directe patiëntenzorg

beleving van de aandoening in het geheel, nagaan of sociaal-emotionele ontwikkeling is gestagneerd en of er factoren zijn die inadequaat ziektegedrag in stand houden.

• P
• B
• D
• A

Back 120

beleving van de aandoening in het geheel, nagaan of sociaal-emotionele ontwikkeling is gestagneerd en of er factoren zijn die inadequaat ziektegedrag in stand houden.

• Psychodiagnostiek;
• Behandeling; ondersteunen bij de opname, versterken motivatie, beleving van aandoening en behandeling
• Deelname multidisciplinair team
• Advisering van medewerkers uit andere disciplines

Front 121

2. Behandelafdeling

• V

• M

Back 121

• Vormgeving van het behandelbeleid;

protocol voor ouderparticipatie in behandeling, de chronische ziekte van het kind kan een bron van stress zijn in de opvoedingssituatie.
• Methodiekontwikkeling

Front 122

3. Instelling

• A
• W
• U

Back 122

• Advisering ten aanzien van het behandelbeleid
• Wetenschappelijk onderzoek
• Uitdragen van kennis en ervaring, met name aan de eerste en tweede lijn

Front 123

De belangrijkste vaardigheden van de psycholoog in Heideheuvel:

-V

-V

Back 123

-Vragenlijsten gericht op ziektebeleving, coping en kwaliteit van leven, persoonlijkheidskenmerken en beleving van het sociaal functioneren

-Volwassenen hebben regelmatig ook; aanpassingsstoornissen, depressieve stoornissen, angststoornissen, psychische factoren die een somatische aandoening beïnvloeden, rouwreacties, levensfaseproblemen en somatoforme stoornissen.

Front 124

H.12 Psychologische behandeling in epilepsiecentrum Kempenhaeghe

De primaire taken van epilepsiecentrum Kempenhaeghe

De doelstelling van kempenhaeghe is ...

Back 124

kinderen, adolescenten en volwassenen met een complexe zorgvraag te behandelen, te adviseren en te begeleiden, op basis van een breed spectrum aan expertise, onderzoeksfaciliteiten en therapeutische mogelijkheden.

Dit zijn cliënten voor wie de mogelijkheden van een algemeen ziekenhuis niet toereikend blijken.

Front 125

Het epilepsiecentrum Kempenhaeghe kent verschillende functies;

• p
• kl
• l

Back 125

• poliklinische diagnostiek en behandeling van volwassenen en kinderen
• klinische diagnostiek en behandeling van volwassenen en kinderen
• langverblijf-opnamemogelijkheden voor kinderen en volwassenen

Front 126

Het soort patiënten en hun problematiek

de hulpvraag mbt epilepsiecentrum Kempenhaeghe:

- E
- K
- S

Back 126

- Epilepsie; vb bij onvoldoende resultaat met medicatie, diagnose, combinatie met andere problematiek.
- Kinderen met leer- en gedragsproblemen; mogelijk als gevolg van epilepsie, om dit te onderzoeken is er een specifiek kinderneurologisch diagnostisch programma.
- Slaap- en waakstoornissen

Front 127

De verwijzing en doorverwijzing van patiënten naar epilepsiecentrum Kempenhaeghe:

Back 127

Na diagnostiek en behandeling kunnen patiënten op Kempenhaeghe onder behandeling of controle blijven, of weer terug worden verwezen naar hun behandelend neuroloog in een algemeen ziekenhuis.

Front 128

De specifieke taken en werkzaamheden van de gedragskundige op epilepsiecentrum Kempenhaeghe

• Uit de verwijsvraag een

Back 128

(neuro)psychologische vraagstelling destilleren en een opzet te maken voor onderzoek/begeleiding. Er volgen altijd enkele gesprekken met de patiënt en/of ouders om de klacht te analyseren en anamnetische informatie te krijgen.

• Rapporteren en adviseren.
• Eventueel de verwijzing naar speciaal onderwijs initiëren.

Front 129

Neuropsychologie

Geheugen- en concentratieproblemen komen vaak voor bij mensen met epilepsie. Dmv onderzoek moet de ernst onderzocht worden, de objectiveerbaarheid en de mogelijke oorzaak.

Dit onderzoek is te combineren met

Back 129

bloedanalyses, EEG-registratie of videomonitoring.

• Onderzoek naar specifieke neuropsychologische functiestoornissen, zoals bij taal, geheugen of waarneming.
• Mogelijke bijwerkingen van anti-epileptische medicatie onderzoeken.
• Intelligentiemetingen
• Persoonlijkheidsvragenlijsten
• Belevingsonderzoek
• Psycho-educatie

Front 130

Ontwikkelings- en klinische psychologie

De psychosociale klachten van epilepsiepatiënten kunnen afhangen van leeftijd, ontwikkelingsniveau en omgevingsfactoren;

• A
• G
• G

• V
• A
• H

• S
• C
• P
• G

Back 130

• Acceptatieproblematiek
• Gevoelens van schaamte
• Gevoelens van eenzaamheid
• Verlies van controle
• Afhankelijk zijn van anderen en / of medicatie
• Het ervaren van beperkingen in het dagelijks leven
• Spelobservatie
• Coachen en begeleiden van verpleegkundigen
• Persoonlijkheidsonderzoek
• Gedragsaspecten

Front 131

Daarnaast:

O

P

Back 131

Ouderbegeleiding, om via en met behulp van de ouders te werken aan de problematiek van het kind.

Bij pseudo-epileptische of niet-epileptische psychogene aanvalsproblematiek de achterliggende ‘oorzaak’ onderzoeken. Deze ligt mogelijk in een doorgemaakt psychotrauma of een (tijdelijk) onvermogen om met (heftige) emoties om te gaan.

Front 132

Orthopedagogen

Mediatietherapie;

Back 132

het coachen van het team van verpleegkundigen.

Front 133

De belangrijkste vaardigheden van de gedragskundige op epilepsiecentrum Kempenhaeghe

Algemene beroepsvaardigheden;

- G
- H
- A
- K

- D
- K
- I
- K

Back 133

- Gesprekstechnieken; om inzicht te krijgen in de interesses en vaardigheden van de cliënt en het verkrijgen van een zo volledig mogelijk beeld van de cliënt om een advies te formuleren voor begeleiding of behandeling.
- Houding
- Attitude
- Kennis over psychologische factoren
- Diagnostiek; inschatten draagkracht/draaglastverhouding
- Kennis van epilepsie en de gevolgen hiervan
- Inschatten of en op welke manier een atypische ontwikkeling of sociaal-emotionele problematiek samenhangt met epilepsie of met andere factoren.
- Kennis over de gevolgen van een chronische ziekte; onvoorspelbaarheid is een belangrijke psychisch invaliderende factor.

Front 134

Trends en nieuwe ontwikkelingen

- Er zijn aanwijzingen dat ……..

- Praktisch Pedagogische Thuiszorg, omdat …….

Back 134

- Er zijn aanwijzingen dat subtiele aanvallen, zoals absences of korte focale aanvallen, een negatief effect kunnen hebben op het cognitief functioneren. Eerste symptomen die de kinderen met subtiele aanvallen kenmerkt, blijkt een plotselinge en onverwachte stagnatie van leervorderingen te zijn.

- Praktisch Pedagogische Thuiszorg, omdat in veel gezinnen de epilepsie van een kind pedagogische impasses veroorzaakt en minder adequate opvoedingsstrategieën ontstaan vb. overbescherming en te strikte controle van het kind.

Front 135

H.13 Psychologische behandeling en ondersteuning van mensen met kanker

• 87% heeft …..
• 60% heeft…...
• 48% heeft…...
• 40% heeft …..
• 20% heeft …...

Back 135

• 87% heeft psychische problemen (angst, verdriet, onzekerheid en machteloosheid) = normale reactie op abnormale situatie
• 60% heeft lichamelijke klachten (vermoeidheid en pijn)
• 48% heeft relationele problemen; door voortdurende afwisseling in aanpassing en verwerking lopen patiënt en omgeving vaak niet gelijk op en gebruiken mogelijk andere verwerkingsstrategieën.
• 40% heeft problemen rondom de medische zorg
• 20% heeft financiële of praktische problemen

Front 136

Palliatief =

Back 136

gericht op verlichting niet op genezing

Front 137

De plaats van instituten voor psychosociale begeleiding van patiënten met kanker in de gezondheidszorg

Integrale Kanker Centra (IKC) richten zich op….

