H3 Gray

Front 1

aggression: aggressie

Back 1

Vechten en dreigen om te vechten met leden van dezelfde soort.

Front 2

alleles: allelen

Back 2

Varianten van een gen die zich op dezelfde plaats op en chromosoom kunnen bevinden. Een individu met verschillende allelen op de twee bij elkaar behorende chromosomen wordt heterozygoot genoemd (zie daar).

Front 3

altruism: altruïsme

Back 3

In de sociobiologie: een type gedrag waarmee een individu de overlevings- of reproductiekansen van een ander individu verhoogt en tegelijkertijd zijn eigen overlevings- of reproductiekansen vermindert. Vergelijk 'cooperation'.

Front 4

analogy: analogie

Back 4

In de ethologie en de vergelijkende psychologie: iedere overeenkomst tussen diersoorten (in lichaamsbouw of gedrag) die niet het gevolg is van het hebben van gemeenschappelijke voorouders, maar die bij de soorten geëvolueerd is door overeenkomsten in de natuurlijke omgeving of in de leefwijze. Vergelijk 'homology'.

Front 5

artificial selection: kunstmatige selectie

Back 5

Het selectief fokken/kweken van dieren en planten door mensen om de genetische samenstelling voor latere generaties te bepalen. Zie ook selective breeding. Vergelijk natural selection.

Front 6

chromosomes: chromosomen

Back 6

De structuren binnen de cel die de dragers zijn van het genetische materiaal (DNA).

Front 7

cooperation: coöperatie, samenwerking

Back 7

In de sociobiologie: een type helpgedrag waardoor de overlevings- of reproductiekansen verhoogd worden van zowel degene die helpt als degene die geholpen wordt. Vergelijk 'altruism'.

Front 8

deterministic fallacy: deterministische drogreden

Back 8

Het onjuiste idee dat genen het gedrag volledig bepalen, geheel onafhankelijk van de omgeving waarin een dier zich ontwikkelt.

Front 9

dominance: dominantie

Back 9

De relatie die in diergroepen ontstaat tussen twee dieren, wanneer de ene in een krachtmeting sterker blijkt dan de andere.

Front 10

fraternal twins: twee-eiige tweelingen

Back 10

Twee individuen die zich gelijktijdig in de baarmoeder ontwikkelen, maar die voortkomen uit twee verschillende bevruchte eicellen. Om die reden hebben ze genetisch evenveel overeenkomst als broers en zusters die geen tweelingen zijn. Vergelijk 'identical twins'.

Front 11

functionalism: functionalisme

Back 11

Een school in het psychologische denken die zich vooral richt op het begrijpen van de adaptieve functies van mentale processen, dat is de wijze waarop mentale processen

Front 12

bijdragen aan de aanpassing van een individu of een diersoort aan zijn omgeving.

Back 12

Vergelijk 'structuralism'.

Front 13

genotype: genotype

Back 13

De verzameling genen van een individu. Vergelijk 'phenotype'.

Front 14

helping: helpen

Back 14

In de sociobiologie: ieder gedrag waardoor de overlevings- of reproductiekansen van een ander individu vergroot worden. Vergelijk 'altruism', 'cooperation'.

Front 15

heterozygous: heterozygoot

Back 15

Aanduiding voor een individu met twee verschillende varianten van een gen (allelen) op de corresponderende plaatsen van de twee chromosomen van een paar. Vergelijk 'homozygous'. Een individu kan voor bepaalde genen homozygoot zijn en voor andere heterozygoot.

Front 16

homology: homologie

Back 16

In de ethologie en de vergelijkende psychologie: een overeenkomst tussen diersoorten (in lichaamsbouw of gedrag) die het gevolg is van het hebben van gemeenschappelijke voorouders. Vergelijk 'analogy'.

Front 17

homozygous: homozygoot

Back 17

Aanduiding voor een individu met twee identieke genen op de corresponderende plaatsen van de twee chromosomen van een paar. Vergelijk 'heterozygous'. Een individu kan voor bepaalde genen homozygoot en zijn en voor andere heterozygoot.

Front 18

identical twins: eeneiige tweelingen, identieke tweelingen

Back 18

Twee individuen die zich gelijktijdig in de baarmoeder ontwikkelen, en die voortkomen uit één bevruchte eicel. Om die reden hebben ze precies hetzelfde genetische materiaal. Vergelijk 'fraternal twins'.

Front 19

kin selection theory of altruism: verwantentheorie van altruïsme

Back 19

De theorie dat altruïsme in de loop van de evolutie is ontstaan door natuurlijke selectie, omdat altruïstisch gedrag zich vooral richt op naaste verwanten, en daardoor de reproductie van die naaste verwanten bevordert, die dezelfde genen bezitten als het individu dat het altruïstische gedrag vertoont. Vergelijk 'reciprocity theory of altruism'.

Front 20

locus: locus

Back 20

In de genetica: het chromosoom en de plaats op dat chromosoom waar zich het DNA van een bepaald gen bevindt.