Back 137

onderzoek, zorg en deskundigheidsbevordering op het gebied van psychosociale oncologie.

Ze zijn verenigd in het overlegorgaan Instellingen Psycho-Sociale Oncologie (IPSO).

Front 138

Primaire taken:

1. Het z
2. E
3. E
4. W
5. D

Back 138

1. Het zorgaanbod
2. Evaluatieonderzoek
3. Effecten van psychosociale ondersteuning
4. Wetenschappelijk onderzoek
5. Deskundigheidsbevordering

Front 139

1. Het zorgaanbod
2. Evaluatieonderzoek
3. Effecten van psychosociale ondersteuning
4. Wetenschappelijk onderzoek
5. Deskundigheidsbevordering

Back 139

1. Het zorgaanbod
Individuele begeleiding en diverse groepsprogramma’s voor patiënten en hun naasten. Uitgangspunten zijn:
- Reactie van mensen op kanker is een normale, gezonde reactie op een uitzonderlijke, (levens)bedreigende situatie
- Mensen bezitten het vermogen tot emotioneel herstel van ingrijpende traumata
- De therapeut heeft primair een rol als gids en ondersteunend element, niet sturend

2. Evaluatieonderzoek
Jezelf mogen zijn wordt vooral bevorderd doordat de therapeuten ruimte maken voor ieders persoonlijke verhaal en emoties, zonder daarbij een beoordeling te geven.
Er gebeurt van alles en het is allemaal ingrijpend, aangrijpend en letterlijk van levensbelang. Veel moet uit handen worden gegeven en dat maakt kwetsbaar.

3. Effecten van psychosociale ondersteuning
Psycho-oncologische interventies blijken effectief te zijn in het reduceren van klachten ten gevolge van de behandeling, het stimuleren van de verwerking van de ziekte en het verbeteren van emotioneel welbevinden.

4. Wetenschappelijk onderzoek

5. Deskundigheidsbevordering

Meditatie- en ontspanningsoefeningen voor hulpverleners als burnoutpreventie

Front 140

De verwijzing en doorverwijzing

De begeleiding staat open voor iedereen die geconfronteerd is

Back 140

met kanker, ongeacht de aard en de ernst van de ziekte, de fase van de ziekte of de behandeling of het ziekenhuis waarbij men onder behandeling is (geweest).

Patiënten zoeken vooral ondersteuning voor het vinden of vasthouden van een persoonlijke verwerkingsstrategie in het leren omgaan met de vele verliezen.

Front 141

Het soort patiënten en hun problematiek – de hulpvraag

Met name vragen over

Back 141

omgaan met angst, zinloosheid en vermoeidheid. Daarnaast ondersteuning bij het omgaan met naasten of artsen.

Ruim 90% van alle kankerpatiënten ziet gedurende het gehele behandeltraject én de periode daarna, nooit een psychosociale hulpverlener.

Front 142

De specifieke taken en werkzaamheden van de psycholoog in het Helen Dowling Institute

De specifieke taken en werkzaamheden van de psycholoog in het Helen Dowling Institute

• Voor de verwerking is …..
• Kennis over …..
• Zorg voor …..

Back 142

De specifieke taken en werkzaamheden van de psycholoog in het Helen Dowling Institute
• Voor de verwerking is het maken van ruimte voor emoties, ervaringen en cognities belangrijk.
• Kennis over traumaverwerking en psychopathologie is noodzakelijk.
• Zorg voor de zorgenden is ook essentieel.

Front 143

De belangrijkste vaardigheden van de psycholoog in het Helen Downling Institute

Back 143

Kunnen onderscheiden van normale reacties tva van psychopathologie.

Front 144

Trends en nieuwe ontwikkelingen

Back 144

Instroom en verwijzing; adequate screeningsinstrumenten met indicatienorm voor verwijzing zijn belangrijk

Combineren van psychosociale zorg met een fysiek revalidatieprogramma.

Front 145

H.14 Psychologische behandeling bij de re-integratie in het arbeidsproces

Doel is

Back 145

de re-integratie van mensen die langdurig verzuimen door chronische klachten in hun eerdere werksituatie.

Het is Rug AdviesCentrum is officieel geen gezondheidszorginstelling.

Front 146

De verwijzing en doorverwijzing naar het Rug AdviesCentrum.

Cliënten zijn

Back 146

werknemers die niet of slechts gedeeltelijk aan het arbeidsproces deelnemen. Ze worden doorverwezen door bedrijfsartsen, arbeidsdeskundigen of verzekeringsdeskundigen.

Na de training kan besloten worden tot verdere doorverwijzing naar bv. een psychotherapeut of een eerstelijnspsycholoog.

Front 147

De specifieke taken en werkzaamheden van de psycholoog bij het Rug Advies Centrum

Specifieke taken van de psycholoog zijn

-het uitvoeren van diagnostische onderzoek en

-het uitvoeren van het psychologische deel van het totale trainingsprogramma.

1. Het p
2. Het n
3. Het i
4. Het i
5. W

Back 147

1. Het psychologische intakegesprek;
2. Het nagesprek
3. Het introductiegesprek voor de training
4. Het interventieprogramma
5. Werkhervattingsfase; een jaar met 4 follow-upsessies

Front 148

1. Het psychologische intakegesprek;
2. Het nagesprek
3. Het introductiegesprek voor de training
4. Het interventieprogramma
5. Werkhervattingsfase; een jaar met 4 follow-upsessies

Back 148

1. Het psychologische intakegesprek;

semi-gestructureerd interview om te zien welke gedragsmatige, emotionele en cognitieve aspecten van invloed zijn op het klachtenpatroon. Welke blokkerende overtuigingen er over de klachten zijn. Of operante conditionering een rol speelt. Mogelijk somatiseren en welke stressrijke factoren (in persoonlijkheid of psychosociale omgeving) hierop van invloed zijn. MMPI-2

2. Het nagesprek

Multifactoriële verklaring van de klachten wordt gepresenteerd

3. Het introductiegesprek voor de training

Uitbouwen van vertrouwensrelatie met cliënt
Opnieuw toetsen of de cliënt zich kan vinden in onze werkwijze en multifactoriele visie Uitleg praktische zaken

4. Het interventieprogramma

Iedere dag van 9u-5u, 2x fysieke training en 2x mentale training in een groep Protocollair werk; vaste onderdelen en thema’s
Doel: verhogen van fysieke belastbaarheid en vertrouwen in lichamelijk functioneren herstellen. Inzicht krijgen in stressoren
RET

5. Werkhervattingsfase;

een jaar met 4 follow-upsessies

Front 149

De werkwijze van het Rug Advies Centrum

1. V
2. I
• C
• F
• P
3. W

Back 149

1. Voorbereidingsfase; specifieke doelen stellen
2. Intensieve fase;
• Cognitieve module; gericht op het herdefiniëren van de klachten
• Fysiek operante trainingsmodule; activiteitenniveau uitbreiden en pijngedrag verminderen
• Persoonlijke effectiviteitsmodule; bewustwording lichamelijke reacties op mentale/emotionele belasting en vergroten van stresshanteringstechnieken op cognitief en gedragsniveau.
3. Werkhervattingsfase

Front 150

Factoren die een rol spelen:

- Operante conditionering;
- Klassieke conditionering;
- Somatisering;
- Cognities;

Back 150

- Operante conditionering; als mensen hun houding en beweging gaan aanpassen aan de pijn, omdat dat de pijn verlicht
- Klassieke conditionering; kan oorzaak zijn van uitbreiding van het aantal situaties waarin klachten optreden
- Somatisering; mentale spanningen die worden omgezet in lichamelijke klachten
- Cognities; angstige en catastroferende ideeën over de pijn

Front 151

De interventiemogelijkheden

Een interventie kan bestaan uit

een c

een r

een c

Back 151

een counselingmodule,

een rugtrainingsmodule of

een cognitief-gedragsmatige training.

Front 152

De belangrijkste vaardigheden van de psycholoog bij het Rug Advies Centrum

Back 152

1. Kennis van theoretische uitgangspunten
Cognitief-gedragsmatige benadering van pijn:

- Deconditioneringsmodel van Gatchel; pijngewaarwording ontstaat door weefselschade, wat leidt tot het idee van een blijvende afwijking, wat kan leiden tot bewegingsangst.

- Model van angst voor bewegen van Loeser; pijn is het gevolg van een aantal mechanismen dat op elkaar inwerkt:

• Nociceptie; omzetten van pijnprikkels in elektrische signalen
• Pijngewaarwording
• Pijnbeleving
• Pijngedrag
- Psychofysiologische benadering; toegenomen spierspanning (verkeerde beweging, emotionele problemen, gevolg van letsel) leidt tot pijn

2. Diagnostische vaardigheden
Uitsluiten psychopathologie dmv MMPI-2 Concentratie- en aandachtvermogen en geheugen Eventueel neuropsychologisch onderzoek

3. Algemene vaardigheden
Motiveren en stimuleren

Front 153

- Deconditioneringsmodel van Gatchel;

Back 153

pijngewaarwording ontstaat door weefselschade, wat leidt tot het idee van een blijvende afwijking, wat kan leiden tot bewegingsangst.

Front 154

- Model van angst voor bewegen van Loeser;

Back 154

pijn is het gevolg van een aantal mechanismen dat op elkaar inwerkt:

• Nociceptie; omzetten van pijnprikkels in elektrische signalen
• Pijngewaarwording
• Pijnbeleving
• Pijngedrag
- Psychofysiologische benadering; toegenomen spierspanning (verkeerde beweging, emotionele problemen, gevolg van letsel) leidt tot pijn

Front 155

2. Diagnostische vaardigheden
Uitsluiten psychopathologie dmv

Back 155

MMPI-2 Concentratie- en aandachtvermogen en geheugen Eventueel neuropsychologisch onderzoek

Front 156

3. Algemene vaardigheden

Back 156

Motiveren en stimuleren

Front 157

De belangrijkste vaardigheden van de psycholoog bij het Rug Advies Centrum

1. Kennis van theoretische uitgangspunten
Cognitief-gedragsmatige benadering van pijn:

2. Diagnostische vaardigheden...

3. Algemene vaardigheden...

Back 157

1. Kennis van theoretische uitgangspunten
Cognitief-gedragsmatige benadering van pijn:

- Deconditioneringsmodel van Gatchel; pijngewaarwording ontstaat door weefselschade, wat leidt tot het idee van een blijvende afwijking, wat kan leiden tot bewegingsangst.
- Model van angst voor bewegen van Loeser; pijn is het gevolg van een aantal mechanismen dat op elkaar inwerkt:
• Nociceptie; omzetten van pijnprikkels in elektrische signalen
• Pijngewaarwording
• Pijnbeleving
• Pijngedrag
- Psychofysiologische benadering; toegenomen spierspanning (verkeerde beweging, emotionele problemen, gevolg van letsel) leidt tot pijn

2. Diagnostische vaardigheden
Uitsluiten psychopathologie dmv MMPI-2 Concentratie- en aandachtvermogen en geheugen Eventueel neuropsychologisch onderzoek

3. Algemene vaardigheden
Motiveren en stimuleren

Front 158

H.15 De psychologische behandeling van reuma en pijnklachten in een revalidatie-instelling

De primaire taken van het JBI zijn

Back 158

-patiëntenzorg,

-wetenschappelijk onderzoek en

-onderwijs. Het is een tweedelijnsinstituut.

Front 159

Het soort patiënten en hun problematiek – de hulpvraag

Als patiënten worden doorverwezen naar het JBI hebben ze meestal

Back 159

al langer dan zes maanden klachten.

De doelstelling is dan ook vaak het optimaal leren benutten van de restcapaciteit met behoud of vergroting van de zelfstandigheid.

Front 160

Artritis

Reumatoïde artritis is een

Back 160

auto-immuunziekte waarbij de bekleding van de gewrichten ontstaken raakt.

Deze ontstekingen kunnen het kraakbeen en het bot aantasten waardoor er vergroeiingen ontstaan. Is niet goed te behandelen. Vaak voortdurende malaise- en moeheidsgevoel.

Front 161

Chronische pijnsyndromen

Aspecifieke benigne pijnklachten die niet vanzelf overgaan. Als de oorspronkelijke lichamelijk pathologie is genezen, kan het pijngeheugen toch worden geactiveerd via andere kanalen.

Hierbij spelen volgens de huidige theorieën

Back 161

klassieke en operante conditionering een grote rol.

Front 162

Binnen dit gebied zijn er enkele aandachtsgebieden;

-nek- en rugpijn,

-whiplash en

-fibromyalgie.

Bij chronische nek- en rugpijn is er meestal sprake van

Back 162

lichamelijke en psychosociale factoren die de pijn onderhouden.

Er is niet alleen fysieke overbelasting, maar ook vaak mentale overbelasting. Patiënt accepteert vaak het ‘psychisch label’ niet.

Front 163

Men krijgt de diagnose fibromyalgie op het moment dat

Back 163

minimaal elf van de achttien tenderpoints, gedurende zes maanden drukpijnlijk zijn.

Fibromyalgie is net als het chronisch vermoeidheidssyndroom een uitputtingssyndroom omdat ze zichzelf jarenlang fysiek en mentaal hebben overbelast door vaak als kind al geleerd te hebben om hun grenzen te overschrijden.

Behandeling: verbeteren van het slaappatroon en leren meer evenwicht te brengen tussen belasting en belastbaarheid.
Bij whiplash blijken geheugenfuncties meestal intact, maar de aandacht- en concentratiescores zijn vaak significant verlaagd. Mogelijk gevolg van PTSS.

Front 164

Behandeling:

Back 164

verbeteren van het slaappatroon en leren meer evenwicht te brengen tussen belasting en belastbaarheid.

Bij whiplash blijken geheugenfuncties meestal intact, maar de aandacht- en concentratiescores zijn vaak significant verlaagd. Mogelijk gevolg van PTSS.

Front 165

Bij whiplash blijken geheugenfuncties meestal intact, maar

Back 165

de aandacht- en concentratiescores zijn vaak significant verlaagd.

Mogelijk gevolg van PTSS.

Front 166

De specifieke taken en werkzaamheden van de psycholoog in het Jan van Breemen Instituut

1. P
2. W
3. O

Back 166

1. Patiëntenzorg

• De taak van de psycholoog is het bijdragen aan het vergroten van de zelfstandigheid en de kwaliteit van het leven van de patiënt door de patiënt te leren zijn spanningen en levensproblemen beter te hanteren.

• Voorlichting over psychische en sociale gevolgen van RA, patiënt assertief laten communiceren met behandelaars.
• Leren identificeren en behandelen van psychische factoren die pijn in stand houden of versterken. Leren accepteren van pijn.
• Ontspanningsoefeningen, hypnose, afleidingstechnieken omdat er risico is op pijngerichte behandeling die somatische fixatie van de patiënt versterkt.

2. Wetenschappelijk onderzoek
3. Onderwijs

Front 167

De belangrijkste vaardigheden van de psycholoog in het Jan van Breemen Instituut

• K
• O
• G
• C
• D

Back 167

• Kennis van verschillende aandoeningen
• Onderscheid maken van wat feitelijk bekend is en de hypothesen en theorieën die nog onderbouwd moeten worden.
• Goede anamnese
• Cognitief-gedragsmatige therapie; erkenning geven van het doorgemaakte leed en duidelijk maken dat passiviteit en catastroferen niet de oplossing zijn
• Directieve therapievormen

Front 168

Trends en nieuwe ontwikkelingen

Afspraken met ….

Back 168

huisartsen en bedrijfsartsen om patiënten met aspecifieke pijnklachten die na 6 weken nog niet minder zijn, lichamelijk en psychologisch te laten onderzoeken op risicofactoren op het chronisch worden van de pijn.

Front 169

H.16 Psychologische behandeling in een centrum voor psychosomatische revalidatie

Eikenboom vervult een specialistische en landelijke functie voor observatie en behandeling van patiënten met ….

Back 169

langdurig (on)begrepen en (on)verklaarbare lichamelijke klachten, in samenhang met psychiatrische problematiek.

Hierbij zijn er ook vaak ernstige sociale problemen ontstaan. Eikenboom is een derdelijnsorganisatie

Front 170

De primaire taken van Eikenboom

Na behandeling moet de patiënt

-a

-i

-i

Back 170

-adequaat voor zichzelf kunnen zorgen of zorg inroepen,

-inzicht hebben in het ontstaan en in stand blijven van de klachten en

-inzicht hebben in de reële draagkracht.

Front 171

Het soort patiënten en hun problematiek – hulpvraag en etiologie

Somatoforme stoornissen =

Back 171

stoornissen die de vorm aannemen van een lichamelijke aandoening hoewel ze niet worden verklaard door een organisch ziekteproces of pathofysiologisch mechanisme maar berusten op een psychische stoornis.