Front 21

meiosis: meiose

Back 21

De vorm van celdeling die leidt tot de vorming van geslachtscellen (eicellen en spermacellen), die ieder de helft van het genetisch materiaal van een individu bevatten en die door 'crossing over' genetisch allemaal verschillend zijn. Vergelijk 'mitosis'.

Front 22

mitosis: mitose

Back 22

De standaardvorm van celdeling, waarbij nieuwe cellen gevormd worden die genetisch identiek zijn aan de oudercel. Vergelijk 'meiosis'.

Front 23

monogamy: monogamie

Back 23

Een huwelijkssysteem, waarbij één man en één vrouw zich met elkaar verbinden. Vergelijk 'polyandry', 'polygyny', 'polygynandry'.

Front 24

mutations: mutaties

Back 24

Fouten die af en toe op onvoorspelbare momenten optreden tijdens het repliceren van DNA, waardoor een 'kopie' ontstaat die afwijkt van het origineel. Men veronderstelt dat mutaties de oorsprong zijn van alle genetische variatie.

Front 25

natural selection: natuurlijke selectie

Back 25

Selectieve voortplanting die ontstaat doordat in een gegeven natuurlijke omgeving individuen met bepaalde eigenschappen een grotere kans hebben zich voort te planten dan andere individuen. Het proces van natuurlijke selectie is de motor van de evolutie.

Front 26

naturalistic fallacy: naturalistische drogreden

Back 26

Het onjuiste geloof dat alles wat 'natuurlijk' is, en meer in het bijzonder, alles wat het resultaat is van natuurlijke selectie, moreel juist is.

Front 27

normal distribution: normaalverdeling

Back 27

Een klokvormige, symmetrische kansverdeling. Polygene eigenschappen (bijvoorbeeld lichaamslengte en intelligentie) hebben bij benadering een normaalverdeling.

Front 28

parental investment: ouderlijke investering

Back 28

De tijd, energie en overlevingsrisico's die het ter wereld brengen, het voeden en het verzorgen van nakomelingen met zich meebrengt.

Front 29

phenotype: fenotype

Back 29

De zichtbare eigenschappen van een individu, zowel van lichaamsbouw als van gedrag. Vergelijk 'genotype'.

Front 30

polyandry: polyandrie

Back 30

Een huwelijkssysteem, waarbij één vrouw zich verbindt met meerdere mannen. Vergelijk 'monogamy, 'polygyny', 'polygynandry'.

Front 31

polygenic chracteristic: polygene eigenschappen

Back 31

Eigenschappen waarvan de variatie bepaald wordt door een aantal verschillende genen.

Front 32

polygynandry: polygynandrie

Back 32

Een huwelijkssysteem, waarbij groepen bestaande uit meerdere mannen en meerdere vrouwen zich met elkaar verbinden. Vergelijk 'monogamy', 'polyandry', 'polygyny'.

Front 33

polygyny: polygynie

Back 33

Een huwelijkssysteem, waarbij één man zich verbindt met meerdere vrouwen. Vergelijk

Front 34

'monogamy, 'polyandry', 'polygynandry'.

Back 34

proximate explanations: proximale verklaringen

Front 35

Verklaringen van gedrag vanuit de directe omgeving waarin het individu zich bevindt en vanuit de informatieverwerkingsprocessen waarmee informatie uit die omgeving verwerkt wordt. Vergelijk 'ultimate explanations'.

Back 35

recessive gene: recessief gen

Front 36

Een gen dat zijn effect alleen zal hebben in een homozygoot individu, dus als het gekoppeld is aan een identiek gen op het andere chromosoom van een paar. Vergelijk 'dominant gene'.

Back 36

selective breeding: selectief paren

Front 37

Met elkaar paren van individuen met bepaalde eigenschappen, waardoor de genetische

Back 37

samenstelling van toekomstige generaties beïnvloed wordt. Selectief paren kan

Front 38

onbedoeld gebeuren (zie 'natural selection'), maar ook bedoeld, zoals in veredelingsprogramma's voor landbouwgewassen.

Back 38

species-typical behavior: soortspecifiek gedrag

Front 39

Ieder gedragspatroon dat zó specifiek is voor een bepaald diersoort, dat het gebruikt kan worden om deze diersoort te herkennen. Dergelijke gedragingen worden verondersteld genetisch bepaald te zijn.

Back 39

ultimate explanations: distale verklaringen

Front 40

Functionele verklaringen van gedrag in termen van de betekenis die dat gedrag had voor overleving en reproductie. Anders gezegd: verklaringen die aangeven wat de voordelen van een bepaald gedrag waren in het proces van natuurlijke selectie.

Back 40

Vergelijk 'proximate explanations'.

Front 41

vestigial characteristics:

Back 41

Genetisch bepaalde eigenschappen van een soort, die nu geen enkele nuttige functie meer lijken te hebben, maar waarvan verondersteld wordt dat zij die eerder in de evolutie wel gehad hebben.

Front 42

zygote: zygote

Back 42

Een bevruchte eicel. Uit de zygote ontwikkelt zich, door celdeling, een nieuw individu.