Ze lijken vaak sterk op een gemaskeerde depressie, depersonalisatiestoornis of dissociatiestoornis. Vaak ziet men naast somatoforme stoornis ook een persoonlijkheidsstoornis uit cluster B en C.

Front 172

Ze (Somatoforme stoornissen) lijken vaak sterk op een gemaskeerde depressie, depersonalisatiestoornis of dissociatiestoornis. Vaak ziet men naast somatoforme stoornis ook een persoonlijkheidsstoornis uit cluster B en C.

Hierin zijn er vijf categorieën:

1. S
2. C
3. H
4. C
5. S

Back 172

1. Somatisatiestoornis; kan niet adequaat verklaard worden op basis van medisch onderzoek. Geeft aanleiding tot ernstige invalidering op sociaal en beroepsmatig gebied. Kenmerkend is excessief zoeken naar hulp. Vb. Fibromyalgie en chronisch vermoeidheidssyndroom. Naast lichamelijke klachten vaak last van angst en depressie.

2. Conversiestoornis; klachten en symptomen doen denken aan neurologische aandoening, maar in feite samenhangen met onbewuste conflicten of andere stressveroorzakende factoren
3. Hypochondrie
4. Chronische pijnstoornis; langer dan 6 maanden pijn, waarbij psychische factoren verondersteld worden
5. Stoornis in de lichaamsbeleving; overdreven bezorgdheid over onvolkomenheid van het uiterlijk.

Front 173

Psychische factoren die een lichamelijke aandoening beïnvloeden

Lichamelijke klachten waarbij psychosociale factoren een belangrijke rol spelen, deze zijn te onderscheiden in:

- S
- F
- K

Back 173

- Subjectieve klachten
- Functiestoornissen in bepaalde organen
- Klachten gebaseerd op reële letsels

Als de klachten een reactie op het ziek zijn, zijn dan is er sprake van een aanpassingsstoornis. Depressieve klachten komen vaak voor bij maligne ziekten of neurologische aandoeningen (CVA, MS).

Front 174

Als de klachten een reactie op het ziek zijn, zijn dan is er sprake van een

Back 174

aanpassingsstoornis.

Depressieve klachten komen vaak voor bij maligne ziekten of neurologische aandoeningen (CVA, MS).

Front 175

Nagebootste stoornis

Patiënten die

Back 175

in een min of meer bewuste toestand zichzelf schade aandoen en zich bij de arts presenteren alsof de aandoening spontaan in de volledig ontwikkelde vorm is ontstaan.

In de ogen van de arts toont de patiënt zich vaak onverschillig, gelaten en onverstoorbaar, ze vertellen over gevoelens als trance en semi-bewustzijn. Vb. automutilatie.

Rol van somatisch patiënt is relatief veiliger dan het psychisch lijden onder ogen durven komen.

Front 176

Andere psychiatrische diagnosen

Met name depressie en angststoornissen, die gaan gepaard met

Back 176

hoofdpijn, slaapstoornissen, hartkloppingen, beven, zweten, vegetatieve stoornissen en vage pijnen.

Front 177

Alexithymie =

Back 177

onvermogen om gevoelens van lichaam en geest te onderscheiden en om gevoelens te kunnen beschrijven.

Emotionele pijn wordt verward met lichamelijke pijn.

Front 178

Mogelijk verklaard door biopsychosociale model; interacties tussen biologische, psychische en sociale factoren.

Centraal thema is

Back 178

stress.

Acute stress maakt niet ziek, maar langdurige stress mogelijk wel.
Een schokkende gebeurtenis wordt pas een trauma als er geen mogelijkheden zijn om de gebeurtenis emotioneel te verwerken.

Bij 75% van de patiënten met een gediagnosticeerde somatisatiestoornis blijkt seksueel misbruik binnen de context van emotionele verwaarlozing in de voorgeschiedenis aanwezig.

Front 179

De specifieke taken en werkzaamheden van de psycholoog op Eikenboom

• H
• V
• V
• B

• t

• B
• L
• A
• G

Back 179

• Herkenning; patiënt dient gehoor te vinden voor zijn gevoelens en angsten, dus geduldige en begrijpende houding essentieel!
• Vroege kindertijd grondig uitvragen
• Vertrouwen winnen en veiligheid creëren zijn het belangrijkst, door klachten serieus te nemen en te erkennen Vragen naar eigen ideeën over het ontstaan van de klachten, eigen diagnose.
• Biopsychosociaal model telkens weer bespreken en kijken of dit aanslaat.
• Door tegenoverdracht worden veel van de motieven van de patiënt duidelijk.
• Behandeldoel is dat patiënt accepteert dat lichamelijke gevoelens signalen zijn en geen symptomen = mentaliseringsproces.
• Laten ontwikkelen van zelfinzicht
• Aanleren vaardigheden
• Grenzen stellen

Front 180

De belangrijkste vaardigheden van de psycholoog op Eikenboom

• H
• W
• B

Back 180

• Helder en duidelijk begrensd werken
• Wachten tot patiënt zich vertrouwd genoeg voelt om uit de schulp te kruipen en het affect mondjesmaat tot zich gaat nemen
• Bewust zijn van eigen tegenoverdrachtelijke reacties; alle eerste impulsen tegenhouden.

Doel is dat patiënt zicht het verleden gaat herinneren in plaats van het te herhalen.

Front 181

• Doel is dat

Back 181

patiënt zicht het verleden gaat herinneren in plaats van het te herhalen.

Front 182

H.17 Psychologische behandeling van patiënten met ernstige brandwonden

TVLO =

Back 182

Totaal Verbrand LichaamsOppervlak;

1% TVLO is ongeveer de oppervlakte van 1 hand

Front 183

De hospitalisatieperiode kan worden onderverdeeld in de

k

a

Back 183

kritieke fase en

acute herstelfase.

Front 184

De patiënten en hun specifieke psychische problematiek – de hulpvraag

Patiënten met brandwonden hebben premorbide significant meer ...

Back 184

psychopathologische problemen, met name depressie, persoonlijkheidsstoornissen en alcohol- en drugsmisbruik.

Zij kunnen in brandwondencentra voor onrust en problemen zorgen door disfunctionele adaptatie, vb. regressie, depressie en vijandigheid.

Bejaarden en mensen met fysieke beperkingen vormen een speciale risicogroep.

Front 185

Problemen die optreden tijdens de ziekenhuisopname

- Een delirium is
- PTSS en Acute stress-syndroom;
- Aanpassingsproblemen;
- Pijn;
- Slaapproblemen

Back 185

- Een delirium is een toestand die gepaard gaat met verstoringen in het denken en de waarneming; denkbeeldige dingen worden voor werkelijk aangezien.
- PTSS en Acute stress-syndroom; gevoel van verdoving, herbelevingen, symptomen van angst en prikkelbaarheid. 40% van patiënten ontwikkeld PTSS. Secundaire traumatisering vb. door pijnlijke wondverzorging.
- Aanpassingsproblemen; langer dan 3 maanden last van aanhoudende huilerigheid, rusteloosheid, opstandigheid en gevoelens van hopeloosheid.
- Pijn; achtergrondpijn (hele dag) en procedurele pijn (acuut)
- Slaapproblemen

Front 186

- Een delirium is een toestand die

Back 186

gepaard gaat met verstoringen in het denken en de waarneming; denkbeeldige dingen worden voor werkelijk aangezien.

Front 187

- PTSS en Acute stress-syndroom;

Back 187

gevoel van verdoving, herbelevingen, symptomen van angst en prikkelbaarheid. 40% van patiënten ontwikkeld PTSS.

Front 188

-Secundaire traumatisering vb. door

Back 188

pijnlijke wondverzorging (de verzorger dus).

Front 189

- Aanpassingsproblemen;

Back 189

langer dan 3 maanden last van aanhoudende huilerigheid, rusteloosheid, opstandigheid en gevoelens van hopeloosheid.

Front 190

- Pijn;

Soorten:

a

p

Back 190

-achtergrondpijn (hele dag) en

-procedurele pijn (acuut)

Front 191

Problemen op langere termijn

Ook na ontslag uit het centrum zijn er veel problemen voor de patiënten.

Met name

Back 191

het veranderde lichaamsbeeld en zelfbeeld is van grote invloed op het zelfvertrouwen van de patiënt.

Onbegrip uit de omgeving kan ervoor zorgen dat mensen zich terugtrekken uit sociale interacties.

Front 192

Kinderen en brandwonden

Reacties op het trauma uiten zich bij kinderen door

Back 192

slaap-, eet- en gedragsproblemen.

Bij ouders in separatieangst, irreele gedachten en schuldgevoelens.

Front 193

Reacties op het trauma uiten zich bij ouders in

Back 193

separatieangst,

irreele gedachten en

schuldgevoelens.

Front 194

Problemen van verpleegkundigen

Ook voor verplegend personeel is het omgaan met brandwonden patiënten zeer lastig en er is kans op een secundair trauma.

Vier stresshanteringsstrategieën die hierbij gebruikt kunnen worden zijn:

1. A
2. A
3. s
4. h

Back 194

1. Afstand nemen van de pijn van de patiënt
2. Aandacht schenken aan de pijn
3. Het zoeken van sociale steun
4. Het herformuleren van de rol van verpleegkundige

Front 195

De verwijzing en doorverwijzing van de patiënten

Tweedelijns-supra-regionale zorgvoorziening, dus ….

Back 195

patiënten uit het hele land.

Front 196

De specifieke taken en werkzaamheden van de psycholoog in een brandwondencentrum

Patiëntgebonden werkzaamheden:

- I
- D
- K
- P

Back 196

- Informatieverstrekking en voorlichting; psycholoog moet nagaan of informatie goed opgenomen en begrepen wordt.
- Diagnostiek
- Klinische begeleiding/behandeling; structuur, hoop en houvast bieden en daarmee iets van veiligheid in onzekere omstandigheden.

Inschatting maken van draaglast en draagvermogen.

Patiënt helpen om zo snel mogelijk verantwoordelijkheid in onderdelen van de behandeling te nemen.

Rouw om het verlies komt vaak pas tegen de tijd van het naderend ontslag uit het centrum.

Ontspanningsoefeningen kunnen helpen tijdens wondverzorging.

Cognitieve technieken om catastrofale gedachten te herformuleren. Begeleiding van ouders.
- Poliklinische nazorg

Front 197

Teamwork (groepsprocessen op afdeling):
- O
- V
- R

Back 197

- Opleiding; geven van klinische lessen
- Voorlichting
- Research

Front 198

H.18 De psychologische behandeling en begeleiding van meervoudig gehandicapte kinderen en hun ouders

Kerntaak van Zonhove is

Back 198

onderzoek en behandeling van lichamelijk en verstandelijk gehandicapte kinderen en jongeren tot een zodanig niveau dat zij naar vermogen hun eigen leven kunnen leiden.

Front 199

Gehandicaptenzorg in Nederland kent 4 segmenten:

1. G
2. L
3. V
4. Z

Back 199

1. Geestelijk gehandicapten GGZ
2. Lichamelijk gehandicapten LZ
3. Verstandelijk gehandicapten VG
4. Zintuiglijk gehandicapten ZG

Front 200

Hulpvraag van het meervoudig gehandicapte kind kan worden omschreven vanuit

Back 200

-de invalshoek van de hulpverlening (revalidatiegeneeskundig/medisch construct) en

vanuit

-de invalshoek van de cliënt (vraaggestuurd construct).

Front 201

Stoornis; ….
Beperking; …..
Handicap; …..

Back 201

-Stoornis; organisch niveau, is het gevolg van een aandoening of ziekte
-Beperking; persoonlijke niveau, is gevolg van stoornis of complex van stoornissen
-Handicap; maatschappelijke en belevingsniveau, is een invoegingsprobleem in de normale maatschappelijke verbanden

Front 202

Cure =
Care =
Cope =

Back 202

Cure = alle activiteiten die gericht zijn op een directe beïnvloeding van de ernst en aard van de stoornis

Care = alle activiteiten en maatregelen waardoor de omgeving van het kind zich aanpast aan de beperkingen van het kind in materieel opzicht en in de wijze waarop de kinderen worden bejegend

Cope = allerlei begeleidingstrajecten waarin het kind leert omgaan met de eigen (resterende) mogelijkheden en onmogelijkheden

Front 203

Cure =

Back 203

alle activiteiten die gericht zijn op een directe beïnvloeding van de ernst en aard van de stoornis

Care = alle activiteiten en maatregelen waardoor de omgeving van het kind zich aanpast aan de beperkingen van het kind in materieel opzicht en in de wijze waarop de kinderen worden bejegend

Cope = allerlei begeleidingstrajecten waarin het kind leert omgaan met de eigen (resterende) mogelijkheden en onmogelijkheden

Front 204

Care =

Back 204

alle activiteiten en maatregelen waardoor de omgeving van het kind zich aanpast aan de beperkingen van het kind in materieel opzicht en in de wijze waarop de kinderen worden bejegend

Cope = allerlei begeleidingstrajecten waarin het kind leert omgaan met de eigen (resterende) mogelijkheden en onmogelijkheden

Front 205

Cope =

Back 205

allerlei begeleidingstrajecten waarin het kind leert omgaan met de eigen (resterende) mogelijkheden en onmogelijkheden

Front 206

Mogelijke ondersteuning:

o

o

o

Back 206

- Ondersteuning bij wonen en opvoeden
- Ondersteuning bij dagopvang
- Onderzoek en behandeling

Front 207

Specifieke taken en werkzaamheden

Kernpunten:

- G
- B
- C
- E

Back 207

- Gevoel van veiligheid en geborgenheid
- Beleving invloed te kunnen uitoefenen op wat je overkomt
- Communicatie
- Eigen kinderlijke identiteit

Front 208

Kenmerken behandeltraject:

- V
- R
- C

Back 208

- Voorspelbaarheid
- Rust en wijze van benaderen
- Communicatie op het meest basale niveau

Front 209

De uiteindelijke voortgang van het behandelings- en begeleidingstraject blijft in hoge mate afhankelijk van

Back 209

de wijze waarop ouders in dat traject participeren.

Verschillende inzichten vanuit de gezinstheorie zijn van belang bij de oplossing van stagnaties in het behandelings- en begeleidingstraject van meervoudig gehandicapte kinderen en jongeren.

Front 210

Belangrijkste vaardigheden:

Standaard:
- B
- O
- Rapportage van u
- Rapportage en deelname aan i
- Rapportage en deelname aan c
- O
- Contacten met
- A

Back 210

- Basisdiagnostiek
- Opstellen perspectief en hanteringsvoorstellen
- Rapportage van uitkomsten
- Rapportage en deelname aan intaketeam
- Rapportage en deelname aan periodiek centraal overleg
- Oudercontacten
- Contacten met de eerst verantwoordelijk begeleider, leerkracht, activiteitenbegeleider
- Activiteiten op teamniveau

Front 211

Belangrijkste vaardigheden

Specialistisch:

- D
- S
- R
- G

- M
- C
- I
- C

Back 211

- Diagnostiek en indicatiestelling tot remediërende of didactische onderwijstrajecten
- Specifieke pedagogische of psychotherapeutische trajecten
- Realiseren therapeutische programma’s
- Gezinsdiagnostiek en speciale gezinsbegeleiding
- Methodische trajecten
- Crisisinterventie
- Indicatie van middelen en maatregelen
- Coördinerend behandelaar

Front 212

Projecten:

- S
- L
- P

Back 212

- Seksualiteit
- Levensvragen en doodswensen
- Protocolontwikkeling

Front 213

Trends:

- P
- P
- E
- G

Back 213

- Protocolontwikkeling, zodat behandeltrajecten transparant en toetsbaar worden
- Psychotherapie bij verstandelijk gehandicapten
- Ethiek
- Geavanceerde diagnostiek

Front 214

H.19 De psychologische behandeling van dove cliënten

Ontwikkeling van schriftelijke taal is bij doven sterk afhankelijk van het visuele geheugen.

Divisies:

- O
- I
- Z
- A

Back 214

- Onderwijs
- Internaatsopvang
- Zorg en onderwijs aan doofblinde kinderen
- Auditief en verstandelijk beperkten

Front 215

De primaire taken van het Instituut voor Doven

Back 215

1. Audiologisch Visuscentrum
- Team auditieve stoornissen
- Team dubbelzintuiglijke stoornissen
- Team spraaktaalgestoorden = communicatie advies team
- Team screening

2. Gezinsbegeleiding
- Team gezinsbegeleiding voor zeer jonge dove kinderen
- Team vroegbehandeling voor ernstig spraaktaalgestoorde kinderen
- Team cochleaire implantatie

Front 216

1. Audiologisch Visuscentrum

Back 216

- Team auditieve stoornissen
- Team dubbelzintuiglijke stoornissen
- Team spraaktaalgestoorden = communicatie advies team
- Team screening

Front 217

2. Gezinsbegeleiding

Back 217

- Team gezinsbegeleiding voor zeer jonge dove kinderen
- Team vroegbehandeling voor ernstig spraaktaalgestoorde kinderen
- Team cochleaire implantatie

Front 218

Het soort cliënten en hun problematiek – de hulpvraag

Oorzaken van prelinguale doofheid en nevenhandicaps

- g
- P
- p
- P
- G

Back 218

- Bij 40% van de dove kinderen is congenitale doofheid genetisch bepaald, vb. door Waardenburg, Pendred, Usher, Treacher Collins, Klippel-Feil, Alport en Crouzon.
- Prenatale virusinfecties, vb. rubella, cytomegalie-virus, congenitale syfilis, herpesinfectie en HIV.
- Andere prenatale virusinfecties; toxoplasmose of beschadiging door toxische stoffen.
- Perinatale problemen; Rhesusantagonisme, premature en zeer premature geboorte
- Postnataal; meningitis
- Genetisch bepaalde stofwisselingsziekten, vb. Zellweger en infantile Refsum’s disease

Front 219

Gevolgen van doofheid voor de ontwikkeling van kinderen

• C
• P
• N
• G

Back 219

• Communicatie
• Psychische problemen
• Neuropsychologische aspecten
• Geletterdheid

Front 220

• Communicatie
• Psychische problemen
• Neuropsychologische aspecten
• Geletterdheid

Back 220

- Communicatie;

ontwikkeling spreekvaardigheid is meer afhankelijk van motorische planning en programmering. Communicatieachterstand leidt tot achterstand in sociaal-cognitieve ontwikkeling, achterstand op het gebied van algemene kennis en kennis over ziekte, gezondheid en seksualiteit.

Non-verbale intelligentie is niet minder dan van horenden.
Verhoging van de luistervaardigheid en sensitieve responsiviteit is een belangrijk aspect van begeleiding van opvoeders.

- Psychische problemen;

bij enkelvoudig gehandicapte dove kinderen in het gewone speciale onderwijs of regulier onderwijs zijn niet meer sociaal-emotionele problemen te vinden dan in de algemene populatie.

Bij meervoudig gehandicapte dove kinderen of bij dove kinderen met bijkomende leerproblemen vindt men wel veel meer psychische problemen.

Psychische problemen zijn zowel internaliserend (angst, depressie en teruggetrokkenheid) als externaliserend (agressie, deliquent gedrag).

Door combinatie van etiologie en zintuiglijke deprivatie komen meer autismespectrum stoornissen voor.
Bij ‘gewone’ dove kinderen ligt nadruk in communicatieontwikkeling meer op het uitlokken van actieve communicatie, bij autistische dove kinderen minder omdat het teveel druk kan geven.

- Neuropsychologische aspecten;

dove kinderen hebben een sterkere vaardigheid op het gebied van visueel-ruimtelijke waarneming, maar presteren enigszins zwakker op het gebied van executieve functies, doelgericht gedrag, aandacht en concentratie, gedragsmatig en cognitieve impulscontrole.

- Geletterdheid;

60% is analfabeet; slechts gedeeltelijk gealfabetiseerd

Front 221

- Communicatie;

Back 221

ontwikkeling spreekvaardigheid is meer afhankelijk van motorische planning en programmering. Communicatieachterstand leidt tot achterstand in sociaal-cognitieve ontwikkeling, achterstand op het gebied van algemene kennis en kennis over ziekte, gezondheid en seksualiteit.

Non-verbale intelligentie is niet minder dan van horenden.

Verhoging van de luistervaardigheid en sensitieve responsiviteit is een belangrijk aspect van begeleiding van opvoeders.

Front 222

- Psychische problemen;

Back 222

bij enkelvoudig gehandicapte dove kinderen in het gewone speciale onderwijs of regulier onderwijs zijn niet meer sociaal-emotionele problemen te vinden dan in de algemene populatie.

Bij meervoudig gehandicapte dove kinderen of bij dove kinderen met bijkomende leerproblemen vindt men wel veel meer psychische problemen.

Psychische problemen zijn zowel internaliserend (angst, depressie en teruggetrokkenheid) als externaliserend (agressie, deliquent gedrag).

Door combinatie van etiologie en zintuiglijke deprivatie komen meer autismespectrum stoornissen voor.
Bij ‘gewone’ dove kinderen ligt nadruk in communicatieontwikkeling meer op het uitlokken van actieve communicatie, bij autistische dove kinderen minder omdat het teveel druk kan geven.

Front 223

- Neuropsychologische aspecten;

Back 223

dove kinderen hebben een sterkere vaardigheid op het gebied van visueel-ruimtelijke waarneming, maar presteren enigszins zwakker op het gebied van executieve functies, doelgericht gedrag, aandacht en concentratie, gedragsmatig en cognitieve impulscontrole.

Front 224

- Geletterdheid;

Back 224

60% is analfabeet; slechts gedeeltelijk gealfabetiseerd

Front 225

De specifieke taken en werkzaamheden van de gedragskundige op het Instituut voor Doven

- D
- T

Back 225

- Diagnostiek
In het kader van intake en verwijzing, met name onafhankelijke indicatiestelling en gespecialiseerde diagnostiek.

- Testontwikkeling en psychometrisch onderzoek
Er bestaat een relatie tussen spreekvaardigheid en motorische programmering.
Verbale intelligentietests zijn meer een maat voor taalbegrip dan voor intelligentie en zal in plaats van mondeling, schriftelijk moeten worden afgenomen.
Diagnosticus zal in samenwerking met anderen zelf de gegevens met betrekking tot normering, validiteit en betrouwbaarheid bij dove kinderen moeten verzamelen.

Front 226

- Diagnostiek

Back 226

In het kader van intake en verwijzing, met name onafhankelijke indicatiestelling en gespecialiseerde diagnostiek.

Front 227

- Testontwikkeling en psychometrisch onderzoek

Back 227

Er bestaat een relatie tussen spreekvaardigheid en motorische programmering.

Verbale intelligentietests zijn meer een maat voor taalbegrip dan voor intelligentie en zal in plaats van mondeling, schriftelijk moeten worden afgenomen.

Diagnosticus zal in samenwerking met anderen zelf de gegevens met betrekking tot normering, validiteit en betrouwbaarheid bij dove kinderen moeten verzamelen.

Front 228

H.20 De psychologische behandeling van kinderen met niet-aangeboren hersenletsel

Doel:

Back 228

De patiënt gaat terug naar huis en leeft daar verder, al dan niet met beperkingen en handicaps

Front 229

• Coma =
• Vegetatieve toestand =
• Laag bewust
• Bewust =

Back 229

• Coma =

geen slaap-waakritme, ogen gesloten, slechte tot afwezige controle van basale lichaamsfuncties.

• Vegetatieve toestand =

wel slaap-waakritme, controle over basale lichaamsfuncties is grotendeels hersteld.
Activiteitenniveau; hyporesponsiviteit
Reflexmatige activiteiten; grote strek- of schrikreacties op prikkels, zonder dat gewenning optreedt. Reacties in gestimuleerde lichaamsdelen

• Laag bewust

Overgangsfase; grootste deel van de dag wakker, doelgerichte reactie op prikkels, automatisch gedrag, soms emotionele reacties
Onsamenhangende (verwarde) reacties Samenhangende reacties

• Bewust =

patiënt reageert over het algemeen adequaat op de omgeving, goede wederzijdse communicatie mogelijk

Front 230

• Coma =

Back 230

geen slaap-waakritme, ogen gesloten, slechte tot afwezige controle van basale lichaamsfuncties.

Front 231

• Vegetatieve toestand =

Back 231

wel slaap-waakritme, controle over basale lichaamsfuncties is grotendeels hersteld.
Activiteitenniveau; hyporesponsiviteit
Reflexmatige activiteiten; grote strek- of schrikreacties op prikkels, zonder dat gewenning optreedt. Reacties in gestimuleerde lichaamsdelen

Front 232

• Laag bewust

Back 232

Overgangsfase; grootste deel van de dag wakker, doelgerichte reactie op prikkels, automatisch gedrag, soms emotionele reacties
Onsamenhangende (verwarde) reacties Samenhangende reacties

Front 233

• Bewust =

Back 233

patiënt reageert over het algemeen adequaat op de omgeving, goede wederzijdse communicatie mogelijk

Front 234

Overblijvende stoornissen na hersenletsel:

- S
- P
- c
- a
- M

Back 234

- Somatische gevolgen
- Psychische gevolgen; kort na het trauma zijn de meeste van deze functies gestoord
- Gevolgen voor communicatie
- Gevolgen voor activiteiten in het dagelijks leven
- Maatschappelijke gevolgen

Front 235

- Somatische gevolgen
- Psychische gevolgen; kort na het trauma zijn de meeste van deze functies gestoord
- Gevolgen voor communicatie
- Gevolgen voor activiteiten in het dagelijks leven
- Maatschappelijke gevolgen

Back 235

- Somatische gevolgen
• Beweging
• Vegetatief; basale lichaamsprocessen
• Neurologisch
• Orthopedisch
• Sensorisch

- Psychische gevolgen; kort na het trauma zijn de meeste van deze functies gestoord
• Kennis
• Begripsvermogen
• Denkvermogen
• Persoonlijkheid
• Gedrag

- Gevolgen voor communicatie
- Gevolgen voor activiteiten in het dagelijks leven

- Maatschappelijke gevolgen
• Sociaal voor cliënt
• Voor het gezin

Front 236

Specifieke taken en werkzaamheden van psycholoog in het behandelprogramma.

Bieden van

Back 236

Bieden van structuur en duidelijkheid blijft een voorwaarde om iets te leren.

Er zijn 3 fasen:
• Vroege fase
• Middenfase
• Late fase

Front 237

Bieden van structuur en duidelijkheid blijft een voorwaarde om iets te leren.

Er zijn 3 fasen:
• V
• M
• L

Back 237

• Vroege fase
• Middenfase
• Late fase

Front 238

• Vroege fase
• Middenfase
• Late fase

Back 238

Vroege fase
Doel is om bewustzijn te doen terugkeren dmv. sensorische en sensomotorische stimulatie (ieder stimuleringsmoment bestaat uit het prikkelen van 1 zintuig voor maximaal 20 tot 30 minuten).
Als de patiënt na 3 maanden behandeling nog vegetatief is, vindt zo snel mogelijk ontslag plaats vaak naar verpleeghuis.

-Voeren informatiegesprek met familieleden over de werking van de hersenen
- Opzetten, uitvoeren en evalueren van het sensorisch stimuleringsprogramma
- Begeleiding/coaching van familieleden en behandelaars

Middenfase
Doel is hertraining van cognitieve, motorische en communicatieve functies. Dit wordt doorgezet tot de patiënt een zodanig niveau heeft bereikt dat hij neuropsychologisch onderzocht kan worden.
- Voortzetten van stimuleringsprogramma
- In kaart brengen van cognitieve stoornissen/vaardigheden
- Opzetten en uitvoeren van interventies gericht op cognitieve stoornissen en gedrags- en of verwerkingsproblematiek
- Begeleiding/coaching van gezinsleden en behandelaars
Geheugenproblemen vormen het belangrijkste probleem, vooral het terughalen van nieuwe informatie is vaak gestoord. Zodra bewustzijn van patiënt begint terug te keren, kunnen er gedragsproblemen ontstaan. Als direct gevolg van het letsel, in reactie op omgevingsprikkels en/ of als gevolg van intrapsychische processen.

Late fase
Doel is vergroten van de onafhankelijkheid en het aanpassingsvermogen van de patiënt. Veel aandacht voor sociale re-integratie.
- Afronden behandeling/begeleiding
- Zonodig individuele behandeling op het gebied van acceptatie- en verwerkingsproblematiek.

Front 239

• Vroege fase

Back 239

Doel is om bewustzijn te doen terugkeren dmv. sensorische en sensomotorische stimulatie (ieder stimuleringsmoment bestaat uit het prikkelen van 1 zintuig voor maximaal 20 tot 30 minuten).

Als de patiënt na 3 maanden behandeling nog vegetatief is, vindt zo snel mogelijk ontslag plaats vaak naar verpleeghuis.

-Voeren informatiegesprek met familieleden over de werking van de hersenen
- Opzetten, uitvoeren en evalueren van het sensorisch stimuleringsprogramma
- Begeleiding/coaching van familieleden en behandelaars

Front 240

• Middenfase

Doel is

Back 240

Doel is hertraining van cognitieve, motorische en communicatieve functies. Dit wordt doorgezet tot de patiënt een zodanig niveau heeft bereikt dat hij neuropsychologisch onderzocht kan worden.

- Voortzetten van stimuleringsprogramma
- In kaart brengen van cognitieve stoornissen/vaardigheden
- Opzetten en uitvoeren van interventies gericht op cognitieve stoornissen en gedrags- en of verwerkingsproblematiek
- Begeleiding/coaching van gezinsleden en behandelaars

Geheugenproblemen vormen het belangrijkste probleem, vooral het terughalen van nieuwe informatie is vaak gestoord.

Zodra bewustzijn van patiënt begint terug te keren, kunnen er gedragsproblemen ontstaan. Als direct gevolg van het letsel, in reactie op omgevingsprikkels en/ of als gevolg van intrapsychische processen.

Front 241

• Late fase

Doel is

Back 241

Doel is vergroten van de onafhankelijkheid en het aanpassingsvermogen van de patiënt. Veel aandacht voor sociale re-integratie.

- Afronden behandeling/begeleiding
- Zonodig individuele behandeling op het gebied van acceptatie- en verwerkingsproblematiek.

Front 242

Trends

Ontwikkeling van geheugentrainingsprogramma’s

• F
• S
• V

Back 242

• Functietraining;
• Strategietraining
• Vaardigheidstraining

Front 243

• Functietraining;
• Strategietraining
• Vaardigheidstraining

Back 243

Functietraining;

gericht op het verbeteren van de opslag, vasthouden en terughalen.

Strategietraining;

leren op een andere manier informatie op te slaan.

Vaardigheidstraining;

leren gebruik te maken van hulpmiddelen.

Te lang doorgaan met iets dat niet lukt, geeft problemen met de motiva

Front 244

Functietraining;

gericht op

Back 244

het verbeteren van de opslag, vasthouden en terughalen.

Front 245

Strategietraining;

leren op

Back 245

een andere manier informatie op te slaan.

Front 246

Vaardigheidstraining;

leren

Back 246

gebruik te maken van hulpmiddelen.

Te lang doorgaan met iets dat niet lukt, geeft problemen met de motivatie en stemming van betrokkene en zou wellicht het herstel eerder afremmen dan bevorderen.

Front 247

Te lang doorgaan met iets dat niet lukt, geeft

Back 247

problemen met de motivatie en stemming van betrokkene en zou wellicht het herstel eerder afremmen dan bevorderen.

Front 248

H.21 Psychologische aspecten van erfelijkheidsadvisering

Taak is

Back 248

het geven van erfelijkheidvoorlichting en –advies.

De autonomie van de adviesvrager en zijn recht en vermogen op zelfbeschikking staan centraal.

Front 249

Erfelijke aandoening kunnen ontstaan door

Back 249

een verkeerde verdeling van chromosomen waardoor 1 van de 23 paren niet uit 2 maar uit 3 chromosomen bestaat.

Front 250

Translocatie =

Back 250

hechting van een deel van het chromosoom aan een ander chromosoom

Front 251

Risicodragers die om een voorspellend onderzoek vragen, doen dat vooral omdat

Back 251

de ondraaglijke onzekerheid het leven vergaand ontregelt.

Ter voorbereiding op de toekomst. Het is de vraag of iemand wel in staat is om met een ongunstige uitslag van voorspellend onderzoek om te gaan.

Front 252

Werkwijze:

De adviesvrager krijgt

Back 252

informatie over de persoonlijke kansen op een aandoening. Het meedelen van deze informatie kan reeds als een psychologische interventie worden beschouwd.

Binnen families zijn vaak zeer individuele manieren van omgaan met erfelijke belasting te zien, wat een strikt individuele benadering van familieleden rechtvaardigt.

Daarom wordt ieder familielid afzonderlijk gecounseld en de begeleiding afgestemd op individuele behoeften, persoonlijkheid, partnerrelatie, etc.

Front 253

Specifieke taken en werkzaamheden van de psycholoog in een Klinisch Genetisch Centrum

R

F

Back 253

- Risicoperceptie
Wordt beïnvloed door de (objectieve) waarschijnlijkheid van het krijgen van een erfelijke ziekte en de (subjectieve) wijze waarop die ziekte wordt ervaren.

De hoogte van het risico is belangrijk en de wijze waarop de informatie wordt aangeboden. Het risico wordt hoger ingeschat naar mate een ongunstige uitkomst meer fysieke en psychische schade aanricht, tot een onbehandelbare aandoening leidt, bedreigend is en (toekomstige) kinderen betreft.

- Familiedynamiek
De erfelijke ziekte wordt soms verzwegen voor de (toekomstige) partner. Copingstrategieën zijn bijvoorbeeld preselectie (=voorspellen wie de eerstvolgende patiënt zal zijn) en symptom-search. Dit zijn mogelijk vormen van metal rehearsal; het langzaam vertrouwd raken met het worst-case-scenario van de bedreigende en beangstigende ziekte.

Het zichtbaar maken van de familiemythes, normen, waarden en de kenmerkende copingstrategieën kunnen adviesvragers helpen de juiste keuze te maken.

Front 254

- Risicoperceptie
Wordt beïnvloed door

Back 254

de (objectieve) waarschijnlijkheid van het krijgen van een erfelijke ziekte en de (subjectieve) wijze waarop die ziekte wordt ervaren.

De hoogte van het risico is belangrijk en de wijze waarop de informatie wordt aangeboden. Het risico wordt hoger ingeschat naar mate een ongunstige uitkomst meer fysieke en psychische schade aanricht, tot een onbehandelbare aandoening leidt, bedreigend is en (toekomstige) kinderen betreft.

Front 255

- Familiedynamiek
De erfelijke ziekte wordt soms

Back 255

verzwegen voor de (toekomstige) partner.

Copingstrategieën zijn bijvoorbeeld preselectie (=voorspellen wie de eerstvolgende patiënt zal zijn) en symptom-search. Dit zijn mogelijk vormen van metal rehearsal; het langzaam vertrouwd raken met het worst-case-scenario van de bedreigende en beangstigende ziekte.

Het zichtbaar maken van de familiemythes, normen, waarden en de kenmerkende copingstrategieën kunnen adviesvragers helpen de juiste keuze te maken.

Front 256

mental rehearsal;

Back 256

het langzaam vertrouwd raken met het worst-case-scenario van de bedreigende en beangstigende ziekte.

Het zichtbaar maken van de familiemythes, normen, waarden en de kenmerkende copingstrategieën kunnen adviesvragers helpen de juiste keuze te maken.

Front 257

Psycholoog begeleidt adviesvragers bij de

Back 257

verwerking van de uitkomsten en gevolgen van erfelijkheidsonderzoek en na een zwangerschapsafbreking.

Ze zijn specifiek betrokken bij de pre- en posttestcounseling.

Front 258

Belangrijkste vaardigheden van een psycholoog in een Klinisch Genetisch Centrum

• C
• F
• G
• V

Back 258

• Cliënt-centered theorie
Onvoorwaardelijk respect en acceptatie van de adviesvrager.
• Family-systems-illness model
Interacties binnen een gezin en uitgebreidere familie met betrekking tot het vóórkomen van een chronische ziekte. Centraal staat het psychologische appel dat een ziekte doet op de gezinsopvattingen, structuur en draagkracht.
• Gehechtheidstheorie
Psycholoog moet ouders kunnen begeleiding in hun taak ten opzichte van hun kinderen met betrekking tot erfelijkheid.
• Verwerking en aanpassing
Adviesvragers hebben vaak ingrijpende verlieservaringen achter de rug. Psycholoog moet kennis hebben van PTSS en aanpassingsstoornissen.

Front 259

• Cliënt-centered theorie

Back 259

Onvoorwaardelijk respect en acceptatie van de adviesvrager.

Front 260

• Family-systems-illness model

Back 260

Interacties binnen een gezin en uitgebreidere familie met betrekking tot het vóórkomen van een chronische ziekte. Centraal staat het psychologische appel dat een ziekte doet op de gezinsopvattingen, structuur en draagkracht.

Front 261

• Gehechtheidstheorie

Back 261

Psycholoog moet ouders kunnen begeleiding in hun taak ten opzichte van hun kinderen met betrekking tot erfelijkheid.

Front 262

• Verwerking en aanpassing

Back 262

Adviesvragers hebben vaak ingrijpende verlieservaringen achter de rug. Psycholoog moet kennis hebben van PTSS en aanpassingsstoornissen.

Front 263

Trents:

K
G

Back 263

Klinische genetica
Genterapie

Front 264

H.23 Wettelijke regelingen en arbeidsvoorwaarden voor de psycholoog in de gezondheidszorg

BOPZ =

WKI =
WKCZ =
WGBO =
BIG =

Back 264

H.23 Wettelijke regelingen en arbeidsvoorwaarden voor de psycholoog in de gezondheidszorg

BOPZ = Wet Bijzondere Opneming Psychiatrische Ziekenhuizen

WKI = Wet Kwaliteit Zorginstellingen
WKCZ = Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector
WGBO = Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst
BIG = Wet Beroepen Individuele Gezondheidszorg; titel, opleidingsvereiste en deskundigheidsgebied vormen de kern.

Front 265

Onderdelen Wet BIG:

• W
• P
• T
• V

Back 265

• Welke deskundigheid een patiënt mag verwachten Registratie
• Periodieke herregistratie Regeling van specialismen
• Toelating van buitenlandse gediplomeerden
• Voorbehouden handelingen; levensbedreigende handelingen Tuchtrecht

Front 266

WGBO

In het gewone Burgerlijk Wetboek, zodat

Back 266

het kan meeprofiteren van de rechtsontwikkelingen in het overeenkomstenrecht.

Front 267

Rechten:

Back 267

- Recht op inzage
- Toestemmingsvereiste bij het aangaan van de behandeling
- Inzagerecht van het dossier
- Recht op afschrift van de inhoud van het dossier

Privacy
Vertegenwoordiging bij handelingsonbekwamen en kinderen Klachtrecht

Front 268

Beroepsethiek voor psychologen van het NIP is zodanig ingericht, dat

Back 268

navolging ervan spoort met de bepalingen van de WGBO.

Front 269

BOPZ

De wet regelt het

Back 269

hele spectrum van gedwongen opneming in een psychiatrisch ziekenhuis, toepassen van dwangmaatregelen, klachtenprocedures, etc.

Front 270

WBP = Wet Bescherming Persoonsgegevens

- G
- T
- B
- T

Back 270

- Gegevensverzameling dient uitsluitend een van te voren duidelijk omschreven en gerechtvaardigd doel
- Toestemming van betrokkenen
- Beveiliging
- Transparantie nodig over wat er gebeurt met de gegevens

Front 271

In gezondheidszorg mogen gegevens niet verwerkt worden tenzij dit noodzakelijk is voor:

- G
- B
- U

Back 271

- Goede behandeling van betrokkene
- Beoordeling van aanvraag in verband met verzekeringen
- Uitvoering van wetten

Front 272

WKCZ

Elke zorgverlener, instelling of zelfstandig gevestigde psycholoog, die zorg verleent die overeenkomt met de zorg die is geregeld in Ziekenfondswet en AWBZ, is verplicht

Back 272

een regeling te treffen voor het behandelen van klachten over een gedraging van hem of van voor hem werkende personen.

Front 273

WKI

Back 273

Instelling moet op systematische wijze kwaliteitszorg benaderen.

Front 274

Wetgeving zelfstandige vestiging

Back 274

- Geen vestigingseisen
- Geen BTW
- Samenwerken met collega’s; hiervoor zijn een aantal samenwerkingsvormen in de wet
- Vergoedingen

Front 275

Professioneel statuut

Rechten en plichten van

Back 275

de professional als werknemer worden in een professioneel statuut nog eens aangescherpt, er is ruimte voor eigen verantwoordelijkheid, naleving van beroepsethiek en op peil houden vakbekwaamheid.

Front 276

H.24 Gezondheidszorgpsycholoog: een nieuwe opleiding tot een nieuw beroep

RINO =

Back 276

Regionale Instituten voor Nascholing en Opleiding in de GGZ

- 200 uur cursus psychodiagnostiek
- 40 uur cursus indicatiestelling
- 200 uur cursus behandelingsmethoden
- 40 uur cursus overige beroepsspecifieke vaardigheden
- 90 uur supervisie
- 240 uur praktijkopdrachten

Front 277

De opleiding vindt grotendeels plaats in de praktijk waar GZ-psychologen in opleiding een aanstelling krijgen.

Daarom vindt de eerste selectie plaats via sollicitatieprocedures van deze praktijkinstellingen.

Opleiding tot klinisch psycholoog zal

Back 277

een specialistisch vervolg bieden op de basisopleiding tot GZ-psycholoog en die tevens de opleidingsvereisten omvat van de basisopleiding tot psychotherapeut.